Збек и с то н республикаси олий ва урта махсус таълим



Download 8,79 Mb.
Pdf ko'rish
bet13/83
Sana25.02.2022
Hajmi8,79 Mb.
#288441
1   ...   9   10   11   12   13   14   15   16   ...   83
Bog'liq
Qadimgi va O'rta asr G'arbiy Yevropa falsafasi (S.Yo'ldoshev va b.)

Анаксагор (милодимиздан аввалги V асрнинг бошлари). Бу 
даврга келиб, Афина колок дезуфнчилик давлатидан кудратли 
савдо ва саноат марказига айланиб, уз таъсирига бир канча
www.ziyouz.com kutubxonasi


юнон ш а\ар — давлатларини тортди. Бу юнонларнинг форс 
боск,инчиларининг устидан эришилган галабаси сабабли руй 
берди. Саноат ривожи, денгиз савдоси, Урта ер денгизи ша- 
\а р — давлатлари билан иктисодий юксалишга олиб келди. Анак­
сагор яшаб ижод этган давр Афина кулдорлик демократияси- 
нинг «олтин асри» булиб тарихга кирган.
Маълумотларга кура, Анаксагор милоддан аввалги 500 йил­
да тугалиб, 428 йили вафот этган. У уз фалсафий фикр-муло^а- 
заларини илгари суришда узидан олдин утган натурфайласуф- 
ларнинг, айникса, Эмпедоклнинг таълимотига таянган. Лекин 
унинг узига хос к,арашлари \ам булган.
Й ирик математик ва файласуф Прокл (милодимизнинг V 
асрида яшаб ижод этган) «Евклиднинг ибтидоси» асарига ёзган 
шархдда Пифагордан сунг геометриянинг купгина масалалари 
билан клазоменлик Анаксагор шугулланган, деб ёзади.
Анаксагор осмон (астрономия)ни яхши билганидан осмон- 
дан 467 йили катга тошнинг тушишини олдиндан айтганлиги 
учун юнонлар орасида шу^рат козонган. Анаксагор катта метео- 
ритнинг тушишини кандай билган? Хозирги вак^тда йилнинг 
маълум ой ва маълум кунларида одатдагидан кура метеоритлар 
куп ёнишидан сунг атмосферанинг куюк катламига кириб, узи- 
либ тушаётган юлдузга ухшаб пастга харакат килади. Бу асосан 
Ернинг Куёш орбитаси атрофида х,аракатланаётган пайтида ме- 
теоритнинг окимига дуч келганда содир булади.1
Анаксагорнинг бу таълимоти Афинадаги бир гурух, киши­
ларнинг газабини келтирди. Уни дахрийликда айблаб, суд кдпиш- 
ни талаб к,иладилар. Суд хукмига биноан, уни Афинадан кув- 
f h h
киладилар. Файласуф Афинани тарк этиб, Лампсак деган 
ша^арга жойлашиб, мактаб очади ва кейинчалик уша ерда ва­
фот этади.
Афинадаги бир канча олимлар фалсафа, фан, дин масала­
лари буйича жамиятнинг етакчи катламлари манфаатларини 
\и м оя килганлар, чунки улар диний тасаввурлар таъсирида 
булишган. Анаксагор уз даврининг сиёсатига карши чикканли- 
ги учун таъкиб остига олинган.
У Элей мактабининг намояндалари сингари хакикий бор­
лик пайдо булмайди ва емирилмайди. Пайдо булиш ва емири- 
лиш пайдо булмайдиган ва емирилмайдиган жисмларнинг би- 
рикиш и ва ажаралишидан булак нарса эмас, деб таълим беради. 
Бу хдкда Анаксагор шундай деган: «Пайдо булиш» урнига «би- 
рикиш» ва «емирилиш» урнига «ажралиш» дейиш тугри»2. Би­
рок Анаксагор Эмпедокл сингари куплик ва харакатнинг ун- 
сурлари туртта эмас, балки элементлар бехисоб, х,аракатланти- 
рувчи куч иккита булмай, балки биттадир, дейди.
1 В. Ф. А с м у с. История античной философии. М.— 1965. 66 стр.

Download 8,79 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   9   10   11   12   13   14   15   16   ...   83




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©www.hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish