Yog’da eruvchi vitaminlar

K vitamini (filloxinon)
Bu vitamin uni birinchi bo‘lib kashf qilgan amerikalik olim Kuiki nomi bilan K vitamini deb ataladi. U antigemmoragik vitamin ham deyiladi, buning sababi uning qon ketishini to‘xtatish xususiyatiga ega ekanligidadir. Ma'lumki biron bir jarohat tufayli badandan qon oqa boshlasa, u bir oz vaqtdan keyin to‘xtaydi, buning uchun qon tomirlarining shikastlangan devori fibrin oqsili bilan to‘rsimon holda o‘rab olinib yopilishi kerak. Fibrin qon plazmasida doimo mavjud bo‘ladigan fibrinogendan sintezlanadi. Bunday sintezlanish trombin oqsili ta'siridagina yuzaga keladi, trombin esa o‘z navbatida qon zardobi oqsili–protrombindan hosil bo‘ladi. Bu jarayon uchun maxsus ferment–trombikinaza kerak. K vitamini mana shu fermentning faol guruhi hisoblanadi. Bu vitamin odatda sog‘lom odam yo‘g‘on ichagida mavjud bo‘ladigan maxsus mikroblar tomonidan sintez qilib turiladi. Agar shu jarayon tegishli sabablarga ko‘ra kuchsizlansa yoki to‘xtab qolsa, kishida o‘zo‘zidan burun qonashi, ichki a'zolardan qon ketishi, qon qusish holatlari kuzatilishi mumkin. Mana shunday paytlari bemorga K vitamini preparati berish yoki jigar, karam, ismaloq, oshqovoq, pomidor kabi filloxinonga boy mahsulotlardan ko‘proq qo‘shilgan ovqat yedirish lozim. Odamda uchraydigan K vitamini taqchilligida ingichka ichakda aynan shu vitaminning qonga yomon so‘rilishi ham sabab bo‘lishi mumkin. Ko‘pincha bunday holat, enterit, enterokolit kabi ichak kasalliklari tufayli, sirroz, o‘t yo‘lining qiyshayib o‘n ikki barmoq ichakka o‘t suyuqligi kam chiqishi xastaliklari oqibatida yuzaga keladi.

Adabiyotlar:

1. 
   Битти А.Д. Диагностические тесты в гастроэнтерологии: Пер с англ.- М.:Медицина, 1995.-224 с.
   
2. 
   Бузник И.М. Энергетический обмен и питание. М., 1978.
   
3. 
   Витебский Я.Д. Питайтесь рационально. Курган, 1991.
   
4. 
   Габи Хаубер-Швенк, Михаэль Швенк Питаниe. Atlas. Москва 2004. 183 с.
   
5. 
   Гистология: учебник: Ю.И. Афанасьев, Н.А. Юрина и др., под ред Афанасьева Ю.И.- М.: Медицина, 1989.
   
6. 
   Гогулан М. Законы здоровья. М., 1998.