Yurak-qon tomirlarning tuzilishi Reja

mikrotsirkulyatsiya sistemasi
Bu sistemaga arteriolalar, kapillyarlar, venulalar va a r t e r i o l o–v e n u l ya r anastomozlarni o’z ichiga olgan mayda tomirlar sistemasi kiradi. Qon tomirlarning ushbu funksional kompleksi limfa kapillyarlari va limfa tomirlari bilan o’ralgan bo’lib, uni o’rab turgan biriktiruvchi to’qima bilan birgalikda a’zolarning qon bilan ta’minlanishini boshqaradi, qon va kapillyarlar orqali modda almashinishini ta’minlaydi. Shu bilan birga drenaj va qon deposi vazifalarini bajaradi. Ko’pincha, mikrotsirkulyatsiya sistemasi prekapillyar, kapillyar va postkapillyar tomirlarning qalin to’ridan iborat. Har bir a’zoning vazifalariga mos ravishda mikrotsirkulyatsiya sistemasi tomirlarining shakli, diametri va zichligi o’ziga xos xususiyatlarga ega.
Mikrotsirkulyatsiya sistemasi tomirlari qon oqimiga qarab o’zgarib turadi. Ular kengayib, o’zlarida qon shaklli elementlarini to’plashi yoki torayib, faqat qon plazmasini o’tkazishi hamda to’qima suyuqligi o’tishini o’zgartirishi mumkin.
Yurak mushaklari
Yurak mushak hujayralari interkalatsiyalangan disklar bilan bog'langan. Ushbu hujayralar bir-biriga ketma-ket va parallel ravishda bog'langan va shu bilan mushak tolalarini hosil qiladi.
Interkalatsiyalangan disklarning hujayra membranalari bir-biri bilan birikib, o'tkazuvchan bo'shliqlarni hosil qiladi, bu ionlarning tez tarqalishiga va shu bilan elektr tokining tarqalishiga imkon beradi. Barcha hujayralar elektr bilan bog'langanligi sababli, yurak mushagi funktsional ravishda elektr sintitsiyasi deb aytiladi.
Yurak ikkita sintitikadan iborat:
- Atrium devorlari tomonidan tashkil etilgan atriumdan biri.
- qorinchalarning devorlaridan tashkil topgan qorincha.
Yurakning bu bo'linishi atriyani qorinchalar qisqarishidan bir oz oldin qisqarishiga imkon beradi va shu bilan yurak pompasi samarali ishlaydi.
Yurak mushaklarining harakat potentsiali
Hujayra membranasi bo'ylab ionlarning tarqalishi hujayraning ichki va tashqi tomonlari o'rtasida elektr potentsialida farq hosil qiladi, bu membrana potentsiali deb nomlanadi.
Sutemizuvchilarning yurak hujayrasining tinchlanadigan membrana salohiyati -90 mV ni tashkil qiladi. Rag'batlantiruvchi ta'sir potentsialini hosil qiladi, bu membrana potentsialining o'zgarishi. Ushbu potentsial tarqaladi va qisqarishni boshlash uchun javobgardir. Harakat potentsiali bosqichma-bosqich sodir bo'ladi.
Depolarizatsiya bosqichida yurak hujayrasi rag'batlantiriladi va voltajli natriy kanallarining ochilishi va natriyning hujayraga kirishi sodir bo'ladi. Kanallar yopilishidan oldin membrana potentsiali +20 mV ga etadi.
Dastlabki repolarizatsiya bosqichida natriy kanallari yopilib, hujayra repolyarizatsiya qila boshlaydi va kaliy ionlari hujayradan kaliy kanallari orqali chiqadi.
Plato fazasida kaltsiy kanallarining ochilishi va kaliy kanallarining tez yopilishi sodir bo'ladi. Tez repolarizatsiya fazasi, kaltsiy kanallarining yopilishi va kaliy kanallarining sekin ochilishi hujayralarni dam olish potentsialiga qaytaradi.