Œзбекистон республикаси олий ва œрта маќсус таълим вазирлиги

Sikl operatori. 
Mathcadda ikkita sikl operatori mavjud: FOR va 
WHILE. 

Agar siklda takrorlanish soni oldindan ma‟lum boʻlsa, u holda FOR 
operatori ishlatiladi. 

Agar sikl ma‟lum shartning bajarilishi ichida takrorlanishi lozim 
boʻlsa, u holda WHILE operatori ishlatiladi. 
WHILE operatori. 
While sikl operatori takrorlanishlar soni oldindan 
aniq boʻlmagan hollarda takrorlanishni biror bir shartning rost boʻlishida 
bajaradi. Berilgan shart oldin tekshirilib, keyin shartning bajarilishiga 
qarab uning tarkibidagi operatorlar bajariladi.
While sikl operatorini yozish uchun quyidagi ketma ketliklarni bajarish 
lozim: 
1. Kursorni dastur kiritish kerak boʻlgan boʻsh joyga qoʻyiladi. 
2. Dasturlash panelidan While Loop (Tsikl While) tugmasi bosiladi. 
3. While operatorining oʻng tamonidan shart (mantiqiy ifoda) kiritiladi.
4. While operatori pastidan sikl hisoblashi lozim boʻlgan ifodalar 
kiritiladi. 
Agar siklda bir necha ifodalarni hisoblash kerak boʻlsa, oldin kursorni 
kiritish joyiga qoʻyib, keyin Add Program Line (Dasturga qator kiritish) 
yoki “]” (yopuvchi oʻrta qavs) tugmasini sikl nechta qatorni oʻz tarkibiga 
kiritsa shuncha marta bosish kerak boʻladi.
FOR operatori. 
For sikl operatorini takrorlanishlar soni oldindan aniq 
boʻlganda 
ishlatish 
maqsadga 
muvofiqdir. 
For 
operatorining 
takrorlanishini, undan oldin berilgan oʻzgaruvchi aniqlaydi.
For sikl operatorini yozish uchun quyidagi ketma - ketliklarni bajarish 
lozim: 
1. Kursorni dastur kiritish kerak boʻlgan boʻsh joyga qoʻyiladi. 
2. Dasturlash panelidan For Loop (sikl For) tugmasi bosiladi. 
3. For operatorining oʻng tamonidan oʻzgaruvchi nomi kiritilib, ungan 
keyin oʻzgaruvchining oʻzgarish diapazoni beriladi. Sikl oʻzgaruvchisi 
sonlar qatori yoki vektor boʻlishi mumkin. Masalan, rasmda oʻzgaruvchi 
qiymatlari vergul bilan ajratilgan vektor qilib berilgan.
4. For operatori pastidan sikl hisoblashi lozim boʻlgan ifodalar 
kiritiladi. Agar siklda bir necha ifodalarni hisoblash kerak boʻlsa, oldin 
kursorni kiritish joyiga qoʻyib, keyin Add Program Line (Dasturga qator 
kiritish) yoki “]” (yopuvchi oʻrta qavs) tugmasini sikl nechta qatorni oʻz 
tarkibiga kiritsa shuncha marta bosish kerak boʻladi. Keyin kiritish 
joylarini kerakli ifodalar bilan toʻldirib, ortiqcha kiritish joyi olib 
tashlanadi.

---

19 
Operatorlardan foydalanish jarayonlarni avtomatlashtirish imkoniyatini 
beradi. Bu esa qoʻyilgan masalani tezkor yechish imkoniyatini beradi.