Xabar sistemaları ha’m olardın’ basqarıwdag’ı a’himiyeti Reje: Xabar sistemaları haqqında tu’sinik. Xabar sistemaları du’zilisi

3. Sistemanı rawajlandırıw ushın ko’rsetpelerin aniqlaw. Sistemalardin’ rawajlaniw basqishlari.
Ko’binese sistemanı rawajlandırıw boyınsha jumis aga klassifikatsiyali toplangan, yag’niy faza dep juritiledi. Bul faza toplami da’sturiy ta’miyinattin’ turmisliq cikili dep ataladi. (DTXS). Ko’pshilik DTXS 5-basqishti o’z ishine aladi:
1.Rejelestiriw
2.Tan’law
3.Dizayn
4.A’melge asiriw
5. Ekspluataciya, qollap-quwatlaw ha’m qa’wipsizlik.
1- suwrette ko’rsetilgenindey, ha’r bir faza sisteması quramali sharalardan quralgan bolıp ha’m fazalar qorganiwdan quralgan. Keri baylanıslar qa’lipleribul operaciya, qollap-quwatlaw ha’m qa’wipsizligi orayi rejelestirilgen basqariw. Bul baylanıs xabar sistemasın o’zgertiwdi talap etedi. Tu’rli ja’gdaylarda xabar sistemasın o’zgeriwge alip keliwi mu’mkin. Misal ushın paydalaniwshilar basqa formada qabıl etiwshi mag’liwmatlar yamasa turaqli paydalaniwshi xabarinan paydalaniw mu’mkin. Qashan o’zgeris kiritilse yamasa talap qilinsa, ja’na yamasa modifikaciyalangan sistema baslaniwi ushın basqishina- basqish rejelestirilge ha’m DTXS basinan baslanadi. Sistemalardin’ rawajlaniw teoriyasina tiykarlanip bes faza izbe-iz payda boliwi mu’mkin. Sistemanı rawajlandırıw boyınsha ko’nikpelerde sistemanı rawajlandırıwdin’ 3 ulıwmaliq ko’rsetpelerge a’mel etiw kerek: basqishtag’i topar jumisi, paydalaniwshilardin’ arz etiwi ha’m standartlarina belgilew.
1.Topar jumisi yamasa basqishtagi waziypalar: ko’pshilik DTXS ko’rsetilgen birdey a’mellerdi o’z ishine aladi. Basqalar ko’birek yamasa kemirek basqishlarga iye boliwi mu’mkin. Sogan qaramay barlıq DTXS lar jumisi uqsas boliwi mu’mkin.
2. Paydalaniwshilar arz etiwi paydalaniwshilar kimlerdi o’z ishine aliwi mu’mkin, qaysi bir onın’ ushın sisteması payda etiledi. Tutiniwshilar, isshiler, studentler, jaziwshilar, bugalterler, biznesmenler ha’m barlıq taraw iyeleri misal iye boladı. Siz,bir paydalaniwshi sipatinda, bank, kitapxana, aziq-awqat du’kani, biznes orayi, ish ha’m mektepte xabar sisteması menen sa’wbette boliwin’iz mu’mkin. Sistema da’sturshiler toparlari, aqirinda sistemada paydalaniwshi ta’yinlewshi yadta saqlaw kerek. Sistema jen’isi boliwi ushın paydalaniwshi bul sistemada islemelerin kiritken boliwi kerek. Eger ja’na sistema qabıl etiwi shamasi ko’p bolsa, paydalaniwshilar onın’ islemesine o’z ko’shirmesin ko’shiriw kerek.
3. Standartlardi belgilew: standartlar bir qatar qag’iydalardi ha’m proceduralardi, sho’lkem o’zinin’ issilerin qabıl etiw ha’m a’mel etiwdi ku’tip atir. Standartlar juwaplarda talapshan na’tiyjeler shigariw ushın adamlarga ja’rdem beredi. Misal ushın, da’sturshi mag’liwmatlar bazasinda o’nimlerdi bir qator tavarlar kodin jaratiw mu’mkin. Basqalar bul koddi on’imnin’ edintifikaciya sani dep ataydi. Standartlar belgilengen bolsa, barlıq qatnasiwshilar birdey atamalardan paydalaniwdan, ma’selen, o’nim sani siyaqli. Standartlar, ko’binese mag’liwmatlar logati ja’rdeminde a\melge asiradi.

4.1-suwret. Sistemalardin’ xarakterlewdin’ shen’ber siyaqli ko’rinisi.
Sistema rawajlaniwinda kim qatnasadi?
Ha’r bir bo’lim wa’kili sistemanı rawajlandırıw menen birge, oni ta’miyinlewi kerek, bunda usinis etilgen sistema isletiledi. Bul texnik paydalaniwshilar ha’m qa’niygeleri sipatinda o’z ishine aladi. Sistemasın rawajlandırıw topari agzaasi roli ha’m waziypalari sho’lkemge qarap parq etiwi mu’mkin bolsa, bul bapta tu’rli topar agzalari ushın waziypa bayani ulıwmaliq ko’rinisinde berilgen. Sistemanı rawajlaniw processinde, tallasiwshi band sistemaga juwap bergen ha’m tu’rli adamlar menen isleydi(2-suwret). SiStema talawshi xabar jaratiw ha’m rawajlandırıw ushın bekitilgwn. Paydalaniwshilardin’ sistema tan’lawshi tiykarg’ı shaqs esaplanadı.
Sistema tan’lawshilari paydalaniwshilar ha’m AT qa’niygeleri ortasındagi baylanıs esaplanadı. Olar paydalaniwshinin’ texnik qa’siyetleri boyınsha sorawlarin aylandiradi. Sonday qilip, sistemalar tan’lawshilar jaqsi da’rejede texnik qa’biliyetke iye. Olar sonday-aq, biznes operaciyalar menen tanis boliwi, ma’shqalani sheshiwdi boliwi, aladi qollaniw ha’m o’zgerislerdi qollap-quwatlaniw imkanina iye boliwi ha’m ju’da’ jaqsi da’rejede baylanıs qa’biliyetine iye boliwi kerek. Sistemalar tan’lawshilari ko’p esabatlar, sizilmalar ha’m diagrammalar tayarlaydi. Olar paydalaniwshilar menen rawajlandırıw joybarin tu’rli ta’repleri talqilanadi. Birlespe topari basinan ahirina shekem isleniwi qa’tesi esaplanadı. Joybar topari paydalaniwshilardan, sistema tan’lawshilardan ha’m basqa AT qa’niygelerden payda bolgan.