I-Bob Turistik bozorni segmentlash asoslari 1.1. Turistik bozorni segmentlash asoslari va marketing Turistik bozorni segmentlash – ‘otensial xaridorlar talablarining sifatiy va iqdoriy o`ziga xosliklariga mos ravishda turkumlash sifatida ta’riflanadi. Korxona segmentlashni amalga oshirayotib bozorni mijozlarning alohida guruhlariga bo`ladiki, ularning har biri uchun bir xil yoki o`xshagan xizmat turlari talab etilishi mumkin bo`ladi.
Segmentlashning asosiy maqsadi – turistik mahsulotga yo`nalish berish bo`lib, u barcha iste’molchilarning talablariga javob bera olmaydi. Uning vositasida marketingning asosiy tamoyili – iste’molchiga mo`ljallanish amalga oshiriladi. Bunda turistik korxona o`z kuchlanishlarini to`rt tarafga tarqatmay, balki "asosiy zarba yo`nalishida" (u uchun eng istiqbolli bo`lgan bozor segmentlariga) markazlashtiradi. Shuning bilan savdo, reklama, sotuvlarni rag`batlantirishning boshqa shakl va uslublari qo`llanilish samaradorligining oshirilishiga olib keladi.
Segmentlash
Bir tomondan, turistik korxonaning marketing faoliyati yo`naltiriladigan bozor qismlarini to’ish va ob’ektlarini (avvalo iste’molchilarini) aniqlash usullarini aks ettiradi.
Ikkinchi tomondan, bozor bilan bog`liq bo`lgan qarorlar qabul qilish jarayoniga boshqaruvchilik yondashuvi hamda marketing unsurlarining o’timal birikmasini tanlash asosidir.
Turizmdagi marketing amaliyoti shunga kafolat beradiki, bozorni segmentlash:
- o`z maqsadiga ega istiqbolli bozorni tanlash vositasidir;
Turizmda marketingni tizim sifatida ko’rib chiqadigan bo’lsak, albatta uning ma‘lum tarkibiy qismlari: maqsadlari, vazifalari va funksiyalarni hisobga olishimiz kerak. Ularning o’rtasida bo’lgan o’zaro aloqani va o’zaro ta‘sirini ajratib va o’rganib, turistik korxonaning marketing konsepsiyasini amalga oshirishning asosiy chegaralarni ko’rsatish mumkin. Turizm marketingi maqsadlari – uning yakunida erishadigan narsasidir. Marketingning bosh maqsadi – korxonaning faoliyat yuritish jarayonida foydaning eng yuqori hajmini ta‘minlash. Bunda talabni qondirishi maqsadga erishishning omili bo’ladi. Turizm marketingining asosiy maqsadlari qo’yidagilardir: 1. Talab harakatiga egiluvchan tarzda javob berish va mavjud resurslarni oqilona ishlatishga binoan aniq turistik mahsulotlarga bo’lgan talab va taklif o’rtasidagi ma‘qul nisbatni ta‘minlash orqali iste‘molchilar ehtiyojlarini qondirish. 2. Mahsulot turlanishini rag‗batlantirish, anglash va takomillashtirish hamda yaratiladigan mahsulot sifatini yaxshilash ishlab chiqarish jarayoniga ta‘sir etish orqali bozor ulushini (qismini) egallab olish. 3. Turistik xizmatlarni ishlab chiqarishda rentabellikning barqaror o’sishini ta‘minlash. 2. Turizmda marketing vazifalari Turizmda marketing vazifalari – turistik korxonaning maqsadlariga erishish uchun sharoitlar yaratib berish. Turizm marketing vazifalari odatda turizm sohasi korxonalarining marketing vazifalaridan kelib chiqqan holda ularni oydin qiladi. Marketingning muhim vazifasi imkon boricha firmaning faoliyatida barqarorlikni, strategik maqsadlarni rivojlanishida va erishishda rejalashtirishga buysinishni ta‘minlashga qaratilgan bo’ladi. Agar xizmatlar sohasida paydo bo’ladigan xususiy muammolarga e‘tibor bermasa, turizm marketingi vazifalarning uchta guruhini ajratish mumkin: 1. Bozorni, talabni, iste‘molchilar didi va xohishini puxta va har tomonlama o’rganish asosida bozorga chiqish, Shu talablarga javob beruvchi tovar va xizmatlarni ishlab chiqarish; 2. Xizmatlar ishlab chiqaruvchining bozor izmini oshiruvchi bozor munosabatlarning ijtimoiy – iqtisodiy samarasini oshirishi va ularning eng ma‘qul darajasiga erishish, xizmatlar turlanishini doimo kengaytirish, yangi bozorlar (bozor segmentlar) ni faol qidirish, mavjud bo’lgan bozorlarni kengaytirish.
Turistik bozorni segmentlash asoslari va marketing
