Yurak poroklari
Yurak poroklari — yurakning anatomik
tuzilishidagi turgʻun nuqson, kamchilik va
oʻzgarishlar; normal qon oqimiga xalaqit
beradi. Tugʻma va orttirilgan Yurak
poroklari farq qilinadi. Tugʻma Yurak
poroklari homila yuragi va yurak yirik
tomirlarining embrional rivojlanish
davrida notoʻtri shakllanishi natijasida
roʻy beradi. Homiladorlikning ilk davrida
ona organizmining zaharlanishi, baʼzi
kasalliklar bilan ogʻrishi, ionlovchi
nurlarning biologik taʼsiri, irsiy kasalliklar
va h.k. sabab boʻladi. Goʻdaklik davrida (1
yoshgacha) yuraktomir sistemasining
toʻla rivojlanmay qolishi (mas, ochiq
arterial yoʻllar yoki oval teshikning bitmay
qolishi) ham Yurak poroklariga kiradi.
Tugʻma Yurak poroklari ning koʻp
uchraydigan turlari: katta va kichik qon
aylanish doiralari oʻrtasida har xil
kombinatsiyadagi anormal yoʻllar,
shuningdek, yurakning yirik tomirlari
(mas, oʻpka arteriyasi va aorta)da
toraygan yoki bitib qolgan joylar boʻlishi
yoki shu tomirlarning notoʻgʻri joylashuvi;
aralash poroklar; yurak boʻlmachalar soni
va tuzilishiga oid nuqsonlar.
Arteriya va vena qonining qay daraja
aralashib turishiga qarab baʼzi tugʻma
Yurak poroklari sianoz bilan (koʻk xildagi
poroklar), baʼzilari sianozsiz (oq xildagi
poroklar) oʻtadi. Bu qonning katta va
kichik qon aylanish doiralarini
tutashtiruvchi nooʻrin teshiklar orqali
qaysi tomonga oqib oʻtishiga (shunt
yoʻnalishiga), oʻpka arteriyasidagi
bosimning koʻtarilishi darajasi va yurak
muskullari holatiga bogʻliq. Bolaning
jismonan tuzuk rivojlanmasligi, rangparlik
yoki koʻkarib ketish, nafas siqishi, yurak
hajmi va holatining oʻzgarishi, yurakda
shovqin eshitilishi va boshqalar tugʻma
Yurak poroklariga xos belgilardir.
Orttirilgan Yurak poroklari hayot davrida
yurakning xastalanishi, aksari
revmokardit, baʼzan ateroskleroz, septik
endokardit, zaxm va h.k. kasalliklar
oqibatida paydo boʻladi. Orttirilgan Yurak
poroklariga: yurak klapanlarining (yopilish
vaqtida) zich berkilmasligi;
boʻlmachaqorinchalar (oʻng va chap
boʻlmachaqorinchalar) oʻrtasidagi teshik
yoki asosiy tomirlar chiqish joyining
torayishi (stenozi); shu nuqsonlarning
aralash boʻlishi, bir yoki bir necha
klapanda baravar kamchilik boʻlishi va
h.k. kiradi. Yurakning mitral (chap
boʻlmacha bilan qorincha oʻrtasidagi
teshik va ikki tavaqali klapan), aortal,
mitralaortal va boshqalar poroklari farq
qilinadi. Yurak poroklarida klapan
nuqsonlari tufayli qon qisman orqaga
qaytib tushadi yoki toraygan teshikdan
zoʻriqib oʻtishi natijasida yurakning
muskul devori qalinlashib (gipertrofiya),
keyinchalik qisqarish kuchi susayadi,
boʻshliqlari kengayadi (dilatatsiya).
Natijada qon aylanishi izdan chiqib — qon
aylanishi yetishmovchiligi sodir boʻladi.
Orttirilgan Yurak poroklari tez yoki uzoq
vaqt davomida asta-sekin yuzaga keladi.
Paydo boʻlgan illatning joyi, turi,
darajasiga qarab kasallikning klinik
belgilari turlicha namoyon boʻladi. Baʼzan
u uzoq vaqt hech qanday belgisiz
kechishi ham mumkin. Homiladorlik,
zotiljam, gripp, shuningdek, kuchli
jismoniy zoʻriqish va boshqalar kasallik
belgilarining quchayishi va roʻyrost
namoyon boʻlishiga olib keladi. Tomir
urishining tezlashuvi, oyoqlarda shish,
hansirash kabi yurak yetishmovchiligi
belgilari va yurakda shovqin paydo
boʻlishi yurak porogi borligidan darak
beradi. Yurak poroklari ning klinik
koʻrinishi porokning xususiyati,
shuningdek, unga sababchi asosiy
kasallikning kechishi, bemorning mehnat
va dam olish rejimiga bogʻliq. Vaqtida
terapevtik va jarrohlik usulida davolash
bemor ahvolini yengillashtirib, umrini
uzaytirish imkonini beradi.
Davo vrachning koʻrsatmasi va uning
doimiy kuzatuvi ostida olib boriladi.
Yurak poroklarining baʼzi turlarida
doridarmonlar, parhez bilan davolash
yaxshi natija beradi. Shu sababli bemorni
operatsiya qilishqilmaslikni mutaxassis
vrach belgilaydi. Xirurgik davo Yurak
poroklari ni davolashning asosini tashkil
qiladi.
Oldini olish uchun Yurak poroklariga
sabab boʻladigan kasalliklarni oʻz vaqtida
davolash lozim.
Sulaymonov A.S. va boshqalar, Bolalar
xirurgiyasi, T., 2000; Xaydarov Gʻ.O.,
Adabiyot
Ermatov Sh.X., Ichki kasalliklar, T.,
2002.
Mahmud Pirnazarov.
Bu maqolada boshqa til boʻlimlariga
ishorat yoʻq.
Siz ularni topib va ushbu maqolaga
qoʻshib, loyihaga yordam berishingiz
mumkin.
Ko‘proq o‘rganish Ushbu maqolada
Oʻzbekiston milliy ensiklopediyasi (2000-
2005) maʼlumotlaridan foydalanilgan.
Soʻnggi tahrir 5 yillar avval Ximik1991Bot tomonidan amalga oshirildi
Matndan CC BY-SA 3.0 litsenziyasi boʻyicha
foydalanish mumkin (agar aksi koʻrsatilmagan
boʻlsa).
Ushbu maqola chaladir. Siz uni boyitib,
Vikipediyaga yordam berishingiz
mumkin.
Bu andozani aniqrogʻiga almashtirish kerak.
"
https://uz.wikipedia.org/w/inde
x.php?
title=Yurak_poroklari&oldid=1806
809
" dan olindi
Do'stlaringiz bilan baham: |