Zbekiston respublikasi qurilish vazirligi toshkent arxitektura qurilish instituti

Ishlab chiqariladigan mahsulot xarakteristikasi va nomenklaturasi
Temir-beton qoziq - bu vertikal holatda joylashtiriladigan va strukturaning yuqoridagi poydevor qismidan yukni tuproqqa o'tkazish uchun mo'ljallangan konstruksiya. Qoziq poydevorlar: o'rnatish uchun material turi, vertikal tekislikdagi joylashuvi, ko'ndalang va bo'ylama kesimlarning shakli, ishlab chiqarish usuli va еrga qotirish (botirish) bilan farq qiluvchi qoziqlar kabi turlarga bo`linadi. Qoziqlarning kesm shakliga ko'ra, ular kvadrat, to'rtburchak, dumaloq, uchburchak, quvurli, trapetsiyalidir. Bundan tashqari, qattiq (qattiq qoziqlar) yoki ichi bo'sh (ichi bo'sh qoziqlar va qobiqli qoziqlar) bo'lishi mumkin. Bo'shliq qoziqlar – qobiqli qoziqlar o'rtasida hech qanday asosiy farq yo'q, sababi qoziqning ko'ndalang kesimining diametri 800 mm gacha va ichki bo'shliq mavjudligi bilan farqlanadi. Xuddi shu ko`rsatkichlar bilan diametri 800 mm dan ortiq bo'lgan qoziqlar qobiq qoziqlari deb ataladi. Qoziqlar uzunligi bo'ylab ular doimiy kesimga (prizmatik va silindrsimon) yoki o'zgaruvchan (piramida, trapetsiyasimon, rombli) ega bo'lishi mumkin. Vertikal tekislikdagi holatiga ko'ra, vertikal va egri qoziqlar farqlanadi. Egri qoziqlar gorizontal yuklarni qabul qilish uchun xizmat qiladi. Ishlab chiqarish shartlariga ko'ra, qoziqlar ikki guruhga bo'linadi: zarb bilan, bosim bilan, vintlash bilan va boshqa usullar orqali еrga kiritiladigan tayyor qoziqlar va to'g'ridan-to'g'ri bevosita chuqurlikda tayyorlanadigan qoziqlar, bunday qoziqlar avvaldan burg'ulash yoki qazib qilingan qoziqlar.
Qoziqlar quyidagi turlarga bo'linadi:
1) C – uzunasiga kvadrat shaklli qattiq va ko`ndalang po`lat bilan armaturalangan butun yoki yig`ma tarkibli qoziq;
2) СП - uzunasiga kvadrat shaklli qattiq va o`zagi yumaloq bo'shliqli butun qoziq ;
3) СК - diametri 400 - 800 mm bo`lgan ichi bo'sh dumaloq butun yoki yig`ma tarkibli qoziq;
4) СО - diametri 1000 - 3000 mm bo`lgan butun va yig`ma tarkibli plita qoziqlar;
5) 1СД - binoning asosiy o'qlari bo'ylab joylashtiriladigan qattiq kvadrat qoziq-ustunlari;
6) 2СД - bir xil, binoning asosiy o'qlari bo'ylab joylashgan;
7) СЦ - kvadrat yaxlit kesma, ko'ndalang armaturasiz konstruksiyalashtirilgan, qoziq markazida oldindan zo'riqish armaturasi mavjud bo`lgan qoziq.
Yig'ma-beton buyumlarni tasniflash quyidagi belgilarga asoslanadi: armatura turi, zichligi, beton turi, ichki tuzilishi va ishlatilish sohasi. Armatura turiga ko'ra, temir-beton buyumlar quyidagilarga bo'linadi: oldindan zo'riqtirilgan va an'anaviy armatura bilan armaturalangan. Zichlikka ko'ra, mahsulotlar og'ir beton, engil, engil va ayniqsa yacheykali (issiqlik o'tkazmaydigan) betondan tayyorlanadi. Qurilish karkas elementlari uchun og'ir beton, yassi panellar ishlab chiqarish uchun esa engil beton ishlatiladi. Ichki tuzilishga ko'ra, mahsulotlar qattiq va ichi bo'sh, bir xil turdagi betondan, bir qatlamli yoki ikki qatlamli va ko'p qatlamli, har xil turdagi betondan yoki turli materiallardan, masalan, issiqlik- izolyatsion materiallar bilan ishlab chiqariladi. Xuddi shu turdagi temir-beton buyumlar standart o'lchamlarda ham farq qilishi mumkin, masalan, burchak bloki, deraza tokchasi va boshqalar. Maqsadga ko'ra, yig'ma temir-beton buyumlar asosiy guruhlarga bo'linadi: turar-joy, jamoat, sanoat binolari uchun, qishloq xo'jaligi va gidrotexnika inshootlari uchun, shuningdek, umumiy maqsadlar uchun mo'ljallangan mahsulotlar. Temir-beton buyumlar amaldagi davlat standartlari talablariga, shuningdek, ishchi chizmalar va ular uchun texnik shartlar talablariga javob berishi kerak. Ommaviy ishlab chiqarilgan mahsulotlar turli maqsadlarda binolar va inshootlarda foydalanish imkoniyatiga ega bo'lishi uchun standartlashtirilgan va unifikatsiyalangan bo'lishi kerak. Mahsulotlar zavod siafining maksimal darajasiga ega bo'lishi kerak. Kompozit yoki murakkab mahsulotlar iste'molchiga, qoida tariqasida, tayyor, yig'ilgan va to'liq to'ldirilgan shaklda etkazib beriladi. Mahsulot sirtining sifati shunday bo'lishi kerakki, qurilish maydonchasida (agar loyihada ko'zda tutilmagan bo'lsa) qo'shimcha pardozlash talab etilmaydi.