Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта

 

 

5-chizma. Yirik banklarning tashkiliy tuzilishi. 

Ma‟muriy guruh: oliy menejerlar qo„mitasi, direktorlar 

kengashi raisi, prezident yoki ijro etuvchi direktor, katta 

vitse-prezidentlar 

Moliya va investitsiya 

guruhi 

Pul bozorlari byurosi va 

portfellar boshqaruvi 

Kapital bozori bo„limi 

Aktivlar, passivlarni 

boshqarish 

Rejalashtirish bo„limi 

Tijoriy kreditlar 

bo„limi 

Qo„zg„almas mulk 

bilan tijoriy oper-

atsiyalar bo„limi 

Korporatsiyalarga 

xizmat qiluvchi 

bo„lim 

 

Kredit kartoch-

kalari bo„limi 

Sho‟ba banklari 

guruhi 

Кredit tahlili 

guruhi 

“Yomon” kreditlar 

guruhi 

Xususiy banklarga xiz-

mat qiluvchi

 

bo„lim 

Trast xizmatlar 

Ijro hokimiyati or-

ganlariga xizmat qi-

luvchi bo„lim 

 

Uy-joy qurilishini 

kreditlash bo„limi 

Oddiy istemolchi-

larga xizmat qiluvchi 

bank bo„limi 

Depozitlarni 

sug„urtalash bo„limi 

Marketing bo„limi 

Avtomobil bo„limi 

Operatsion bo„lim 



  Audit va nazorat bo„limi 



  Mehnat resurslarini boshqarish bo„limi 



  Kassa bo„limi 



  Qimmatli qog„ozlar bo„limi 



 

 Bank nazorati organlari talablari-

ning 

bajarilishini kuzatuvchi guruh 



  Hisob-kitoblarni amalga oshiruvchi 

buxgalteriya 

Xalqaro bank faoliyati bo„limi 

 



  Ko„p millatli korporatsiya-

larni kreditlash bo„limi 



  savdoni moliyalashtirish 

bo„limi 



  tashqi bank byurosi bo„limi 

---

 

22 

Ushbu hujjatda O„zbekiston banklari assotsiatsiyasi oldida turgan va 

yaqin yillarga mo„ljallangan vazifalar, ya‟ni: 



 

rivojlangan bank infratuzilmasini yaratish; 



 

qulay investitsiya muhitini shakllantirish; 



 

milliy  bank  tizimini  jahon  banklari  hamjamiyatiga  integratsiya-

lashtirish kabilar o„z aksini topdi.  

Respublika hukumatining ulkan g„amxo„rligi tufayli Kompleks das-

turni amalga oshirishning ishonchli mexanizmi yaratildi. 

Chunonchi,  respublikadagi  barcha  banklar  2  yil  muddatga  soliq-

lardan ozod etildi, undan bo„shagan mablag„lar esa Uyushma orqali das-

turni  moliyalash  va  bevosita  banklarning  mustaqil  oyoqqa  turib  olishi 

uchun  sarflandi.  MDH  hududidagi  bironta  ham  davlatda,  O„zbekis-

tondagiday,  bank  tizimi  rivoji  uchun  bu  qadar  qulay  shart-sharoitlar 

yaratilgan emas. 

Bugungi kunda O„zbekiston banklari Uyushmasi o„z bag„rida 24 ta 

tijorat  bankni  birlashtirgan  demokratik  tuzilma  bo„lib,  mavjud  banklar 

manfaatlarining  o„zaro  mutanosibligini  va  davlat  tomonidan  olib  bori-

layotgan iqtisodiy siyosatning ustuvorligini ta‟minlash faoliyatining aso-

siy yo„nalishidir. 

O„zbekiston  banklari  Uyushmasi  o„tgan  davr  mobaynida  o„z  zim-

masiga qo„yilgan vazifalarni bajara borib, mamlakatimizda birinchi mar-

ta  moliyaviy  xizmatning  to„la  majmuyini  ko„rsatishga  qodir  va  xalqaro 

andozalarga mos keladigan quyidagi 12 ta kompaniyani tashkil etdi: 



 

«Omonat-moliya» sug„urta jamg„armasi (1998-yil) 



 

«Ishonch» sug„urta kompaniyasi (1996-yil) 



 

«Baraka» lizing kompaniyasi (1996-yil) 



 

«Uzkeysagrolizing» qo„shma korxonasi (1997-yil) 



 

«Uzkeysservis» qo„shma korxonasi (1997-yil) 



 

«Invest-trast» kompaniyasi (1996-yil) 



 

«Axbor-reyting» reyting kompaniyasi (1996-yil) 



 

«Hamroh-loyiha-invest»  injiniring  –  konsalting  kompaniyasi 

(1996-yil) 



 

«Plastik-kart» innovatsiya kompaniyasi (1996-yil) 



 

«Moliya-huquq-xizmat» huquqiy xizmat markazi (1996-yil) 

O„z  Ustav  jamg„armasining  hajmiga  ko„ra,  bu  kompaniyalar  Mar-

kaziy Osiyodagi eng yirik nodavlat tuzilmalari hisoblanadi. 

O„zbekiston  banklari  Uyushmasi  faoliyatining  asosiy  yo„nalishlari 

quyidagilardan iborat: 

---

 

23 



 

xo„jaliklarning  ustuvor  tarmoqlarini  rivojlantirish  dinamikasini 

boshqarishga ko„maklashish; 



 

O„zbekiston Respublikasi bank ishini rivojlantirishda, hokimiyat 

organlari  va  boshqarmalar,  O„zbekiston  Respublikasi  Markaziy  banki 

tomonidan  iqtisodiyotni,  pul  muomalasini  barqarorlashtirishga  qaratil-

gan tadbirlarda va pul-kredit siyosatini amalga oshirishda ishtirok etish; 



 

bank tizimiga xizmat qiluvchi infratuzilmani rivojlantirish; 



 

chet  el  va  mamlakat  tajribasini  o„rganish  asosida  iqtisodiy  islo-

hotlar sharoitida banklar ishini tashkil etishda yordam berish; 



 

bank ishida xalqaro andozalarni joriy etish; 



 

yirik  dasturlarni  bajarishda,  banklar  resursini  ta‟minlashda 

banklarga ko„maklashish; 



 

bank mutaxassislarini tayyorlash tizimini takomillashtirish; 



 

o„zaro ishonchni, banklar obro„sini, ularning rahbarlari va muta-

xassislari  bilan  aloqasini,  ishonchlilik  va  halollikni,  o„zaro  va  mijozlar 

o„rtasidagi munosabatlarni, amaliy sherikchilikni qo„llab-quvvatlash; 



 

banklarning xalqaro hamkorligini rag„batlantirish, xalqaro moliya 

institutlari, chet el banklari, ularning ittifoqi va birlashmalari bilan ama-

liy aloqalarni rivojlantirish; 



 

hokimiyat, qonunchilik va ijroiya organlarida, Markaziy bankda, 

huquqni  muhofaza  etish  va  moliya  organlarida  banklar  tutgan  yo„lni 

ifodalash va banklar amaliy manfaatini himoya qilish. 

Yuqorida qayd etilgan vazifalarni bajarish uchun Uyushma: 



 

qonunchilik  va  ijroiya  organlari  tomonidan  bank  tizimini  rivoj-

lantirishga  ko„maklashuvchi,  ularning  ishonchliligi  va  mustaqilligini 

mustahkamlovchi  hujjatlar  qabul  qilinishi  yuzasidan  takliflar  kiritadi, 

banklarni  ularning  kundalik  faoliyatini  ma‟muriyat  va  nazorat  organ-

larining aralashuvidan saqlaydi; 



 

o„z faoliyatini O„zbekiston Respublikasi banklari bilan muvofiq-

lashtiradi; 



 

hokimiyat organlari va boshqarmalar bilan aloqa o„rnatadi; 



 

pul-kredit  siyosatining  asosiy  yo„nalishlari  bo„yicha  banklar  va 

boshqa kredit muassasalari faoliyati ustidan nazoratni takomillashtirishga, 

pul  muomalasini  barqarorlashtirishga  qaratilgan,  kredit  bozori  va  bank-

larga nisbatan oqilona soliq siyosatini qo„llash bo„yicha takliflar kiritadi; 



 

iqtisodiyot,  bank  ishi,  kredit  va  qimmatli  qog„ozlar  bozorini  ri-

vojlantirish yo„lida faoliyat ko„rsatadi; 



 

banklarni tezkor, ilmiy-uslubiy axborotlar bilan ta‟minlaydi; 

---

 

24 



 

turli  konferensiyalar,  simpoziumlar,  seminarlar  va  ko„rgazmalar 

tashkil etadi; 



 

xalqaro  moliya  institutlari,  chet  el  banklari  va  ularning  birlash-

malari bilan hamkorlikni amalga oshiradi; 



 

tashqi iqtisodiy faoliyat olib boradi va boshqalar. 

Tijorat banklari, qo„shma, chet el, investitsion va boshqa bank mu-

assasalari,  shuningdek,  bank  tizimiga  xizmat  qiluvchi  korxona,  muas-

sasa va tashkilotlar Uyushma a‟zolari bo„lishlari mumkin. 

Uyushmaning  yuqori  boshqaruv  organi  –  qatnashchilar  qurultoyi 

hisoblanadi.  Qatnashchilar  qurultoyi  uch  yilda  bir  marta  chaqiriladi. 

Kengashga uch yil muddatga saylanadigan rais boshchilik qiladi. 

Uyushma  faoliyati  qatnashchilar  qurultoyi  qarori  yoki  O„zbekiston 

Respublikasi  qonunchiligida  ko„zda  tutilgan  boshqa  asoslar  bo„yicha 

to„xtatiladi. 

[14].  Banklar  o„zining  tarkibiy  tuzilishi  xususiyatlaridan  kelib 

chiqqan  holda  quyidagi  lavozimlar  bo„yicha  xodimlarga  ega  bo„lishlari 

mumkin: 



 

kredit mutaxassisi; 



 

kredit tahlili bo„yicha mutaxassis; 



 

kreditlarni to„lash (uzish) rejasi bilan shug„ullanuvchi mutaxassis; 



 

bankning operatsion faoliyatini boshqaruvchi; 



 

bo„lim boshlig„i; 



 

bank  axborot  texnologiyasi,  ya‟ni  kompyuterlar  tahlili  bo„yicha 

mutaxassis; 



 

audit va nazorat bo„yicha mutaxassis; 



 

moliyaviy tahlil mutaxassisi; 



 

trast operatsiyalari mutaxassisi; 



 

bankning xususiy shaxslarga xizmat ko„rsatish bo„yicha mutaxas-

sislari; 



 

xazinachilar; 



 

qimmatli qog„ozlar va ular savdosi tahlili bilan shug„ullanuvchilar; 



 

uzoq muddatli rejalashtirish bilan shug„ullanuvchilar; 



 

marketing bo„yicha mutaxassis; 



 

kadrlar boshqaruvchisi; 



 

xalqaro moliya va biznes masalalari bo„yicha mutaxassis; 



 

xorijiy valuta savdosi bo„yicha mutaxassis; 



 

bank investitsiyalari bo„yicha mutaxassis; 



 

xavfsizlik bo„yicha mutaxassis; 

 

---

 

25