Zbekiston respublikasi qurilish vazirligi toshkent arxitektura qurilish instituti

1.1-jadval
Ishlab chiqarish uchun qabul qilingan buyumlarning
asosiy ko’rsatkichlari

№	Buyum markasi	Buyum eskizi	O’lchov birliklari, mm			Bitta buyum uchun beton sarfi m^3	Bitta buyum uchun po’lat armature sarfi kg	1 m^3beton uchun po’lat armatura sarfi kg/m^3
			Uzunligi L	Eni b	Balandligi h
1	Temir-beton qoziqlar		6000	500	500	1.5	66	42

1.2. Ishlab chiqarish usulini tanlash va asoslash
Kvadrat qoziqlarni ishlab chiqarish stend texnologiyasiga muvofiq amalga oshiriladi. Stend texnologiyasining mohiyati shundan iboratki, mahsulotni qoliplash va ularni kerakli mustahkamlikka erishilishi qo‘zg`atilmagan holatda maxsus o‘rnatilgan stendda bajariladi. betonlash va boshqa texnologik qurilmalar, shuningdek uni ishchi qismlari bir qolipdan ikkinchi qolipga stendda suriladi.
Uning asosiy afzalliklari - uskunaning soddaligi, kam energiya iste'moli, turli xil standart o'lchamdagi mahsulotlarni ishlab chiqarishga oson o'tish imkoniyati mavjudligida. Shu bilan birga, stend usuli katta ishlab chiqarish maydonlarini, jarayonni mexanizatsiyalash va avtomatlashtirishni evaziga saviyali kadrlarni talab qiladi. U katta o'lchamli va massaviy mahsulotlar ishlab chiqarishda qo'llaniladi, sababi ularning postlar orqali harakatlanishi qiyin yoki iqtisodiy emas. Stendlarda uzunligi 12 m va undan ortiq bo'lgan shakllar va to'sinlar, og'irligi 100 tonnagacha va undan ko'p bo'lgan ko'priklarning ustki tuzilmalari, kamar va muhim massadagi prefabrik temir-betonning boshqa elementlari qoliplanadi. Yassi stend - bu qoliplashning gorizontal chiziqlariga bo'lingan beton platforma. Stendda bir nechta ishlab chiqarish liniyalarining mavjudligi mahsulot ishlab chiqaruvchi zavodning ish samaradorligini ta'minlaydi: bir chiziqda armatura ishlab chiqariladi, ikkinchisida mahsulotlar qoliplanadi, keyingisida esa mahsulotlar mustahkamlikka erishtiriladi. Bunday tashkilot ish vaqtidan to'liqroq foydalanishga imkon beradi. Uzunligi bo'yicha ishlab chiqarilgan elementlarning bir yoki ikkita eng katta o'lchamiga mos keladigan stendlar qisqa stendlar deb ataladi; bir nechta (4 ... 16) bir xil elementlar uchun mo'ljallangan stendlar – uzun stendlar deb ataladi. Birinchisi har qanday oldindan zo'riqtiruvchi armatura bilan elementlarni ishlab chiqarish uchun keng qo'llaniladi, ikkinchisi esa asosan simli armatura bilan mahsulotlarni ishlab chiqarishda qo'llaniladi.
Uzun stendlar (paketli va tortuvchi) bir necha mahsulot stend uzunligi bo‘yicha bir vaqtda ishlab chiqilganda qo‘llaniladi. Paketli stendda temir-beton to`sinlar, qoziq tayanchlar, tirgovichlar, balkalar va boshqa kichkina ko‘ndalang kesimli va armaturalar qulay joylashgan mahsulotlarini ishlab chiqarish samaralidir. Ko‘ndalang kesimi katta bo‘lgan va mahsulotlar (balka, plitalar) katta sterjenli armaturani yakka yoki guruhli zo‘riqishga talab bo‘lsa, tortuvchi stendda bajarish samaralidir.
Kalta stendlarda uzunligi bo‘yicha bitta, kengligi bo‘yicha bitta yoki ikkita mahsulot ko‘pincha gorizontal holatda (ferma, ikki nishabli to‘sin) tayyorlanadi. Kalta stendlarda armatura elektr bilan qizdirish yoki gidro domkrat bilan cho‘ziladi. Uzun stendlar 70 dan 120m gacha uzunlikda bo‘lib, ularda umumiy oldindan zo‘riqtirilgan konstruksiyalarda yuklash darajasi chegaralangan va turg`un nomenklaturali mahsulot ishlab chiqarishda foydalaniladi.
Stendda armaturani mexanik yoki elektr toki ta’siri bilan cho‘ziladi. Texnologik tizim tarkibiga beton tarqatuvchi va unga beton qorishma uzatib beradigan moslama, tebratgich, vibroshtamplar yoki beton quyuvchining qorishmani zichlovchi vibratori va asbob-uskunalari, mahsulotga issiqlik bilan ishlov berish uchun asbob va uskunalar kiradi.
Ular stendning uchida joylashgan bobinlardan o'ralgan po'lat simlar kran yoki maxsus trolleybus yordamida shakllantirish chizig'i bo'ylab stendning qarama-qarshi uchiga tortilib, u erda to'xtash joylari deb ataladi. . Bunday stendlar katta kesimli va sezilarli balandlikdagi uzun mahsulotlarni ishlab chiqarishda, shuningdek, simli armatura bilan mustahkamlangan mahsulotlarni ishlab chiqarishda qo'llaniladi. Paket stendlari brosh stendlaridan farq qiladi, chunki kerakli uzunlikdagi armatura to'plamlari qolip chizig'idan tashqarida joylashgan o'rnatishda oldindan tayyorlanadi. Armatura paketlarini yig'ish stendning qoliplash liniyalarida texnologik operatsiyalar bilan bir vaqtda amalga oshiriladi. Uzunligi 36 m gacha bo'lgan qisqa stendlar odatda bir yoki ikki turdagi mahsulotlarni ishlab chiqarishga ixtisoslashgan. Mahsulotlarni qoliplash balandligi bir qatorda amalga oshirilganda va ko'p bosqichli bo'lishi mumkin. Qisqa stendlardan foydalanish ularning aylanmasini tezlashtirishga va chiziqli stendlarga nisbatan qoliplash maydonining 1 m2 maydonidan mahsulotlarni olib tashlashni ko'paytirishga imkon beradi, ammo ularda oldindan zo'riqtirilgan mahsulotlarni ishlab chiqarishning mehnat zichligi mexanizatsiyalashgan chiziqli stendlarga qaraganda yuqori. Gorizontal yoki vertikal holatda mahsulot va tuzilmalarni qoliplash uchun stendlar mavjud. Zavoddagi qoliplar parkiga qarab har xil turdagi mahsulotlarni ishlab chiqarish uchun mo'ljallangan va turi va hajmi bo'yicha o'xshash mahsulotlarning ma'lum bir assortimentini ishlab chiqarishga mo'ljallangan universal stendlar ham mavjud. Turli xil qisqa stendlar - quvvat shakllari, ular ortib borayotgan qattiqlik bilan ajralib turadi. Stendlarda yoki yuk ko'taruvchi shakllarda mahsulot va konstruksiyalarni kuchlanish bilan mustahkamlashning eng tipik usullari quyidagilardir: stendlarning to'xtash joylarida mexanik kuchlanish bilan yuqori mustahkamlikdagi sim bilan chiziqli mustahkamlash; elektrotermik usulda qisqa stendlar yoki quvvat shakllarining to'xtash joylarida kuchlanish bilan novda armatura bilan chiziqli mustahkamlash; elektrotermomekanik armatura tarangligi bilan yuqori quvvatli sim bilan uzluksiz kuchlanishli mustahkamlash. Yassi va yirik oʻlchamli elementlar standart metall qoliplarda va temir-beton qolip-matritsalarda qoliplanadi. Ular bir yoki bir nechta qatorlarga joylashtiriladi, ular orasida xizmat ko'rsatish yo'llari hosil bo'ladi; Katta o'lchamli mahsulotlarni qoliplash uchun pastki qismi bo'lmagan silliq yuzaga ega beton stendlar ham qo'llaniladi. Oldindan zo'riqtirilgan to'sinlar, qoziqlar, shpallar, qovurg'ali plitalar va boshqalar. yig'iladigan yoki yig'ilmaydigan guruh shakllari-stendlarida tayyorlanadi. Chiziqli va qisqa stendlarda mahsulot ishlab chiqarish texnologiyalari bir-biridan tubdan farq qilmaydi. Kalıplamadan oldin ko'chma qoliplar stendga yig'iladi, ular moylangandan so'ng, armatura joylashtiriladi va kerak bo'lganda uning dastlabki kuchlanishi ishlab chiqariladi. Keyinchalik, beton aralashmasi stend chizig'i ustidagi relslar bo'ylab harakatlanadigan beton qoplama yordamida qolipga beriladi. Aralashmaning siqilishi, mahsulot turiga qarab, tebranish platformalarida, tebranish moslamalarida, chuqur, o'rnatilgan yoki sirt vibratorlarida amalga oshiriladi. Mahsulotning yuqori yuzasi sirt vibratori va tebranish pardasi bilan tekislanadi.