Ўзбекистон Республикаси Олий ва Ўрта махсус таълим вазирлиги Абу Райҳон Беруний номидаги



Download 3,1 Mb.
Pdf ko'rish
bet17/94
Sana23.02.2022
Hajmi3,1 Mb.
#181663
1   ...   13   14   15   16   17   18   19   20   ...   94
Bog'liq
neft va gaz ishi asoslari

4.5 Оғирлик (гравитация) кучлари 
мундарижа 
Нефть сақловчи тоғ жинслари ѐтқизиқлари қандайдир бурчак 
остида жойлашган. Шунинг учун нефть қатлам бурчагига 
нисбатан пастга қараб оқишга интилади. Баъзан оғирлик кучи
таъсиридаги энергия қатламдан қудуққа нисбатан оқимни 
таъминловчи ягона манба бўлиб хизмат қилади. 
Оғирлик кучи энергияси уюмни ишлатишнинг охирги 
даврида, айниқса бошқа энергия турлари сўнган пайтда намоѐн 
бўла бошлайди. 
Табиий шароитда нефть ва газнинг уюмдаги ҳаракати 
жараѐнида бир неча энергия турлари таъсир этиши мумкин. 
Шунингдек вақт ўтиши мобайнида энергия манбаи бир 
турдан иккинчисига ўтиши ҳам мумкин. 
4.6 Нефть ва газ уюмининг ишлаш усуллари ва 
уларнинг самарадорлиги 
мундарижа 
Таъсир этувчи энергия кучига караб нефть конларининг
ишлаш усули куйидагиларга бўлинади: сув босими таъсиридаги 
усул; газ босими таъсиридаги усул газ дупписи усули, эриган газ
усли, таранглик усули, гравитацион усул. Биринчи ва иккичи
усуллар «сиқиб чиқариш усули» деб, колган уч усул эса «сўниб 
бориш усули» деб аталади. 
Коннинг ишлаш жараѐни ва унинг маҳсулдорлиги ишлаш 
усулига боғлиқ. Маҳсулдорликнинг асосий белгиси конниг нефть 
бераолишлик коэффициентига боғлиқ. 


48 
Конларнинг нефть бераолишлик коэффициенти кондан 
олиниши мумкин бўлган нефть миқдорининг шу кондаги умумий 
нефть заҳирасига бўлган нисбати орқали аниқланади: 

= Q
н 
\ Q
зах 
Бу ерда:

- нефть бераолишлик коэффициенти; 
Q
ў
- олиниши мумкин бўлган нефть миқдори; 
Q
зах 
- кондаги умумий нефть заҳираси. 
Нефть бераолшилик коэффициенти фоизда ѐки улуш 
бирлигида ўлчанади. Конларнинг нефть бераолшилик
коэффициенти улардаги мавжуд усулга боғлик. 
Чунончи, сув босими усулида нефть бераолишлик
коэффициенти 0,6 - 0,8 га яқинлашади, яъни қатламдаги бор 
маҳсулотнинг 60-80 фоизини ер юзасига олиб чиқиш мумкин. 
Газ босими таъсиридаги усулда нефть бераолишлик 
коэффициенти 0,5 - 0,7 га бориши мумкин. 
Колган уч усул учун нефть бераолишлик коэффициенти 
0,15-0,3 
дан ошмайди. Демак, коннниг маҳсулдорлигини 
оширишнинг асосий омилларидан бири-унинг нефть бераолишлик 
қобилиятини ошириш йўлларини такомиллаштиришдан иборат.
Юқорида айтиб ўтилган усуллар асосан табиий усуллардир. 4.3-
расмда коннинг ишлаш усулларига қараб ундаги технологик 
кўрсаткичларни таққослаш мумкин. 
Юқорида кўриб ўтилган табиий усуллар соф ҳолда камдан-
кам учрайдиғ. Улар одатда аралаш усул тарзида (масалан, чекка сув 
босими ва эриган газ усули, чекка сув босими ва таранглик 
усуллари ва ҳ.к.) учрайди. Конларни ишлатиш жараѐнида бу 
усуллар бир турдан иккинчи турга ўтиши мумкин. 
Кон маҳсулдорлигини ошириш мақсадида баъзан самарасиз 
табиий усулдан самарали сунъий усулга ўтилади. Чунончи, 
тегишли шарт-шароитлар мавжуд бўлган ҳолларда эриган газ 
усулидан сунъий равишда газ босими таъсиридаги усулга ўтиш 
мумкин. Бунинг учун маълум қудуқлар орқали юқоридан газ (ѐки 


49 
ҳаво) ҳайдалиб, сунъий газ дўпписи ҳосил қилиш ѐки мавжуд газ 
дўпписининг энергиясини ошириш мумкин. 
Газ конларининг ишлаш жараѐнида сув ѐки газ босими 
таъсиридаги усул ва аралаш усуллар учрайди. 

Download 3,1 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   13   14   15   16   17   18   19   20   ...   94




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©www.hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish