Юлдашeв А. Сирожиддинов И. Хусаинов М

Ш. Д. Саитбоев, 
Наманган муҳандислик-технология институти,
“Бухгалтерия ҳисоби ва аудит” кафедраси
мудири, иқт.ф.д., профессор
 
 

---

3 
КИРИШ 
Республикамизда олиб борилаётган туб иқтисодий ислоҳотлар, 
хусусан иқтисодиётни модернизация қилиш ва диверсификациялаш йўлида 
мамлакатимизда амалга оширилаётган кенг қамровли чора-тадбирлар ҳамда 
жамиятни демократлаштириш натижасида шаклланган янги босқичдаги 
ижтимоий муносабатлар хўжалик юритиш таомилларини давр талаблари 
асосида такомиллаштиришни тақозо этмоқда.
Бу, ўз навбатида, бошқарувнинг олдинги услубларидан тубдан фарқ 
қиладиган услубларни жорий этилишини талаб қилса, бир вақтнинг ўзида, 
бугунги кундаги сифат жиҳатдан тез ўзгариб бораётган бозор 
муносабатларига мувофиқ тарзда бошқарувни амалга ошира оладиган 
мутахассисларнинг етишиб чиқишини ҳам талаб қилади.
Мамлакатимизда мулкчиликнинг турли шаклларига асосланган 
хўжалик юритувчи субъектларни ривожланиши, авваламбор, молия ва 
меҳнат ресурсларини ташкил этишда, фойдани тақсимлашда, ташқи 
иқтисодий 
фаолиятни 
амалга 
оширишда 
ва 
бошқа 
иқтисодий 
муносабатларда тўла бозор механизмини бошқариш усулларини қўллаш ва 
хўжалик мустақиллиги даражасига боғлиқдир.
Бозор механизми ишлаб чиқариш самарадорлигини оширишга доимий 
интилиб боришга қаратилганлиги билан характерланади. Шу билан бирга 
корхонани якуний фаолиятига жавобгар шахсларга қарорлар қабул қилишда 
эркинлик, бозор ҳолатига қараб мақсад ва режаларни доимий равишда 
ўзгартириб бориш алоҳида аҳамият касб этади.
Маълумки, бозор муносабатларини тартибга солишда молия муҳим 
ўрин тутади. Шу билан бирга молия иқтисодий сиёсатни амалга оширувчи 
зарурий восита бўлиб хизмат қилади. Шунинг учун ҳозирги кунда 
молиянинг иқтисодий муносабатларда тутган ўрни, табиати ва унинг 
ҳаракатланиш хусусиятларини яхши ўрганиш ҳамда ишлаб чиқаришни 
самарали ривожлантириш мақсадида ундан тўлақонли фойдаланиш ва 
молиявий бошқариш усулларини ўрганиш алоҳида аҳамият касб этади. 
Молиявий 
бошқариш 
ёки 
молиявий 
менежмент 
деганда 
корхоналарнинг пул маблағлари, молиявий ресурсларини ташкил этиш ва 
ҳаракатланиши, уларни тақсимлаш ва қайта тақсимлаш жараёнини 
бошқариш тушунилади. Бу жараёнда пул маблағларини мақсадли 
йўналтириш орқали энг самарали натижага эришиш мақсадида иқтисодиётга 
таъсир кўрсатилади.
Ҳозирги шароитда бошқарувчи мутахассислар чуқур ва кенг қамровли 
билимларга эга бўлишлари, ўзлари танлаган соҳалардаги бошқарув 
муаммоларини аъло даражада мушоҳада эта олишлари, пухта ўйланган ва 
ҳар тарафлама асосланган қарорларни қабул қилишга қодир бўлишлари 
лозим. Бошқарув сохасида мутахассисларни тайёрлашда молиявий 
менежмент муҳим аҳамиятга эга.

---

4 
Молиявий менежмент бозор иқтисодиёти шароитида молия, кредит, 
пул муомаласи ва солиқ соҳаларида тез ўзгаришлар содир бўлаётганлигини 
эътиборга олмаслиги мумкин эмас. Шунинг учун эътиборингизга ҳавола 
этилаётган ушбу ўқув қўлланмада муаллифлар ўз диққат-эътиборларини 
бозор иқтисодиёти шароитида молиявий менежментнинг моҳияти ва 
аҳамиятига, мулкдор-тадбиркор-молиявий менежер ҳамда молиявий 
менежментнинг вазифаларини ёритиб беришга қаратганлар. 
Мазкур ўқув қўлланма 2001 йилда муаллифлар томонидан чоп 
эттирилган “Молиявий менежмент” китобининг тўлдирилган учинчи 
нашридир. Ушбу нашрда муаллифлар Ўзбекистон Республикасининг бозор 
иқтисодиёти шароитидаги 25 йиллик мустақил ривожланиши даврида 
иқтисодий муносабатларни тартибга солувчи қонунчиликка оид ўзгаришлар 
ва олий таълим соҳасидаги давр талаблари асосида дастлабки нашрни 
тўлдиришга ҳаракат қилдилар.
Муаллифлар ўқув қўлланманинг сифатини оширишга хизмат қилувчи 
барча таклиф ва мулоҳазаларни чуқур миннатдорчилик билан қабул 
қиладилар.