Xorazm viloyati Yangiariq tumani 36-son umumiy o’rtata’limmaktabining

Nonolldankattakattasonlar a b Noldnoldankichikonlasonlar Yig’IYig’indisinolgatengtengsonlar Mazmazmuni		MAmazmuni
	Musmusbat sonlasonlar	Qat’iytengsizliklar
No’qqatiy Tengtengsizliklar			a+(-a)=0
	Qarama- Qarshisonlar	Qo’shtengsizlik
Noldnoldankichik Sonlsonlar			Musbat son
	a b	Noldankichiksonlar
Qat’noqatiy tengizliklar

Endiyangimavzunio’rganamiz.

III.Yangimavzubayoni:

Yangimavzunielektrondarslikvaslaydorqalitushuntiramiz.

1. Sonning moduli.

Sonning  moduli  tushunchasinieslatibo`tamiz:

1) Musbatsonning moduli shusonningo`zigateng.

Masalan, = 3 , = 2,4 ; = ,

2) Manfiysonning moduli ungaqarama-qarshisongateng.

Masalan, = -(-2)=2 ; =-(-5,8)= 5,8; =-(- )= ,

3) Nolning moduli nolgateng: = 0

Shundayqilib, son moduliningta'rifiquyidagichabo`ladi:                                 

  = a, agar a 0 bo’lsa ;

=- a, agar a 0 bo’lsa ;

Bu ta'rif formula yordamidaqisqachabundayyoziladi: =

SON MODULINING GEOMETRIK MA'NOSINI QARAYMIZ.

SON O`QIDA, MASALAN, 3 VA -2 NUQTALARNI TASVIRLAYMIZ

RASMDAN KO`RINIB TURIBDIKI, — BU 0 NUQTADAN 3 NUQTAGACHA BO`LGAN MASOFA, — BU 0 NUQTADAN -2 NUQTAGACHA BO`LGAN MASOFA.


SHUNDAY QILIB,  GEOMETRIK NUQTAI NAZARDAN 0 NUQTADAN A SONNI TASVIRLOVCHI NUQTAGACHA BO`LGAN MASOFADIR.

«Моdul» atamasilotincha «modulus» so‘zidanolinganbo‘lib, o‘zbеk tilidao’chov, miqdor dеganma’nonibildiradi.

Ali Qushchining «KitobulMuhammadiya» asarida matеmatikatarixidabirinchibo‘lib, hozirgi «musbat» va «manfiy» atamalarinikiritgan, kеyin u quyidagi tеngliklarningto‘g‘riliginiko‘rsatadi.(Hozirgi bеlgilashlarda)

(+a)(+b)=+ab; (-a)(+b)=-ab; (-a)(-b)=+ab.

2.  Noma'lummodulbelgisi ostida qatnashgantenglamalar.

1-masala.Tenglamaniyeching:

= 7                                              
1) x bo`lsin. U holda modulning ta'rifiga ko`ra
  = x   vatenglamabundayko`rinishnioladi:
                                       x=7,
ya'nix=7 — berilgantenglamaningildizi;
2) x<0 bo`lsin. U holdamodulningta'rifigako`ra
= -x vatenglamabundayko`rinishnioladi:
                                      -x=7,
bundanx=-7 — berilgantenglamaningildizi.
Javob.x₁=7, x₂=-7. ▲

2-masala. =1 tenglamaniyeching.
1)  3x+2 bo`lsin. Bu holda 3x+2=1, 3x=-1, x=- ;
2) 3x+2<0 bo`lsin. Bu holda
3x+2=-1, 3x=-3, x=-1.
Javob. x=- ; x=-1. ▲

Endidarslikdagimisollarnibajaramiz .Harbirguruhdano’quvchilarchiqibmisollarniyechishadi.

Misollarnito’g’ribajargano’quvchilargarag’batkartochkalariberiladi.

205. 1) 2)

        3) 4)

5) 6) =4

206. 1) 2)

     3) 4)

5) =0 6) = 0

Endiguruhlargaqiziqarlimasallalarberamiz

Shohsayrqilibyurgandao’tlabyurganotlarpodasiniko’radivaotboqardanso’raydi :

• 
  Otlaringiznechta ?
  
• 
  Agar otlarimgaularning
  
• 
  yarmini ,uchdanbiri , to’rtdanbiri , oltidanbiri , sakkizdanbiri, o’nikkidanbirivasizningotingizqo’shilsa , 60 tabo’ladi . Podadanechtaotbo’lgan
  

207.1) 2)

      3) 4) ;

5) =4 6) =2,5

208. 1) 2)

         3) 4)

5) =1 6) =2Endiguruhlargaqiziqarlimasallalarberamiz

Manameningqo’limba ,

Ikkidonaquti bor.

Undaqo’ng’iz ,o’rgimchak ,

Savolgabere’tibor .

Sanashmumkinularni

Arzimaganbirzumda

Barchaboshlarningsoni

Demak ,to’rtjuftunitma

Ularningoyoqlari

Ekanmishelliksakkizta ,

Sanabchiqdikbuyog’in

Ziyrak ,topqirbolalar,

O’ylabko’ring ,endisiz .

Xo’sh, qutidanechtadir

O’rgimchg-u qo’ng’izlar.

V. O’quvchilarnibaholash.

Guruho’quvchilariningimkoniyati (rag’bat) kartochkalariniyig’ibishtiroketgano’quvchilarbaholanadi.

Guruhlarningrag’batlariyig’ilibg’olibguruhaniqlanadivafaolishtiroketgano’quvchilarrag’batlantiriladi.

VI. Uyvazifasiniberish.

Uygavazifadarslikdagi 206 – 208 – misollarningjuftlari.

VII. Darsnixulosalash:

Aziz o’quvchilarmanabugun biz sizbilanSonning moduli .Modulqatnashgantenglamalarmavzusinio’rgandikvamisollayechdik. Harbiringizbumavzudatushunchgaegabo’ldingiz .

Keyingidarslarimizdayanaisollaryechishnidavomettiramiz.

VIII. Darsniyakunlash. Aziz o’quvchilashuningbilanbugungidasimizniyakunlaymiz.Dars daishtirok etgan bacha o’quvchilargarahmat.Kelgusidarslarimizdabundan ham faolroqishtiroketishnigiznitilabqolaman.