Xaliqti ha’m aymaqlardi texnogen qa’siyetli ayriqsha jag’daylardan qorg’awdi sho’lkemlestiriw

• 1.O’rt ha’m jariliw menen baylanisli avariyalar
• 2.Transport, energetika ha’m kommunal du’zimlerdegi avariyalar
• 3.Ximiyaliq ha’m radiatsiyaliq qa’wipli ob’ektlerde ju’z beriwi mu’mkin bolg’an avariyalar
• 4.Gidrotexnika imaratlarinda ju’z beriwi mu’mkin bolg’an ayriqsha jag’daylar.

O’rt - bul qadag’alap bolmaytug’in qubilis bolip, biybaha materialliq ha’m ma’deniy bayliqlardi bir minutta joq etiwshi apatshiliq, a’sirese ol puxaralardin’ janina ziyan keltiriwshi ayriqsha jag’day.

• O’rt - bul qadag’alap bolmaytug’in qubilis bolip, biybaha materialliq ha’m ma’deniy bayliqlardi bir minutta joq etiwshi apatshiliq, a’sirese ol puxaralardin’ janina ziyan keltiriwshi ayriqsha jag’day.
• O’rttin’ kelip shig’iwi ushin u’sh sebeptin’ bir waqittin’ o’zinde bir jerde boliwinin’ o’zi jetkilikli:
• -janiwshi na’rse(neft, atseton,qag’az,ag’ash h.t.b);
• -hawa temperaturasi(issiliq);
• -ushqin (elektr siminin’ qisqa tutasiwi, ushqin);

• O’rt:

- ma’mleketlik sho’lkemler;

• - ma’mleketlik sho’lkemler;
• - puxaralardin’ jasaw orinlari;
• O’rt ken’ligi jag’inan u’sh tu’rge bo’linedi:
• -kishi ko’lemde;
• -orta ko’lemde;
• -u’lken ko’lemde;

• Temir jol transportindag’i avariyalarg’a tiykarinan jollar ha’reketindegi signalizatsiya nasazlig’I, dispetcherler qa’teligi, mashinistlerdin’ itribarsizlig’I sebep boladi.

• Avtomobil transportindag’i avariyalardin’ 75 protsentke jaqini aydawshilardin’ jol ha’reketi qag’iydalarin qopal buziwi aqibetinde kelip shig’adi. Tezlikti asiriw, jol belgilerine itibarsiz boliw, qarama-qarsi jolg’a o’tiw ha’m avtomobildi ma’s halda basqariw siyaqlilar sebep boladi.

• Aviatsiya avariyalari ko’plep sebeplerden payda boladi. Somolyot ayirim konstruktsiyalarinin’ buziliwi, dvigatellerdin’ islemey qaliwi, elektr baylanis, janilg’I jetispewshiligi, ekipaj ha’m jolawshilar o’miri qa’wipsizligin ta’miynlewdegi uzilisler awir aqibetlerge alip keledi.

• Dekompressiya – bul somolyottin’ germetikligi buzilg’anda salondag’I hawanin’ siyreklesiwi. Tez dekompressiya a’dette qatti gu’willew menen baslanadi. Salon shan’ ha’m duman menen toladi. Ko’riw birden pa’seyedi.

• Suw transportindag’I avariyalardin’ ko’pshiligi boran, dawil, duman, muzlar sebepli, sonin’ menen birge kapitanlar, lotsmanlar ha’m ekipaj ag’zalarinin’ ayibi menen boladi.

• Suw transportinda avariyalar ju’z bergende u’lken jastag’i adam suwsiz ortasha 3 ku’nnen 10 ku’nge shekem tiri qaliwi mu’mkin, aziq awqatsiz bolsa bir ay yamasa onnan ko’birek jasawi mu’mkin.

• Gidrodinamikaliq avariya-bul gudrotexnikaliq imarat yaki onin’ bir bo’limi isten shig’iwi ha;m u’lken aymaqlardin’ basqarip bolmaytug’in suw massasi astinda qaliwi menen baylanisli qubilislar.

• Gidrotexnikaliq imaratlardin’ buziliwi ta’biyat ku’shlerinin’ ha’reketi yamasa insan ta’siri, sonin’ menen birge proektlestiriwdegi qa’telikler yaki qurilistag’I kemshilikler sebepli ju’zege keledi.