Zaharlarga ta’sirchanlikning tur va jinsga qarab farqlanishi. Yosh va individual ta’sirchanlikning intoksikatsiyaga ta’siri Bioritmlar va toksik samara

Yosh va individual ta’sirchanlikning intoksikatsiyaga ta’siri

Organizmga turli zaharlar ta’sir qilganda toksik samaraning namoyon bo‘lishiga yoshning ta’siri bir xil emas. Ba’zi bir zaharlar yosh hayvonlarga og‘irroq ta’sir qilsa, boshqalari qariroq hayvonlarga kuchliroq ta’sir qiladi, yana ba’zi turdagi zaharlar uchun esa organizmning yoshi ahamiyatga ega emas.

Ushbu masala bo‘yicha umumiy xulosa quyidagilardan iborat: yosh va qari organizmlar yetuk yoshdagi hayvonlarga qaraganda zaharli moddalarga ko‘proq ta’sirchanlikni namoyon qiladi.

O‘spirinlarning zaharli moddalarga ta’sirchanligi kattalarnikiga qaraganda 2-3 va hatto 10 baravar yuqori. Biroq bir qator xollarda yosh bolalar, o‘spirinlar va kattalardan farq qilib, zaharlarga kamroq ta’sirchan bo‘ladilar. Bu bola organizmining gipoksiyaga barqarorligi , o‘spirin va yigitlar ta’sirchanligi esa yaqqolroq namoyon bo‘lishi bilan izohlanadi. Shunday qilib, yosh bo‘yicha ta’sirchanlikni o‘rganishda faqatgina organizmning yoshini emas, balki jinsiy mansubligini, zaharning xossalarini, uning ta’sir qilish rejimini, organizmdan chiqarilishi yo‘llarini hamda organizmning individual xususiyatlarini ham hisobga olish lozim.

Zaharlarga nisbatan individual ta’sirchanlikning mavjudligi hech qanday shubhaga o‘rin qoldirmaydi. Ma’lumki, bir turdagi, jinsdagi va yoshdagi turli individlar zaharning bir xil miqdoriga turlicha ta’sirchanlikni namoyon qiladilar. Zaharlarga nisbatan individual ta’sirchanlikdagi farqlar biokimyoviy individuallikka, ya’ni gormonlar, fermentlarning turli darajalariga va umuman moddalar almashinuvining holatiga asoslanadi.

Toksik samaraning miqdoriy va sifatga oid xususiyatlarini biokimyoviy individuallikni hisobga olmasdan tushunib bo‘lmaydi.