Yangiyo’l tumani 62-umumiy o’rta ta’lim maktabi

Ulug’nor tumani 3-umumiy o’rta ta’lim maktabi matematika fani o’qituvchisi Boboqo’ziyev Muhammadjonning 6-sinflar uchun matematika fanidan bir soatlik dars ishlanmasi

• Mavzu:”Musbat va manfiy sonlarni ko’paytirish”

• O’tilgan mavzularni takrorlash
• 1.Butun sonlar deb qanday sonlarga aytiladi?
• 2.Sonning moduli deb nimaga aytiladi?
• 3.Musbat sonning moduli nimaga teng?
• 4.Manfiy sonning moduli nimaga teng?
• 5.Manfiy sonlar qanday qo’shiladi?
• 6.Musbat sonlar qanday qo’shiladi?

Sonlarni modullarini o’sib borish tartibida joylashtiring

• Sonlarni modullarini o’sib borish tartibida joylashtiring

• -6

• -8

• -3

• -17

• 15

• 3,6,8,15,17

• Sonlarni modullarini o’sib borish tartibida joylashtiring

• 1)3+5 11) -22+4
• 2)12-(-2) 12) –(-4)
• 3)-3+15 13)-21-(-8)
• 4)-6+(-1) 14) 10-(-5)
• 5)-7+3 15)-1-(+3)
• 6)-13-2 16) 16-29
• 7)-18+6 17)-11-15
• 8) -3+6 18)0-(-9)
• 9)-6+6
• 10)14+(-10)

• 1)-4 Y 11)-18 S
• 2)-7 A 12)4 A
• 3)4 SH 13)-13 R
• 4)-15 T 14)15 I
• 5)8 K 15)-4 N
• 6)-12 I 16)-13 O
• 7)14 O’ 17)-26 L
• 8)3 R 18)9 N
• 9)12 P
• 10)0 I

• Bugungi mavzuni quydagi misollarni yechib bilib olishingiz mumkin

Sonlarni ko’paytirish

• 1-qoida. Bir xil ishorali ikkita sonni ko’paytirish uchun ularning modullari ko’paytiriladi va ko’paytma oldiga “+” ishorasi qo’yiladi
• 2,3*3=6,9; -7*(-8)=56
• 2-qoida. Har xil ishorali ikkita sonni ko’paytirish uchun ularning modullari ko’paytiriladi va ko’paytma oldiga “+” ishorasi qo’yiladi
• -7*4,3=-30,1 45*(-5)=-225

• 2) -7*(-1)

• 3) -25*(-4)

• 4) 7*(-1)

• 5) (-1)*(-2)

• –bir yigitga qirq hunar oz

• - yetti o’lchab-bir kes.

• не имей сто рублей ,
• а имей сто друзей.

• -bir bolaga yetti qo’shni ota-ona.

• -Two heads are better than one.

• 1)-20*2

• Misollarni yeching , javoblarni o’sish darajasida qo’yib borsangiz, sonlar orqasida ”yashiringan” so’zni topib olasiz.

• -24+35= 11 [L]
• -22*2= [ I]
• -70-54= [Q]
• 94-(-58)= [SH]
• -62+27= [CH]

a	b	a*b
+	+	+	Do’stimning do’sti mening ham do’stim
-	-	+	Dushmanimning dushmani mening do’stim
+	-	-	Do’stimning dushmani mening ham dushmanim
-	+	-	Dushmanimning do’stii mening dushmanim

• Muvofiqlashtiruvchi test

savollar	Kalit sozi	javoblar
1)-8*11	Sh	60
2)15*(-6)	I	0
3)-3*(-12)	L	-90
4)48*(-11)	Q	-528
5)-57*(-3)	A	-88
6)(-12)*(-5)	U	171
7)12*(-4)	I	36
8)0*(-56)	Ch	-48

Test kaliti

1	2	3	4	5	6	7	8
А	l	i	Q	u	sh	ch	i

• Alouddin Ali ibn Muhammad Qushchi
• (1403-1474)

Alouddin Ali ibn Muhammad Qushchi(1403-1474)

• Bizning yurtimizda “musbat son” va “manfiy son” atamalari Mirzo Ulug’bekning shogirdi, uning ilmiy maktabining yirik vakili , buyuk olim Ali Qushchi tomonidan “Kitob-ul-Muhammadiya” asrlarida keltirilgan.Ali Qushchi yozadi: “Shuni bilish kerakki , har bir son musbat yoki manfiy bo’lishi mumkin”
• Ali Qushchi sonlarni ko’paytirishni ta’riflab, ushbu tengliklarning o’rinli bo’lishini ko’rsatgan
• (+a)*(-b)=-ab, (-a)*(+b)=-ab,(-a)*(-b)=ab

Topishmoqlar

• 1) Men ham kerakli sonman
• Aslida raqamdirman.
• Butun son ham bo'laman
• Ammo manfiy va musbat
• Sonlar bo'la olmayman
• Men shunday ajoyib sonman.
• Javob; 0

• 2) Bir birimizga o'xshaymiz,
• Faqat boshqacha ishoramiz.
• Ammo bizni qo'shib ko'rsang,
• Nolga aylanib qolamiz
• Biz shunday ajoyib sonmiz.

• Javob; qarama-qarsi sonlar

3) Biz kundalik hayotda

• 3) Biz kundalik hayotda
• Juda kerak bo'lamiz.
• Havoni isitamiz
• Tog'larni ko'taramiz.
• Savdoda daromadmiz
• Biz shunday ajoyib sonmiz.
• Javob; musbat sonlar

4) Bizdan xafa bo'larlar

• 4) Bizdan xafa bo'larlar
• Savodsiz savdogarlar.
• Xaritada chuqurlik
• Ob-havoda sovuqlik
• Biz shunday ajoyib sonmiz.
• Javob; manfiy sonlar

5) Sanashda kerakmizdir

• 5) Sanashda kerakmizdir
• Sonlardan birinchimiz.
• Bizdan tashkil topadi
• Fandagi barcha sonlar
• Biz shunday ajoyib sonmiz.
• Javob; natural sonlar

6) Ham oddiy,ham o'nli,

• 6) Ham oddiy,ham o'nli,
• Kabi bizning nomimiz.
• Butunni teng bo'lishdan
• Kelib chiqar nomimiz.
• Surat va maxrajlari
• Doim birga yuradi
• Biz shunday ajoyib sonmiz
• Javob; kasr sonlar