1 ―9+1‖ (to‗qqiz respublika + Markaz) 1991-yil 23-aprelda Moskva yaqinidagi Novo-Ogaryovoda sssr

partiyadan Franklin Ruzvelt nomzodi qo‗yildi. Qatorasiga to‗rt 
marta (1932, 1936, 1940, 1944) saylangan yagona shaxs. 1932-yil 
aprelda bo‗lib o‗tgan prezidentlik saylovlarida Gindenburg g‗olib 
chiqdi, Gitler undan sal ortda qoldi. 
182 
1933 yilda Millatlar ligasidan chiqarilgan 
davlat? Yaponiya. 
Yaponiya. 
183 
1935- yild qaysi davlatda chodra o'rab yurishi 
bekor qilindi? Eron. 
Eronda 1935-yili chodra o‗rab yurishni bekor qilish to‗g‗risida 
qonun qabul qilindi. 
184 
1935-yilda ayollar paranjiga oʻxshgan narsani 
taqib yurishni taqiqlagan davlat lekin nomi 
paranji emas. Eron. 
1934-yilda Tehron universiteti ochildi. 1935-yilda ayollarning 
paranjisiz yurishi haqida qonun chiqarildi. Eron. 
185 
1939-yilda qaysi davlatda Deputatlar palatasini 
tarqatib yuborildi??? Italiyada. 
1938-yili Mussolini irqiy qonunlar chiqardi, 1939-yil boshida esa 
Deputatlar palatasini tarqatib yuborib, uning o‗rniga Katta 
fashistik kengash tuzdi. Italiyada. 
186 
1939-yilda qaysi davlatda Deputatlar palatasini 
tarqatib yuborilib, uning o‗rniga Katta fashistik 
kengashi tuzildi? Italiyada. 
Italiyada. 
187 
1941- yil SSSR qaysi davlat bilan hujum 
qilmaslik toʻgʻrisida shartnoma imzoladi??? 
Yaponiya. 
1941-yil Moskvada o‗zaro hujum qilmaslik to‗g‗risida sovet-
yapon shartnomasi imzolandi. 1939-yil 23-avgust kuni Moskvada 
SSSR va Germaniya o‗rtasida o‗zaro hujum qilmaslik 
to‗g‗risidagi shartnoma (Molotov-Ribbentrop pakti) imzolandi. 
188 
1941-yil Rossiya qaysi davlat bilan shartnoma 
tuzgan? Yaponiya. 
1941-yil Moskvada o‗zaro hujum qilmaslik to‗g‗risida sovet-
yapon shartnomasi imzolandi. 

---

189 
1942-yil 27-martda SSSR Oliy Soveti 
Prezidiumining farmoni bilan 26 nafar ofitser 
va oddiy askarlarga Sovet Ittifoqi Qahramoni 
yuksak unvoni berildi.
Sobir Rahimovga 1965-yil 9-mayda Sovet Ittifoqi Qahramoni 
unvoni berildi. Dnepr uchun olib borilgan janglarda qahramonlik 
ko‗rsatgani uchun 26 nafar o‗zbek yigitiga Sharif Ergashev va 
Xalloq Aminov.Berlinni zabt etgan jangchilar orasida Sovet 
Ittifoqi Qahramoni unvoniga sazovor bo‗lgan toshkentlik Botir 
Boboyev va Solih Umarov, marg‗ilonlik Tojiali Boboyev ham 
bo‗lgan. 
190 
1943-yil noyabrda Gomel shahri atrofida vafot 
etgan o‗zbek shoiri??? Sulton Jo‗ra. 
Belorusiyani ozod qilish uchun bo‗lgan janglarning birida 1943-
yil noyabrda Gomel shahri atrofida iste‘dodli o‗zbek shoiri Sulton 
Jo‗ra 33 yoshida mardlarcha halok bo‗ldi. 
191 
1944-yili ittifoqchilar qayerlarni fashistlardan 
ozod qildilar? Fransiya va Belgiyani. 1944-yili 
Sovet Ittifoqi o‗z hududini to‗liq ozod qildi, 
sovet qo‗shinlari Sharqiy Yevropaga kirib 
keldi. 
1944-yili ittifoqchilar Fransiyaning shimoli-g‗arbiga qo‗shin 
tushirib, Fransiya va Belgiyani ozod qildi. Urush Germaniyaning 
o‗z hududlariga yetib keldi. 
192 
1945-1991 yillar xususiyatlari...??? 
Ikkinchi bosqich (2-bosqich) 1945-1991 yillarni o‗z ichiga oladi. 
Bu bosqich mazmunini mustamlaka tizimining qulashi va ko‗plab 
mustaqil davlatlarning tashkil topishi, «sovuq urush», dunyoni 
yadroviy halokat yoqasiga olib kelgan qurollanish poygasi tashkil 
qiladi. Ikkinchi jahon urushidan keyin shakllangan sotsialistik 
lager bilan G‗arb mamlakatlari o‗rtasidagi global qarama-
qarshilik bu davrning xarakterli jihati hisoblanadi. 
193 
1945-yil 30-aprel kuni nima sodir bo‘ldi??? 
Gitler, Gimmler, Gebbelslar o'z jonlariga qasd. 
1945-yil 30-aprel kuni Germaniya rahbarlari A. Gitler, Gimmler, 
Gebbelslar o'z jonlariga qasd qildilar. Gitlerning jasadi benzin 
sepib yoqib yu-borilgan. Bu voqea sovet jangchilari tomonidan 
reyxstag binosiga qizil bayroq-g'alaba bayrog'i ilingan kunda 
sodir bo'ldi. In-soniyat jallodining qismati ana shunday poyoniga 
yetdi. Eski kitob. 
194 
1945-yil avgust Qaysi voqea Xitoy 
Kommunistik partiyasi bilan Gomindan 
o‗rtasida muzokaralar? 
1945-yil avgustda SSSR va AQSH vositachiligida. Chan Kayshi 
hukumati BMTni tuzishda faol qatnashdi va buyuk davlat sifatida 
Xavfsizlik Kengashining (5 ta) beshta doimiy a‘zolaridan biri 
bo‗ldi. 1945-YIL AVGUSTDA SSSR VA AQSH 
VOSITACHILIGIDA Xitoy Kommunistik partiyasi bilan 
Gomindan o‗rtasida muzokaralar bo‗lib, o‗zaro dushmanlik 
harakatlarini to‗xtatishga kelishildi. 
195 
1946-yilda tuzilgan «Bolalarga yordam 
ko‗rsatish xalqaro jamg‗armasi» qisqartirilgan 
holda YUNISEF deb ataladi.
YUNISEF dunyo bolalariga ko‗rsatgan yordami uchun 1965-yilda 
xalqaro Nobel mukofoti bilan taqdirlandi. 
196 
1946-yilda xalqaro sudda jinoyatchilardan
12 nafari o‗lim jazosiga hukm qilindi. Qolganlariga uzoq muddatli 
yoki umrbod qamoq jazosi belgilandi. 
197 
1947-yilda 600 km dan iborat Chorjo‗y-
Qo‗ng‗irot temir yo‗li qurildi. 
1947-yilda 600 km dan iborat Chorjo‗y-Qo‗ng‗irot temir yo‗li 
qurildi. 
198 
1947-yilda Toshkentda
ilk marta trolleybuslar qatnay boshladi. 
199 
1947-yili kommunistlarning poytaxti Yanan 
shahrini kim egallab oldi??? (YANAN 
SHAHRI) 
Kommunistlar bilan gomindanchilar o‗rtasidagi munosabatlar 
ham yomonlashib bordi. Hech kim kutmagan holda 1946-yil 
iyunda Xitoyda fuqarolar urushi qaytadan boshlandi. AQSH 
tomonidan qo‗llab-quvvatlangan CHAN KAYSHI armiyasi 1947-
yili kommunistlarning poytaxti YANAN SHAHRINI egallab oldi. 
Ammo bu fuqarolar urushida gomindanchilarning oxirgi g‗alabasi 
bo‗ldi. 
200 
1948-yil 1-yanvar qaysi davlat konstitutsiyasi 
qabul qilindi? Italiya. 
1948-yil 1-yanvardan ITALIYAning yangi konstitutsiyasi kuchga 
kirdi. 
201 
1949 yilda tuzilgan tashkilotlarni aniqlang. 
O‗IYK va NATO. 
O‗zaro Iqtisodiy Yordam Kengashi (O‗IYK) va Shimoliy 
Atlantika Shartnomasi tashkiloti (NATO) 
202 
1949-yilda tashkil topgan tashkilotlarni 
aniqlang? (O‗IYK) va (NATO). 
1949-yil yanvarda SSSR va Sharqiy Yevropaning ko‗pchilik 
davlatlari iqtisodiy ittifoq - O‗zaro Iqtisodiy Yordam Kengashi 
(O‗IYK) tuzilganligini e‘lon qildilar. O‗z navbatida G‗arb 
davlatlari 1949-yil aprelda Shimoliy Atlantika Shartnomasi 
tashkiloti (NATO) deb ataluvchi harbiy-siyosiy tashkilotni 
tuzdilar. NATOga javob tariqasida 1955-yili SSSR va Sharqiy 
Yevropa davlatlarining harbiy-siyosiy ittifoqi Varshava 

---

Shartnomasi Tashkiloti tuzildi. 
203 
1950 yil qabul qilingan, hajmi boʻyicha 
dunyodagi eng katta Konstitutsiya. 395 modda, 
12 ilova, 500 tuzatishdan iborat. 
Hindiston boʻlsa k.k. yana bilmadim. 
204 
1950-yil qabul qilingan, hajmi boʻyicha 
dunyodagi eng katta Konstitutsiya.
395 modda, 12 ilova, 500 tuzatishdan iborat. 
205 
1950-yilda Amerikakadrlar tayyorlashning 
amerikacha standartlari joriy qilgan davlat??? 
Yaponiyada. 
Amerikaliklar yaponlarni eng zamonaviy biznes usullari bilan 
tanishtirib bordi. 1950-yildan kadrlar tayyorlashning amerikacha 
standartlari joriy qilindi. Yapon mahsulotlarining sifatini 
oshirishga katta e‘tibor qaratildi. Edvards Deming va boshqa 
amerikalik mashhur iqtisodchilar ma‘ruzalar bilan chiqdi. 
Yaponiya iqtisodini boshqarish davlat tizimi yaratildi. Bu 
tadbirlar 1950-1960-yillarda Yaponiyaning to‗liq iqtisodiy 
tiklanishiga olib keldi. 
206 
1956 yil eng katta Gaz koni? Gazli. 
1956-yili Buxoro viloyatida dunyoda eng yirik va ulkan Gazli 
neft-gaz konining topildi. 
207 
1960-yilda nechta Afrika davlati mustaqillikka 
erishgan? 17 ta. 
17 ta. 
208 
1960-yilgigi islohotlar??? 
1960-yillarda Xitoyni rivojlantirishning «Katta sakrash», 1960-yil 
«Afrika yili» 17 ta yangi 
209 
1961-1971 yillarda O‗zbekiston SSR 
Ministrlar Sovetining raisi kim??? Rahmonqul 
Qurbonov 
1961-1971 yillarda Rahmonqul Qurbonov. 
210 
1966 yildagi Hindiston va Pokiston o‗rtasidagi 
muzokaralar qayerda bo‗lib o‗tgan? 
Toshkentda. 
Toshkentda. 
211 
1970-1980 yillari qaysi kompaniyalar uyali 
telefon apparatlarining yangi turlari yaratdi? 
Ericsson, Philips. 
1940-yillar oxiridayoq uyali telefonlarni yaratish ustida ish 
boshlagan edi. Shvedlar tomonidan taklif qilingan birinchi 
ommaviy uyali telefon aloqasi MTS - Mobil telefon sistem (mobil 
telefon tizimi) deb ataldi. 1970-1980-yillari ERICSSON, 
PHILIPS VA BOSHQA ko‗plab mashhur kompaniyalar 
tomonidan uyali telefon apparatlarining yangi turlari yaratildi. 
212 
1971-1984 yillarda O‗zbekiston SSR 
Ministrlar Sovetining raisi kim? 
Normuhammadi Xudoyberdiyev. 
1959-1961 yillarda Orif Alimov, 1961-1971 yillarda Rahmonqul 
Qurbonov, 1971-1984 yillarda Normuhammadi Xudoyberdiyev 
O‗zbekiston SSR Ministrlar Sovetining raisi lavozimida mehnat 
qildilar. 
213 
1978-1983-yillarda kim O‗zbekiston SSR Oliy 
Soveti Prezidiumi raisi lavozimlarida faoliyat 
ko‗rsatdi??? 
Inomjon Usmonxo‗jayev 
214 
1980-yillar Britaniya iqtisodiyotida chuqur 
tizim o‗zgarishlari yuz berdi. 
Davlat sektori qisqartirildi, uning samaradorligi oshirildi. 
215 
1982-yilda tashkil etilgan viloyat qaysi? 
Navoiy. 
1958-yil sentyabrda Navoiy shahriga asos solindi. 1982-yil 
aprelda maxsus Navoiy viloyati tashkil qilindi. Navoiy. 
216 
1982-yili xristian-demokrat Gelmut Kol GFR 
kansleri qilib saylandi.
Uning davrida soliqlar qisqartirildi va davlat xarajatlari tartibga 
solindi, davlatning biznesga aralashuvini kamaytirish, raqobatni 
rag‗batlantirish bo‗yicha tadbirlar amalga oshirildi. 
217 
1985-1990 yillarda O‗zbekistonda
―Paxta ishi‖ degan uydirma bo‗yicha jami 40000 kishi tergov 
qilindi, ularning aksariyati tergov izolyatorlarida prokuror 
sanksiyasisiz o‗tirdi, 5000 nafar kishi esa soxta ayblar bilan jinoiy 
javobgarlikka tortildi.Kadrlarni almashtirish siyosati ayanchli tus 
oldi. 
218 
1989-yil Ruminiya maxfiy xizmati xodimlari 
tomonidan o‗qqa tutilishi mamlakat bo‗ylab 
qo‗zg‗olonning boshlanishiga olib keldi??? 
Ruminiyada. 
1989-yil dekabrda Timishoara shahrida aholining N. Chaushesku 
rejimiga qarshi tinch namoyishi Ruminiya maxfiy xizmati 
xodimlari tomonidan o‗qqa tutilishi mamlakat bo‗ylab 
qo‗zg‗olonning boshlanishiga olib keldi. Armiya qo‗zg‗olonchilar 
tomoniga o‗tdi. 

---

219 
1990 yillarda qaysi hududda qonli 
to'qnashuvlar, partizan guruhlari tashkil 
etilgan? Dnestrbo‗yi Moldaviya Respublikasi. 
1990-yili Moldovaning Ruminiya bilan integratsiyalashuvi 
jarayonida respublikaning janubi-sharqiy mintaqalaridagi 
mahalliy rusiyzabon aholi orasida ayirmachilik kayfiyatlari 
kuchaydi. Ular o‗zlari yashaydigan hududni Dnestrbo‗yi 
Moldaviya Respublikasi deb e‘lon qildi. Bu qonli to‗qnashuvga 
olib keldi va Rossiya armiyasi aralashgandan so‗ng urush 
to‗xtatildi. Gagauzlar o'z mustaqil respublikalarini e'lon qilishdi. 
Shimolda esa 1991-yilda sovet tuzumini saqlab qolayotgan 
mustaqil Dnestrbo'yi Moldova Respublikasi (DMR) paydo bo'ldi. 
220 
1990-yil bahorida SSSR tarkibidan chiqqan 
davlatlar? 
1990-yil bahorida Boltiqbo'yidagi Latviya, Litva, Estoniya 
Respublikalari, keyinroq Gruziya va Ozarbayjon Respublikalari 
Ittifoq tarkibidan chiqqanligini e'lon qildilar. 
221 
1990-yil iyunda qaysi hududlarda etnik mojaro 
kelib chiqd? O‗sh va O‗zgan. 
1990-yil iyunda Farg‗ona vodiysining O‗sh va O‗zgan 
shaharlarida (qo‗shni Qirg‗iziston hududida) qirg‗izlar bilan 
o‗zbeklar o‗rtasida etnik mojaro kelib chiqdi. Bu mojaro (O‗sh 
qirg‗ini) natijasida minglab gunohsiz o‗zbeklar halok bo‗ldi. 
222 
1990-yili Buyuk Britaniya bosh vaziri etib kim 
saylangan??? Jon Meyjor. 1997-yil may Entoni 
Bler Leyborist. 2005-yili E. Bler uchinchi 
muddatga bosh vazir. 2007-yil iyunda E. Bler 
iste‘foga. 2007-yil iyunda bosh vazir 
lavozimlarini Gordon Braun egalladi. 
Leyborist 2010-yili konservator Devid 
Kemeron 2015-yili Tereza Mey egalladi. 
1990-yili Buyuk Britaniya bosh vaziri etib saylangan Jon Meyjor 
siyosati M. Tetcher davridagi neokonservatizm kursini davom 
ettirishga, ayni paytda «Tetcherizm»ning avtoritar boshqaruvga 
og‗ish hollaridan va boshqa qoldiqlaridan asta-sekin voz 
kechishga qaratilgan edi. 
223 
1991-yil 8-dekabr MDH tuzilayotganda qaysi 
davlat qatnashmagan? Savol tushunarsiz??? 
Gruziya 1991-yil 8-dekabr. Ukraina esa 2014-yildan MDH 
faoliyatida qatnashmasligini ma‘lum qildi. 
224 
1991-yil 8-dekabrda qaysi davlat uchrashuvda 
qatnashmagan? Gruziya 
1991-yil dekabrda Qozog‗istonning Olmaota shahrida bo‗lib 
o‗tgan uchrashuvda Deklaratsiya qabul qilinib, SSSR xalqaro 
huquq subyekti va geosiyosiy reallik sifatida o‗z faoliyatini 
tugatganligi ta‘kidlandi. 1991-yil oxirigacha Boltiqbo‗yi 
respublikalari - Latviya, Litva, Estoniyadan tashqari barcha sobiq 
sovet respublikalari MDH tarkibiga kirdi. Ammo Gruziya 2008-
yili, Ukraina esa 2014-yildan MDH faoliyatida qatnashmasligini 
ma‘lum qildi. 
225 
1991-yil yanvardagi «Sahrodagi bo‘ron» 
operatsiyasining mohiyati nima edi? 
AQSH boshchiligidagi xalqaro kuchlarning Quvaytni ozod 
qilish bo‘yicha harbiy harakatlari 
226 
1991-yildan boshlangan uchinchi bosqich 
xususiyatlari...??? 
1991-yildan boshlangan uchinchi bosqich (3-bosqich) xalqaro 
munosabatlarda shakllangan ikki qutbli tizimning inqirozi, 
sotsialistik tizimning barbod bo‗lishi, SSSRning tarqalib ketishi 
va sobiq sovet respublikalarining mustaqil taraqqiyot yo‗liga 
kirishi bilan boshlanadi. Bu davr jahon sivilizatsiyasining 
globallashuvi, «uchinchi dunyo» mamlakatlari rivojlanishining 
jadallashuvi, sivilizatslyalar o‗rtasidagl ziddiyatlarning kuchayishi 
bilan xarakterlanadi. 
227 
1992-yil O‗zbekiston Respublikasi 
Prezidentining farmoni bilan Milliy xavfsizlik 
xizmati tasarrufida Chegara qo‗shinlari 
boshqarmasi tashkil etildi. 
228 
1992-yildan
―Birlik‖ va ―Erk‖ O‗zbekiston hududida o‗z siyosiy faoliyatini 
to‗xtatdi. 
229 
1994-2001 yillar qaysi temir yo'l qurilgan??? 
O‗zbekistonning yagona temir yo‗l tarmog‗ini vujudga keltirish 
bo‗yicha 1994-2001-yillarda uzunligi 700 kilometrga yaqin 
Navoiy-Uchquduq-Nukus temir yo‗li qurib bitkazildi. 
230 
1995-yilda ….. 
1995-yilda Xalqaro Amir Temur jamg‗armasi tashkil qilindi. 
1996-YILDA Toshkentdagi Amir Temur xiyobonida Temuriylar 
davri muzeyi barpo etildi, ―Amir Temur‖ ordeni ta‘sis etildi. 
Nechinchi yilda Xalqaro Amir Temur jamg‗armasi tashkil qilindi? 
231 
1995-yilda Xalqaro Amir Temur jamg‗armasi 
tashkil qilindi. 
―Amir Temur‖ ordeni qachon ta‘sis etildi??? 1996-YILDA. 

---

232 
1997-1998-yillardagi «Osiyo inqirozi» qaysi 
davlat uchun katta qiyinchiliklar tug‗dirdi. 
Yaponiya. 
Yaponiyaning asosiy eksporti chetga kapital chiqarish bo‗lib 
qoldi. Yaponiya mehnat unumdorligi bo‗yicha ham G‗arbiy 
Yevropa mamlakatlaridan o‗tib, AQSHga tenglashib bordi. 1990-
yillari butun dunyoda ishlab chiqarilgan videoapparaturalarning 
90% i, sanoat robotlarining 2/3 qismi Yaponiya hissasiga to‗g‗ri 
kelardi. Ammo tashqi bozorga bog‗liqlik 1997-1998-yillardagi 
«Osiyo inqirozi» paytida Yaponiya uchun katta qiyinchiliklar 
tug‗dirdi. 
233 
2000-2016-yillar oralig‗idagi yozgi Olimpiya 
va Osiyo o‗yinlarida mamlakatimiz sportchilari 
muvaffaqiyat bilan ishtirok etishdi. Ushbu 
sportchilarimizning qaysi sport turi bilan 
mamlakatimiz sporti shuhratining xalqaro 
maydonda yanada oshishiga o‗z hissalarini 
qo‗shdilar. 
1) A.Taymazov, M.Ibragimov; 2) A.Doktorashvili; 3) R.Sobirov; 
4) O‗.Haydarov, A.Atoyev, B.Sultonov; 5) A. Fokin; , 6) 
Yekaterina Xilko. a) erkin kurash; b) tramplin; c) dyuzdo; d) sport 
gimnastikasi; e) boks; f) (yunon-rum kurashi); 1-a, 2-f, 3-c, 4-e, 5-
d, 6-b. Menga 2020-yilda tushdi! (Oshanda adashmasam savol 
shunaqa edi: Faqat yengil atletikachilarni toping) 
234 
2000-yilda al-Marg‗inoniyning 910 yilligi 
nishonlandi. 
2000-yilda al-Marg‗inoniyning 910 yilligi nishonlandi. C) ―Sudlar 
to‗g‗risida‖gi qonuni (yangi tahrirda) (2000-yil) (DTM.) 
235 
2000-yil-dan ―Universiada‖ ―Barkamol avlod‖ 
―Umid nihollari‖ 
Bolalar sportini rivojlantirish respublika jamg‗armasining tashkil 
qilinishi, 2000-yildan boshlab oliy o‗quv yurtlari talabalari 
o‗rtasida ―Universiada‖, o‗rta maxsus kasb-hunar kollejlari 
talabalari o‗rtasida ―Barkamol avlod‖, umumta‘lim maktablari 
o‗quvchilari o‗rtasida ―Umid nihollari‖ sport musobaqalarining 
uyushtirilishi muhim ahamiyatga ega voqealardir. 
236 
2001-yil 11-sentabrda Nyu-Yorkda yuz bergan 
terrorchilik aktidan so‗ng qaysi davlat 
terrorchilikka qarshi AQSH boshchiligida 
tuzilgan koalitsiyaga qo‗shildi. Pokiston. 
2001-yil 11-sentabrda Nyu-Yorkda yuz bergan terrorchilik 
aktidan so‗ng Pokiston terrorchilikka qarshi AQSH boshchiligida 
tuzilgan koalitsiyaga qo‗shildi. Biroq, ko‗plab pokistonliklar 
nazarida AQSH terrorchilarga emas, musulmonlarga qarshi 
kurashga kirishdi. 
237 
2001-yili qaysi davlatda defolt e‘lon qilindi??? 
ARGENTINADA. 
Ayniqsa, 1990-yillari «neoliberal islohot yutuqlarining 
namoyishi» bo‗lgan Argentina iqtisodiyoti qattiq zarar ko‗rdi. 
2001-yili ARGENTINADA defolt e‘lon qilinishi jahon tarixidagi 
eng yirik bankrot holati bo‗lib, Lotin Amerikasi mamlakatlaridagi 
neoliberal tajribalarga nuqta qo‗ydi va mintaqada siyosiy hamda 
iqtisodiy rivojlanishning yangi davrini boshlab berdi. 
238 
2005-yilgi «Lolalar inqilobi» qaysi davlatda 
yuz bergan??? Qirg‘izistonda. 
Kurmanbek Bakiyev kuch ishlatar tizimlarga tayanib, jamiyatda 
shaxsiy hukmronligini mustahkamlashga, muxolifatni butunlay 
tugatishga harakat qildi. Ammo bu harakat uzoqqa bormadi. 
2010-yili «Aprel inqilobi» deb atalgan ommaviy harak at 
natijasida K. Bakiyev hokimiyati ag‗darib tashlandi. 
Qirg‘izistonda A. Akayevni hokimiyatdan ag‗darib tashlagan 
2005-yilgi «Lolalar inqilobi» juda tez va katta yo‗qotishlarsiz 
amalga oshirildi. 
239 
2006-yili o‗tkazilgan referendum natijasiga 
ko‗ra, Chernogoriya qaysi davlatdan ajralib 
chiqdi? Serbiya. 
2006-yili o‗tkazilgan referendum natijasiga ko‗ra, Chernogoriya 
Serbiyadan ajralib chiqdi. Yugoslaviya Respublikasi barham 
topdi. 
240 
2014-yil - Chevrolet Orlando. 
2015-yilda esa ―O‗zavtosanoat‖ AJ tomonidan ―Malibu II‖, 
―Ravon‖ milliy markasi ostida Nexia-3 modelining taqdimotini 
amalga oshirdi. 
241 
2014-yil sentabr oyida Belarus Respublikasi 
poytaxti Minsk shahrida Rossiya, Ukraina 
hamda Donetsk va Lugansk viloyatlari 
vakillari o‗rtasida harbiy harakatlarni to‗xtatish 
to‗g‗risida kelishuv imzolandi. Ammo 
2015-yil yanvar oyining o‗rtalaridan janglar yana boshlanib ketdi. 
2015-yil fevral oyida Germaniya, Fransiya, Rossiya va Ukraina 
davlat rahbarlari Minsk shahriga yig‗ilib, Ukraina sharqida harbiy 
mojaroni hal etish to‗g‗risida yangi kelishuv imzoladi (Minsk - 2). 
Ammo urush to‗xtamayapti.2017-yil noyabr oyida artilleriyadan 
o‗zaro otishmalar yangidan boshlanib ketdi. 
242 
2014-yilda rangli inqilob qayerda bo‘ldi? 
2014-yili Ukrainada yuz bergan navbatdagi «rangli inqilob» 
tufayli hokimiyat almashgandan so‗ng Qrimning Rossiyaga 
qo‗shilishi ortidan G‗arb davlatlari Rossiyaga qarshi iqtisodiy 
sanksiyalar e‘lon qildi, u «Katta sakkizlik» - G-8 dan chiqarildi. 
Rossiya. 

---

243 
2015-yil iyulda Eron bilan oltita davlat 
(AQSH, Rossiya, Xitoy, Buyuk Britaniya, 
Fransiya, Germaniya) ... 
Eronning jahon hamjamiyatiga to‗laqonli integratsiyalashuviga 
to‗siq bo‗lib turgan yadroviy dasturi ham o‗n yildan oshiq davom 
etgan muzokaralardan so‗ng 2015-yil iyulda Eron bilan oltita 
davlat (AQSH, Rossiya, Xitoy, Buyuk Britaniya, Fransiya, 
Germaniya) vakillari tomonidan imzolangan kelishuv orqali hal 
qilindi. Eron 15 yil ichida boyitilgan uran ishlab chiqarmaydigan, 
evaziga G‗arb davlatlari 2015-yil oxiridan boshlab unga qarshi 
qo‗llanilgan sanksiyalarni bosqichma-bosqich bekor qiladigan 
bo‗ldi. 
244 
2016-yilgi Rio-de-Janeyro shahrida (Braziliya) 
bo‗lib o‗tgan XXXI yozgi Olimpiada 
natijalari??? 
2016-yilgi Rio-de-Janeyro shahrida (Braziliya) bo‗lib o‗tgan 
XXXI yozgi Olimpiada mamlakatimiz tarixidagi eng sermahsul 
musobaqa bo‗ldi. Ushbu Olimpiadada eng ko‗p medalni 
bokschilarimiz qo‗lga kiritishdi. Charm qo‗lqop ustalarimizning 7 
nafari Riodan medal bilan qaytishga muvaffaq bo‗ldilar. Ular 
Hasanboy Do‗stmatov, Shahobiddin Zoirov, Fazliddin 
G‗oyibnazarov (oltin), Shahram G‗iyosov, Bektemir Meliqo‗ziyev 
(kumush), Rustam To‗laganov, Murodjon Ahmadaliyev (bronza). 
Ushbu natija Olimpiadadagi boks musobaqalaridagi eng yuqori 
natija bo‗ldi. Sportning ushbu turida medal jamg‗arish bo‗yicha 
ular Kuba, Qozog‗iston va Rossiyadan tashrif buyurgan 
raqiblarini ortda qoldirib, mazkur sport turida birinchilikka 
erishdilar. Og‗ir atletikachimiz Ruslan Nuriddinov Olimpiada 
rekordini qayd etgan holda oltin medal sohibiga aylandi. 
245 
2017-yil sentyabr oyida qaysi shaharda 
YOpiq inshootlardagi V Osiyo 
o‘yinlari o‘tkazilgan edi? 
Ashxobod 
246 
25000 aholi bozor atrofiga yig‗ildi. Qaysi 
qozgolon??? Eski Marg‗ilonda. 
1916-yil 10-iyulda Eski Marg‗ilonda taxminan 25 ming kishi 
norozilik bildirib, bozor atrofiga yig‗ildi. Qo‗zg‗olonchilar 
mardikorlikni bekor qilishni talab qilib mahalliy ma‘muriyat 
idoralariga kirdilar. 
247 
2-Jahon urushida o‘zbek shoirlari yozgan 
almanax? 
O‗zbek shoir va yozuvchilari ular bilan hamkorlikda ―Biz g‗alaba 
qozonamiz‖ nomli almanax va ―O‗zbekiston shoirlari frontga‖ 
nomli antologiya yaratdilar. 
248 
40 dan ortiq xattotlarga kim boshchilik qilgan? 
Boysung‘ur. 
Hirotda Ulug‗bekning ukasi Boysung‗ur kutubxonasida (40 ta 
xattot) qirqta xattot va bir qancha naqqoshlar qo‗lyozma 
asarlardan nusxalar ko‗chirish va ularni bezash bilan band 
bo‗lgan. 1429-yilda Abulqosim Firdavsiyning mashhur 
―Shohnoma‖ dostoni ko‗chirtirilib, u 20 ta turli mazmun va 
manzarali rangdor miniaturalar bilan bezatilgan. 
249 
4-bosqich ??? 
To‗rtinchi bosqich (4-bosqich) 1880-1885-yillarda 
turkmanlarning bo‗ysundirilishi edi. Shunday qilib, 1864-1885-
yillarda 20 yildan ortiq vaqt davomida Rossiya imperiyasining 
uzoq davom etgan harbiy tayyorgarligi natijasida bosqinchilik 
urushlari olib borildi. 
250 
555-yilda kimlar Sirdaryo va Orol dengizi 
bo‗ylarini egallaydilar? Turk xoqonligi. 
Turk xoqonligi. 555-yildayoq turklar Sirdaryo va Orol dengizi 
bo‗ylarigacha cho‗zilgan keng o‗lkalarni egallaydilar. Xoqonlik 
chegarasi Eftallar davlati hududlariga tutashib ketgan. Natijada 
eftallar davlatining shimoliy hududlari xavf ostida qoldi. Bunday 
qulay vaziyatdan foydalangan sosoniylar Toxariston va 
Chag‗oniyonni eftallardan tortib oladilar. 
251 
947-yilda Nuh ibn Nasrning amakisi Ibrohim 
isyon ko‗taradi. 
947-yilda Chag‗oniyonning yirik yer-mulk egasi Abu Ali 
Chag‗oniy yordamida u Buxoro taxtini egallab oladi. 
252 
992-yilda ……. Movarounnahrga hujum 
boshlaydilar. 
Horun Bug‗roxon boshliq qoraxoniylar 
253 
996-yildagi shartnomaga ko‘ra qoraxoniylar 
...??? Sirdaryo havzasi qoraxoniylar qo‗liga 
o‗tadi. 
996-yilda qoraxoniylar Movarounnahr tomon yana hujum 
boshlaydilar. Shunday og‗ir bir sharoitda xiyonat ro‗y beradi. 
Ya‘ni Sobuqtegin qo‗shini Buxoroni egallaydi. So‗ngra u 
qoraxoniylar bilan muzokaralar olib boradi. Natijada ular 
o‗rtasida shartnoma tuzilib, unga muvofiq Sirdaryo havzasi 
qoraxoniylar qo‗liga o‗tadi. Sobuqtegin esa Amudaryodan 
janubdagi yerlarga, shu jumladan, Xurosonda hukmdor bo‗lib 

---

oladi. Somoniylarga Movarounnahrning markaziy qismigina 
beriladi, xolos. Biroq ko‗p vaqt o‗tmay, 999-yilda Buxoroning 
Nasr Eloqxon boshchiligida qoraxoniylar tomonidan zabt etilishi 
bilan somoniylar hukmronligi batamom barham topdi. 
254 
Abdul Qodir mahdiylar harakatini bostirishga 
urindi ammo ??? 
1882-yilda Xartumga misrlik Abdul Qodir general-gubernator etib 
tayinlandi. U mahdiylar harakatini bostirishga urindi. Lekin 
mag‗lubiyatga uchradi. General Xiks boshliq ingliz qo‗shini 
Sudan ansorlari tomonidan qirib tashlandi. Inglizlar 1884-yili 
inglizlar Sudanga general Gordon boshchiligida harbiy qism 
yuborishdi. Biroq, bu qo‗shin ham ansorlar tomonidan yo‗q 
qilindi va Sudan ozod qilindi. 
255 
Abdulatifxondan keyin taxtga kim keldi? 
Navro‗z Ahmadxon. 
Navro‗z Ahmadxon Samarqand hukmdori, amakivachchasi 
Abdulatifxon bilan ittifoq tuzib 1540-yilda Buxoroni egalladi va 
hokimiyatni o‗z tarafdorlariga topshirdi. 1548-yilda Abdulatifxon 
vafot etgach, Samarqand taxtini egalladi. O‗z nomidan tanga pul 
zarb ettirdi. 
256 
Abdullaxon II davrida qurilgan suv ombor??? 
Abdullaxon bandi. 
Abdullaxon II davrida 1556-1585-yillar oralig‗ida Zarafshon 
daryosida qator suv ayirg‗ichlari, ko‗plab suv omborlari bunyod 
etildi. Nurota tumanidagi Oqchob yaqinida Beklarsoy darasida 
joylashgan qadimgi to‗g‗on qoldiqlari o‗rnida ulkan to‗g‗on 
Abdullaxon bandi qurildi. Uning ravoqlarini to‗g‗on tepasida turib 
ocbish yoki berkitish mumkin edi. Abdullaxon bandiga 1 million 
200 ming kub metr suv to‗plangan. 
257 
Abdullaxon II Moskvaga qachon elchilarni 
yuboradi??? 1557-1558-yil. 
1557-1558-yillarda Buxoro xonligidan Moskvaga elchi yuborildi. 
258 
Abdullaxon II o‗tkazgan pul islohoti yangi 
kumush tanga va oltin pul zarb etish haqida??? 
Shayboniy Abdullaxon II o‗tkazgan pul islohoti ham Buxoro 
xonligi tarixida muhim ahamiyatga ega bo‗ldi. U mazkur islohotni 
o‗tkazishda kumush narxining ko‗tarilganini hisobga oldi. 
Islohotga ko‗ra, yangi kumush tanganing qiymati 30 ta, eskisi esa 
27 ta mis tangaga tenglashtirildi. Abdullaxon II ning pul islohoti 
tufayli kumush tanga ko‗p miqdorda chiqarildi. Natijada, narxi 
ko‗tarilgan kumushning ko‗plab miqdorda boshqa davlatlarga 
chiqib ketishiga chek qo‗yildi. U oltin pul zarb etishni ham yo‗lga 
qo‗ydi va uning tarkibiga qiymati past bo‗lgan boshqa ma‘danlar 
aralashtirilmasligini qattiq nazorat ostiga oldi. 
259 
Abdullaxon II qovun so‘yib turgan rasmi? 
1556-yilda Navro‗z Ahmadxon vafot etgach, Abdullaxon II 
darhol Karmana va Shahrisabzda o‗z hukmronligini tikladi. 
Islohotga ko‗ra, yangi kumush tanganing qiymati 30 ta, eskisi esa 
27 ta mis tangaga tenglashtirildi. Abdullaxon II ning pul islohoti 
tufayli kumush tanga ko‗p miqdorda chiqarildi. 1556-yil - 
Abdullaxon II amalda, 1583-yilda esa rasman xonlik taxtini 
egalladi. 1598-yil - Abdullaxon II vafot etdi. 
260 
Abdullaxon II Xurosonning qaysi qismini 
egallagan? Sharqiy. (Shu savol menga 2021-
yilda tushdi.) 
Abdullaxon II Safaviylarga qarshi olib borilgan kurash natijasida 
Xurosonning sharqiy qismi egallandi. Binobarin, butun 
Movarounnahr, Xorazm va Xurosonning sharqiy qismigacha 
bo‗lgan hududlar yagona hukmdor qo‗li ostida birlashtirildi. Shu 
tariqa, Abdullaxon II ning jasoratli kurashi natijasida XVI asr 
oxirida Buxoro xonligi markazlashgan ulkan davlatga aylandi. 
Bunday ulkan natijaga buyuk Amir Temurdan keyin Abdullaxon 
II erisha oldi, xolos. 
261 
Abdurahmon inglizlar bilan bitim ...??? 
Dyurand chizig‗i??? 
Abdurahmon janubda - Hind daryosi bo‗ylarida yashaydigan, 
lekin 1849-yilda inglizlarga bo‗ysundirilgan afg‗on qabilalarini 
o‗z davlati atrofida birlashtirish harakatini boshlab yubordi. 
Ammo, Abdurahmon inglizlar bilan bitim tuzishga majbur bo‗ldi. 
Unga ko‗ra, Afg‗oniston janubidagi afg‗on qabilalari hududlari 
Buyuk Britaniya qaramog‗ida qolaveradigan bo‗ldi. Inglizlar 
kelishilgan Dyurand chizig‗iga (muzokara olib borgan inglizlar 
vakili Dyurand nomi bilan atalgan) qo‗shin yubordilar. Bunga 

---

javoban tog‗lik afg‗onlar qo‗zg‗olon ko‗tardilar. 
262 
Abu Ali Chag‗oniy qaysi sulola davrida noib 
etib saylandi? Somoniylar. 
947-yilda Nuh ibn Nasrning amakisi Ibrohim isyon ko‗taradi. 
Saroy sarbozlari va Chag‗oniyonning yirik yer-mulk egasi Abu 
Ali Chag‗oniy yordamida Ibrohim Buxoro taxtini egallab oladi. 
263 
Abu Ali Chag‘oniy kimlarning noibi bo‘lgan? 
NUH. 
Ko‗p vaqt o‗tmay Abu Ali Chag‗oniyning o‗zi ham hukmdorga 
qarshi isyon ko‗taradi. Nuh qo‗zg‗olonni kuch bilan bostira 
olmaydi. 952-yilda Abu Ali Chag‗oniyni u avval Chag‗oniyonga, 
so‗ngra Xurosonga hokim qilib tayinlashga majbur bo‗ladi. NUH. 
264 
Abu Said kimning nabirasi? Eslab qolish 
kerak. Ko‗chkunchixondan so‗ng taxtga o‗g‗li 
Abu Said. 
Ko‗chkunchixonning vorisi kim??? Abu Said (1530-1533).(Bobur 
Mirzo Sulton Abu Said Mirzoning nabirasi). Ko‗chkunchixondan 
so‗ng taxtga o‗g‗li Abu Said (1530-1533) o‗tirdi. Bu boshqa Abu 
Said Shayboniylardan. 
265 
Abu Said Mirzo o‗g‗li Umarshayx ga Qaysi 
viloyatni bergab? Qobul so‗ng Farg‗ona. 
Abu Said Mirzo o‗g‗li Umarshayx Mirzoni o‗z hukmronligi 
davrida, dastlab Kobul viloyatiga, so‗ng Farg‗ona viloyatiga 
hokim etib tayinladi. 
266 
Abulg‗oziy Bahodirxon qachon vafot etgan??? 
(1603-1664) Savol tushunarsiz. (Kimgadir shu 
savol tushgan bo‘lsa, to‘liq menga 94-630-96-
44 ga yozib yuborsa, men shuni to‘ldirib 
qo‘yaman, boshqalar foydalanishi uchun). 
Abulg‗oziy Bahodirxon Xivaga qaytib bordi. Akasi unga Xivani 
topshirishga majbur bo‗ldi. Biroq 1630-yilda uni Eron shohi 
huzuriga garov tariqasida jo‗natib yubordi. Abulg‗oziy 
Bahodirxon Eronda 10 yil tutqunlikda yashadi. Nihoyat, 
tutqunlikdan qochib, Orol o‗zbeklari qarorgohiga yetib keldi. 
Asfandiyorxon vafot etgach, 1644-yilda Xiva xonligi taxtini 
egalladi.Abulg‗oziy Bahodirxonning davlatchilikni 
mustahkamlashga qaratilgan islohotlari katta ahamiyatga ega 
bo‗ldi. 
267 
Abulqosim Bobur faoliyati ??? 1451-yilda 
Mironshohning nabirasi Sulton Abu Said 
Mirzo Abulxayrxon yordamida g‗alaba 
qozondi. 1458-yilda Xuroson hukmdori 
Abulqosim Bobur vafot etgach Xurosonni ham 
egalladi. 1454-yilda Hirot hokimi Abulqosim 
Bobur Movarounnahrga bostirib kirib, 
Samarqandni qamalga olganida Xoja 
Ubaydulloh Ahror mojaroga qat‘iyan aralashib, 
raqiblarni yarashtirdi. 
Xuroson bu davrda Shohruxning nabirasi Abulqosim Bobur 
tasarrufida edi. Xurosonda siyosiy tarqoqlik juda avj olib ketadi. 
Temuriylar davri muarrixlarining yozishicha, bu davrda Xuroson 
o‗n bir bo‗lakka ajralib ketadi. Ular o‗rtasida urush-talashlar 
to‗xtovsiz davom etardi. 1457-yilda Abulqosim Bobur vafot 
qilgach, vaziyat yana mushkullashadi. 
268 
Abulxayrxon 1446-yilda nima qildi??? 
Poytaxtini Turadan Sig‗noqqa ko‗chirdi. 
Abulxayrxon 1446-yilda esa Sirdaryoning o‗rta oqimida 
joylashgan shaharlar - Sig‗noq, Oqqo‗rg‗on, Arquq, O‗zgan va 
Suzoqni bosib oladi. O‗z davlatining poytaxtini Turadan 
Sig‗noqqa ko‗chirdi. 
269 
Abulxayrxon qachon siyosiy maydonga 
chiqqan?
1425-yilda.
270 
Abulxayrxon qanday vaziyatga taxtga 
keladi??? 
Temuriylarda toju taxt uchun kurash va o‘zaro ichki ziddiyatlar. 
271 
Abulxayrxonni toju-taxt uchun kurashda 
kimlar qo‘llab quvvatlaydi? 
O‗ZBEK QABILALARI HAMDA RUHONIYLAR. Davlatshayx 
1425-yilda vafot etgach yanada avj oldi. Ana shunday og‗ir 
vaziyatda Davlatshayxning o‗g‗li Abulxayrxon siyosat maydoniga 
chiqdi. Abulxayrxon yosh bo'lishiga qaramay kuchli sarkardalik 
qobiliyatiga ega edi. Taxt uchun kurashda uni ulusdagi doimiy 
nizolardan aziyat chekayotgan boshqa o‗zbek qabilalari hamda 
ruhoniylar qo‗llab-quvvatladilar. Natijada, Abulxayrxon 1428-
yilda «O‗zbek ulusi» deb atalgan davlatga asos soldi. 
272 
Afanak puli??? Jarchi foydasiga. 
Xiva. Xon farmonlarini e‘lon qiluvchi jarchi foydasiga afanak puli 
yig‗gan. 

---

273 
Afg‗oniston amiri Abdurahmon 1849-yilda 
inglizlar bilan bitimi mohiyati? 
Unga ko‗ra, Afg‗oniston janubidagi afg‗on qabilalari hududlari 
Buyuk Britaniya qaramog‗ida qolaverdi. Abdurahmon Mamlakat 
hududini shimolda Amudaryogacha kengaytirib oldi. 1887-yilda 
turkmanlar yashaydigan joylarda afg‗on-rus chegaralari qat‘iy 
belgilab olindi. Shundan keyin, Abdurahmon janubda - Hind 
daryosi bo‗ylarida yashaydigan, lekin 1849-yilda inglizlarga 
bo‗ysundirilgan afg‗on qabilalarini o‗z davlati atrofida 
birlashtirish harakatini boshlab yubordi. Amir Abdurahmon o‗zini 
ularga diniy homiy qilib ko‗rsatdi va inglizlarga qarshi 
kurashishga chorladi. Bu esa Buyuk Britaniya bilan urush xavfini 
tug‗dirdi. Bundan cho‗chigan Abdurahmon inglizlar bilan bitim 
tuzishga majbur bo‗ldi. Unga ko‗ra, Afg‗oniston janubidagi 
afg‗on qabilalari hududlari Buyuk Britaniya qaramog‗ida 
qolaveradigan bo‗ldi. Inglizlar kelishilgan Dyurand chizig‗iga 
(muzokara olib borgan inglizlar vakili Dyurand nomi bilan 
atalgan) qo‗shin yubordilar. Bunga javoban tog‗lik afg‗onlar 
qo‗zg‗olon ko‗tardilar. 
274 
Afg‗onlarning sur qabilasi sardori kim??? 
Sherxon. 
Hindistonda taxtni afg‗onlarning sur qabilasi sardori Sherxon 
egallab oldi. 
275 
Afg‘onistonda kim taslimchilik siyosatini olib 
borgan? Amir Yoqubxon. 
Afg‘onistonda Amir Yoqubxonning taslimchilik siyosati 
mamlakatda keskin qarshilikka uchradi va Kobulda unga qarshi 
qo‗zg‗olon ko‗tarildi. 
276 
Afgʻoniston hukmdorlaridan kim yagona pul 
birligi, bir xil tosh-tarozi va uzunlik o‗lchovlari 
joriy qildi??? Abdurahmon. 
Diniy ulamolarni o‗z tarafida tutish uchun Abdurahmon ularga 
maosh belgiladi. Vaqf mulkini esa qisman davlatga o‗tkazdi. 
Yagona pul birligi, mamlakat uchun bir xil tosh-tarozi va uzunlik 
o‗lchovlari joriy qilindi. Bu tadbirlar tufayli Afg‗onistonda savdo-
sotiq, ishlab chiqarish va hunarmandchilik bir qadar rivojlandi. 
277 
Afina akademiyasiga kim qachon asos solgan? 
Platon (mil. av. IV asrda)
Afina akademiyasiga asos solgan. 
278 
Afrikani aylanib o‗tib hindistonga borgan 
sayyoh kim??? Bartolomeu Diash. 
XV asr oxirida Bartolomeu Diash boshchiligidagi ekspeditsiya 
Afrika janubidagi burunni aylanib o‗tdi va Hind okeaniga chiqdi. 
Hindistonga dengiz yo‗lining ochilishiga umid qilgan dengizchilar 
bu burunga Yaxshi Umid burni deb nom berdilar. Garchi ular shu 
yerdan ortga qaytgan bo‗lishsada, B. Diashning kashfiyoti 
Afrikani aylanib o‗tib, Hindistonga dengiz orqali yo‗l ochish 
istiqbolini yaratdi. 
279 
Afrosiyob afsonasi asari muallifi? «Afrosiyob 
qo‗rg‗oni». 
Vyatkin (1869-1932) «Shohizinda», «Cho‗ponota», «Afrosiyob 
qo‗rg‗oni» asarlarini yozdi. 
280 
Afrosiyob qo‘rg‘oni asari muallifi kim? 
V.Vyatkin. 
281 
Afrosiyob Yangi tezyurar poyezd ...??? 2011-
yilning oktabridan. 
Afrosiyob rejaga ko‘ra qachon ―Toshkent-Buxoro‖ yo‗nalishi??? 
2016-yilda. Boshqa savol. O‘zbekistondagi tezyurar poyezd 2016-
yilda qaysi shahargacha kelgan? Buxoro―Toshkent-Buxoro‖. 
Yangi tezyurar poyezd nomi Afrosiyob bu - Samarqand viloyatida 
joylashgan qadimiy shahar sharafiga qo‗yildi. 2011-yilning 
oktabridan boshlab undan tijorat maqsadida foydalanish yo‗lga 
qo‗yildi. O‗sha yili ikkinchi poyezd ham keltirilib, 2012-yilning 
mayidan o‗z qatnovini boshladi. Ushbu eng zamonaviy tezyurar 
yo‗nalish 2015-yilda Qarshi shahrigacha, 2016-yilda esa 
―Toshkent-Buxoro‖ yo‗nalishi, 2018-yili Toshkent-Xiva 
yo‗nalishi ishga tushirildi. Poyezd maksimal tezlikni soatiga 250 
kilometrgacha oshirishi mumkin. 
282 
Agrar sivilizasiyasining boshlanishi qaysi 
davrdan boshlanadi? NEOLIT DAVRIDAN. 
Agrar (an‘anaviy) sivilizatsiya insoniyat tarixida neolit davridan 
boshlanib, XVIII asrning 60-yillaridagi sanoat inqilobi va uning 
asosida yangi jamiyat shakllanguncha davom etdi. NEOLIT 
DAVRIDAN. 
283 
Ahmad Yugnakiy ... 
XII asrda turkiy tilda ijod etgan shoir va mutafakkirlar. yagona 
adabiy meros ―Hibat ul-haqoyiq‖ (―Haqiqatlar tuhfasi‘) saqlanib 
qolgan. U turkiy adabiy tilining qimmatli va nodir yodgorligi 
hisoblanadi. O‗z asarida Yusuf Xos Hojib singari ilm-fan, olim va 
fozillarni ulug‗laydi, ma‘rifatparvarlikni targ‗ib etadi, kishilarni 
ilmli va ma‘rifatli bo‗lishga chaqiradi. Yugnakiy o‗zini shoir 

---

emas, balki adab muallimi, deb hisoblagan. 
284 
Ahmad Zaki Validiy kimni ―Rossiya 
hukmronligi oldida bo‗yin egishni xohlamagan 
davlat qahramoni‖??? Junaidxonni. 
Ahmad Zaki Validiy o‗zining ―Xotiralar‖ kitobida Junaidxonni 
―Rossiya hukmronligi oldida bo‗yin egishni xohlamagan davlat 
qahramoni‖ sifatida ta‘riflagan edi. 
285 
Ahmad Zaki Validiyning yozishicha, Ochilbek 
1921-yildan boshlab ―Turkiston milliy birligi‖ 
tashkiloti ko‗rsatmalari asosida faoliyat 
ko‗rsatgan.
Kitob atrofida 1923-yil 10-mayda qizil askarlar bilan bo‘lgan 
janglarning birida Ochilbek (u xalq o‗rtasida jasurligi uchun 
Ochildov sifatida mashhur bo‘lgan) mardlarcha halok bo‘lgan. 
286 
Ahmad Zaki Validiyning yozishicha, Ochilbek 
qaysi tashkiloti ko‗rsatmalari asosida faoliyat 
ko‗rsatgan??? 
―Turkiston milliy birligi‖
287 
Aholini islomlashtirish yo‗llari. Islom dinini 
qabul qilib, musulmon bo‗lgan mahalliy aholi 
vakillari dastlabki yillarda xiroj va jizya 
soliqlaridan ozod etilgan. Islomni qabul 
qilmaganlardan esa jon solig‗i - jizya undirilib 
olingan.
Soliqlarni o‗z vaqtida to‗lamagan kishilarning bo‗yinlariga 
―qarzdor‖ deb yozilgan taxtacha osib qo‗yilardi. Mahalliy davlat 
boshliqlarining ko‗pchiligi o‗z huquqlari va imtiyozlarini saqlab 
qolish maqsadida Islom dinini qabul qilgan. Islomni qabul 
qilmagan zodagonlar o‗z yerlaridan mahrum etilgan yoki tovon 
to‗lagan. Bunday tadbir va choralar Movarounnahr aholisi 
o‗rtasida Islom dinining tez tarqalishiga yordam bergan. Shu 
tarzda arablar Movarounnahr siyosiy tizimi va diniy e‘tiqodiga 
o‗z ta‘sirini o‗tkaza olganlar. 
288 
ALEKSANDR MAKEDONSKIY 
EGALLAGAN HUDUDLARNI ANIQLANG. 
Sharqda: Kichik Osiyo, Eron, Misr, Suriya, Hindiston.O‘rta 
Osiyoda: Marg‗iyona, Baqtriya, So‗g‗diyona, hozirgi Bekobod va 
Xo‗jand orasida Sirdaryo bo‗ylarini bo‗ysundirishga muvaffaq 
bo‗ldi. 
289 
Aleksandr Makedonskiy egallagan hududlarni 
aniqlang??? 
O'rta Osiyo yerlarini bosib olish uchun Aleksandr deyarli uch yil 
urindi, biroq uncha katta bo'lmagan hududni: Marg'iyona, 
Baqtriya, So'g'diyona, hozirgi Bekobod va Xo'jand orasida 
Sirdaryo bo'ylarini bo'ysundirishga muvaffaq bo'ldi, xolos. 
Xorazm, Toshkent vohasi va Farg'ona mustaqilligicha qoldi. 
290 
Aleksandrning O'rta Osiyoni bosib olishi 
qanday natijalarga olib keldi? 
O‗rta Osiyo yerlarini xarobazorga aylantirdi, aholining katta qismi 
qirilib ketdi, ko‗plab shaharlar vayron etildi. 
291 
Al-Farg‗oniy 832-833-yillarda ....??? Sinjor 
dashti. 
Al-Farg‗oniy 832-833-yillarda Suriyaning shimolida Sinjor 
dashtida va ar-Raqqa oralig‗ida yer meridianining bir darajasi 
uzunligini o‗lchashda qatnashdi. 
292 
Alisher Navoiyni hassaga tayangan rasmini 
kim chizgan??? Mahmud Muzahhib. 
Mahmud Muzahhib tomonidan chizilgan Navoiy tasvirida shoir 
hassaga tayangan, uning qomati birmuncha bukchaygan, 
qarashlarida ham horg‗inlik alomatlari, ham ulug‗vorlik va 
oliyjanoblik ko‗zga yaqqol tashlanib turadi. 
293 
ALLOD nima??? Avloddan-avlodga meros 
bo'lib o'tadigan yer-mulk. 
G'arbiy Yevropa feodal jamiyatida avloddan-avlodga meros bo'lib 
o'tadigan yer??? Allod (yunoncha) - yerga to'la egalik qilish; 
G'arbiy Yevropa feodal jamiyatida avloddan-avlodga meros bo'lib 
o'tadigan yer-mulk. VI asr oxiridan franklarning chek yerlari 
dehqon oilasining sotishi yoki in'om etishi mumkin bo'lgan mulki 
- allodga aylanadi. 
294 
Alvon rang xaritadan qaysi davlatga tegishli 
degan savol tushdimi sizlaga XIX asr oxirida 
qaysi davlatda deb. (Savol pastda DTM 
asosida to‘g‘rilandi). 
XIX-XX asrlarda Fransiya (a) va Italiya (b) mustamlakasi bo‘lgan 
hududlar xaritada qaysi raqamlarda ko‘rsatilgan??? A) a - 2, b - 1. 
B) a - 4, b - 1. C) a - 4, b - 3. D) a - 1, b - 3. 
295 
Aminning asosiy vazifasi nima bo‘lgan? 
Buxoro amirligida??? amin (soliq yig‗uvchi). 
J; soliq va boshqa tushumlarni yig‗ish, aholi ustidan nazorat olib 
borish hamda ariqlardagi suvni ekin maydonlariga taqsimlash 
bo‗lgan. (Buxoro amirligida amin (soliq yig‗uvchi)) 
296 
Amir Olimxon ixtiyorida 15 000 sarboz, 55 ta 
eski to‗p va 12 ta pulemyot bor edi, xolos. 
1918-yil 25-martda sovet Turkistoni bilan Buxoro amirligi 
o‗rtasida Qiziltepa bitimi imzolandi. Amir nomidan bitimni bosh 
zakotchi Mirza Salimbek imzoladi. 

---

297 
Amir Olimxon qo‗lidagi rus sanoat banklari 
aksiyalarining qiymati 33 million so‗m edi. 
Fathobodda bo‗lgan dastlabki to‗qnashuvda amir Olimxon 
qo‗shinlari yengilsa ham keyinchalik buxoroliklar Kolesov 
otryadini qurshab olishdi. Karmanadan Qorako‗lgacha bo‗lgan 
170 km masofadagi temiryo‗l izlari amir sarbozlari tomonidan 
buzib tashlandi. Buxoroliklar shahar himoyasiga qo‗zg‗aldi. 
F.Kolesov 1918-yil 5-mart kuni kechqurun Toshkent tomonga 
chekinishga buyruq beradi. 1918-yil 17-martda Kolesov otryadi 
bilan Samarqandga yetib keldi. 
298 
Amir Olimxon rasmi??? 
1918-yil 2-mart kuni Eski Buxoro shahriga hujum boshlandi. 
Buxoro shahri yaqinidagi Fathobodda bo‗lgan dastlabki 
to‗qnashuvda amir Olimxon qo‗shinlari yengilsa ham keyinchalik 
buxoroliklar Kolesov otryadini qurshab olishdi. 
299 
Amir Olimxon shahar obidalari va aholini 
omon saqlash maqsadida poytaxtni tashlab, 
Sharqiy Buxoroga chekingan. 1920-yil 2-
sentyabrda qizil armiya tomonidan Buxoro 
shahri egallangan. Buxoroda amir hokimiyati 
ag‗darildi va Yosh buxoroliklar hokimiyat 
tepasiga kelishdi. 1920-yil sentyabr oyida 
Sharqiy Buxoroga kelgan sobiq amir Olimxon 
katta kuchlar to‗plab, qizil armiyaga qarshi 
kurashga rahbarlik qildi. 
Amir Olimxon islohotlari. Amir Abdulahaddan so‗ng Buxoro 
taxtini uning o‗g‗li Sayid Olimxon (1910-1920) egalladi. Uni 
1893-yilda otasi Peterburgga o‗qishga jo‗natdi. 
300 
Amir shohmurod haqida 
qo‗shinning xarajati uchun jul deb ataluvchi yangi soliq joriy 
etildi.Doniyolbiy taxtni o‗g‗li Shohmurodga (1785-1800) 
topshirdi. Shohmurod darveshona hayot kechirar, shayx maslahati 
bilan bozorda yuk tashuvchilik qilardi. Keyin esa pichoqqa qin 
yasab sotibshu orqali ro‗zg‗or tebratdi. Shohmurod faoliyatida 
ommaga tayanib ish tutdi. Adolat tamoyillariga qattiq amal qildi. 
Shu jihatlari xalq orasida katta obro‗ qozongan edi.Amir 
Shohmurod yoshligidan xudojo‗y, porso (pokiza) bo‗lib o‗sdi. 
Madrasani bitirib, darveshlik jamoasi targ‗ibotchisidan biriga 
aylandi. Xalq uni hurmat bilan «amiri ma‘sum» (begunoh amir) 
deb atadi.U mamlakat hayotida savdogar va hunarmand 
qatlamining qanchalik ahamiyatga egaligini to‗g‗ri baholay 
oldi.Buxoro aholisiga Tarxon yorlig‗i yozib berdi. Unga ko‗ra, 
aholi savdo daromadidan to'laydigan boj solig‗idan ozod etildi. 
Hunarmandlardan pul yig‗ish, ularni majburiy mehnatga jalb etish 
taqiqlandi. Asosiy soliq xiroj miqdori kamaytirildi. 
301 
Amir Temur besh yillik (1392-1396) qaysi 
hududlar egallangan??? Eski kitob. 
Amir Temurning Eronga yana yurish qilishiga olib keldi. Bu besh 
yillik (1392-1396) urush davomida G‗arbiy Eron, Iraqi Ajam va 
Kavkaz egallanadi. 
302 
Amir Temur haqida nechta davlatda nechta 
asar yozilgan? 33 TA 500 DAN ZIYOD. 
Amir Temur va Temuriylar haqida 33 MAMLAKATDA 500 
DAN ZIYOD CHET ELLIK tadqiqotchilarning asarlari chop 
etilgan. 
303 
Amir Temur Mozandaron va Seiston 
hududlarini kimga suyurgʻol tarzida inʼom 
qiladi? 
SHohrux 
304 
Amir Temur qo‗shini YETTI QO‗L 
TARKIBI??? 
Har bir qanotning oldida bittadan qo‗shimcha qo‗riqchi manglay - 
avangardi.Amir Temur qo‗shinining asosiy jangovar qismlari 
markaz, o‗ng - burong‗or va chap - juvong‗or qanotlaridan iborat 
bo‗lgan. HAR BIR QANOTNING OLDIDA BITTADAN 
QO‗SHIMCHA QO‗RIQCHI MANGLAY - AVANGARDI, yon 
tomonida esa bittadan qo‗riqchi askariy qo‗shilmalar - qanbullar 
bo‗lar edi. Shu tariqa qo‗shin yetti qism - qo‗llardan iborat edi. 
Sharafiddin Ali Yazdiy qo‗shinni YETTI QO‗Lga - qismga bo‗lib 
joylashtirish tartibini birinchi bo‗lib Amir Temur joriy qilgan deb 
yozadi. Bu qo‗llar janglarda mustaqil harakat qilib, faqat qo‗shin 
qo‗mondoniga bo‗ysungan. 

---

305 
Amir Temur qo‗shinida Manglay vazifasi 
nima? . 
Manglay vazifasi nima? Amir Temur qo‗shinida.Jangga kirish 
usuli. Harbiy yurish paytida oldinda xabarchilar, ular orasidan 
yasovul bo‗linmasi, undan keyinroqda manglay - avangard qism 
borardi. Manglay bilan qo‗shinning asosiy qismlari oralig‗ida esa 
qo‗mondonning qarorgohi va uning yon-atrofida zaxira (rezerv) 
qismlar joylashgan bo‗lib, u ―izofa‖ deb yuritilgan. 
306 
Amir Temur qo‗shinni yetti qo‗lga bo‘linga 
deb kim yozgan??? Sharafidin Ali Yazdiy. 
Sharafidin Ali Yazdiy qo‗shinni yetti qo‗lga - qismga bo‗lib 
joylashtirish tartibini birinchi bo‗lib Amir Temur joriy qilgan deb 
yozadi. 
307 
Amir Temur Uch yillik (1386-1388) qaysi 
hududlar egallangan??? Eski kitob. 
Uch yillik (1386-1388) harbiy yurishlar natijasida Eron (Fors), 
Janubiy Ozarbayjon, Iroqning shimoliy qismi, Guijiston va 
Armanistondagi (Van ko‗li atrofidagi) yerlar egallanadi. Amir 
Temur o‗z ixtiyori bilan taslim bo‗lib, moli omon to‗lagan 
shaharlarga tegmagan, qo‗shinlarni bunday shaharlarga 
kiritmagan.UCH YILLIK URUSHDA DEHLINI 
EGALLAMAGAN. 
308 
Amir temur xuroson va seyistonni kimga 
bergan? Shoxruh Mirzoga.Xuroson, Jurjon, 
Mazondaron va Seyiston (markazi Xirot) 
Shohruxga, G‗arbiy Eron, Ozarbayjon, Iroq va 
Armaniston (markazi Tabriz) Mironshohga, 
Amir Temur o‗limidan biroz avval o‗g‗il va nabiralari orasida 
taqsimlaydi:Fors, ya‘ni Eronning janubiy qismi (markazi Sheroz) 
Umarshayxga,Afg‗oniston va Shimoliy Hindiston (markazi 
G‗azna, keyinchalik Balx) Pirmuhammadga suyurg‗ol qilib 
berilgan. 
309 
Amir Temur yetti yillik (1399-1404) qaysi 
hududlar egallangan??? Eski kitob. 
Amir Temur 1399-1404-yillarda Eron, Old va Kichik Osiyolarga 
bir necha bor yurish qilindi. Bu yurish tarixga yetti yillik urush 
nomi bilan kirgan. 
310 
Amon-Ra ??? 
Mil. avv. 2-ming yillikdan boshlab esa Quyosh xudosi Amon-Ra 
fir‘avnlarning bosh ilohi va homiysi hisoblangan. Dastavval ikkita 
xudo bo‗lgan: Fiva shahri homiysi Amon va Quyosh xudosi Ra, 
so‗ngra ikkalasi yagona xudoga birlashgan 
311 
Amudaryo bo‗limi qachon tashkil qilingan??? 
1873-yilda. (To‗rtko‗l). 
1873-yilda Xiva xonligiga qarashli hududlarda Amudaryo bo‗limi 
(markazi Petro-Aleksandrovsk; hozirgi To‗rtko‗l) tashkil qilingan. 
312 
Amudaryo bo'limi qaysi viloyat tarkibida 
edi??? Sirdaryo viloyati. 
Turkiston general-gubernatorligining Sirdaryo viloyati tarkibiga 
kiruvchi Amudaryo bo‗limi tashkil etildi. 
313 
Amudaryo va Sirdaryo oralig‗ida yashagan 
mahalliy sug‗diylar, baqtriylar, xorazmiylar, 
farg‗onaliklar, shoshliklar, yarim chorvador 
qang‗lar, ko‗chmanchi sak-massaget kabi etnik 
guruhlar qabila va elatlarning etnik jihatdan 
aralashuv jarayoni natijasida qanday jarayon 
sodir bo‘lgan? 
Amudaryo va Sirdaryo oralig‗ida yuqorida nomlari qayd etilgan 
qabila va elatlarning etnik jihatdan aralashuv jarayoni natijasida 
o‗troq hayotga moslashgan turkiy hududiy maydon, o‗zbek 
xalqiga xos antropologik qiyofa shakllanadi. O‗troq hayotga 
moslashgan turkiy hududiy maydon, o‗zbek xalqiga xos 
antropologik qiyofa shakllanadi. 
314 
Andijongacha temiryo‗l qachon qurildi? 1899-
yil. 
1899-yil Andijongacha Toshkent orqali temiryo‗l qurildi. 
315 
Angliya birinchi marta parlament 
chaqirilgandan 100 yil o‘tib bo‘lgan voqea 
aniqlang. Loy jangi. 
Angliyada birinchi parlament 1265-yilda chaqiriladi. Parlament 
tarkibida baronlardan tashqari, ruhoniylar, har bir graflikdan 
ikkitadan ritsar hamda yirik shaharlardan ikkitadan vakillar 
to'plangan. Ilyosxo'ja Movarounnahr ustiga qo‗shin tortadi. Ikki 
o‗rtadagi jang 1365-yil 22-may kuni Toshkent bilan Chinoz 
o‗rtasidagi Chirchiq daryosi bo‗yida sodir bo‗ladi. Tarixda u ―Loy 
jangi‖ nomi bilan shuhrat topadi. 
316 
ANGLIYA VA FRANSIYA. 
Ammo qullar bozorida Gollandiyaning hukmronligi ham uzoqqa 
cho‗zilmadi. XVII asrning ikkinchi yarmidan mustamlaka 
bozorlarini egallash uchun kurashga ANGLIYA VA FRANSIYA 
qo‗shildi. 
317 
Angliyada kimning davrida absolutizmning 
inqirozi kuchaydi? Yakov I. 
Yakov I o‗tirdi. Styuartlar shotlandiyalik edi. Uning davrida 
absolutizmning inqirozi kuchaydi, burjua inqilobi uchun iqtisodiy, 
siyosiy va g‗oyaviy asoslar shakllandi. Bularning barchasi 1640-
yili boshlangan Angliya burjua inqilobiga muqaddima bo‗ldi. 
318 
Angliyada o‘rta asrlarda Feodal jamiyatining 
uzil-kesil o'rnatilishi?
Normanlar bosqini tufayli. VizantiyadaIX-XI asrlarda feodal 
munosabatlarining uzil-kesil o'rnatildi. 
319 
Angliyada o‘rta asrlarda Feodal jamiyatining 
uzil-kesil o'rnatilishi? Normanlar bosqini 
tufayli. 
Milodiy V asr oxiridan - XI asr o'rtalariga qadar: yangi feodal 
jamiyatga o'tish; 

---

320 
Angliyada uzul kesil feodal jamiyat qachon 
yuz berdi??? XI asr. Savolni yana bir ko‘rish 
kerak??? 
Feodal jamiyatining uzil-kesil o'rnatilishi. Vilgelm mahalliy 
feodallar - angl-sakslar yerlarini tortib olib, o'z ritsarlariga bo'lib 
beradi. Ayni paytda kichik va o'rta yer egalari o'z mulklarini 
saqlab qolishadi. Mamlakatni itoatda saqlash uchun kuchli qirol 
hokimiyati zarur edi. Vilgelm I barcha yirik yer egalarini qirolga 
sodiqlikka qasamyod qildiradi. 
321 
Angliyadagi sharafli inqilob davri qachon yili 
so'ralgan.1688. 
1688-yilgi «Sharafli inqilob». 
322 
Ansorlar ma‘nosi nima??? (arabcha - 
yordamchilar, safdoshlar) 
Ansorlar (arabcha - yordamchilar, safdoshlar) - Muhammad 
(s.a.v.) sahobalari bir tabaqasining nomi. (Ular 622-yilda 
Makkadan Madinaga ko‗chib borgan musulmon muhojirlarga va 
Rasulullohga yordam bergan hamda Islom dinini qabul qilgan 
Madinaning avs va hazraj qabilalarining a‘zolari bo‗lganlar.) 
323 
Antanta Usmonli davlatiga qarshi kurashida 
Turkiyaga yordam bergan davlat? Germaniya. 
Antanta harbiy dengiz kuchlari Usmonli davlatiga qarshi 
Dardanell bo‗g‗ozida harbiy operatsiyalarni boshlab yubordi. 
Germaniya mumkin bo‗lgan barcha imkoniyatlardan foydalanib, 
Turkiyaga yordam ko‗rsatdi. 
324 
Antatntaning G‘arbiy Frontdagi jangi «Nevel 
qirg‗ini» haqida ... 
1917-yil aprel oyida Antantaning G‗arbiy frontdagi qurolli 
kuchlari hujumga o‗tdi. Germaniya mudofaa chizig‗ini yorib 
o‗tishga muvaffaq bo‗linmadi. Aksincha, bu janglar oqibatida 
katta qurbonlar berildi. Bu hujumga Fransiya qurolli kuchlarining 
Bosh qo‗mondoni Nevel rahbarlik qilganligi uchun «Nevel 
qirg‗ini» deb ataldi. 
325 
Antropolog olimlarning ta‘kidlashlaricha, 
qaysi davlat davrida o‗zbek va voha tojiklariga 
xos antropologik qiyofasi to‗liq shakllanadi??? Qang‗ davlati davrida. 
326 
antropologik qiyofa Nimaning natijasida 
shakllandi? Savolda nimani so‘ralgani aniq 
emas. Agar, javob variantlari bor bo‘lganda 
to‘g‘ri javobni o‘zini yozib qo‘yardim. Eslab 
qolish kerak. 
O‗rta Osiyoning vodiy va vohalarida yashovchi aholi tashqi 
qiyofalarida hozirgi o‗zbek va voha tojiklariga xos antropologik 
qiyofasi to‗liq shakllanadi. 
327 
Anubis qanday iuloh??? Marhumlar va 
mumiyolanganlar. 
Anubis - marhumlar va mumiyolanganlar. 
328 
AQSH SSSRni qachon tan oldi? 1933-yil. 
1933-yil. 
329 
AQSH va YI 2000-yillar boshlarida energetika 
samaradorligi va Parij konvensiyasini...??? 
AQSH va YI dunyoda eng yirik energiya iste‘molchilari bo‗lib, 
ular atmosferaga eng ko‗p zaharli moddalarni chiqaradi. 2000-
yillar boshlarida ikki tomon energetika samaradorligi, xavfsizlik 
va iqlim o‗zgarishi to‗g‗risida bayonot, Iqlim o‗zgarishi 
to‗g‗risida BMTning Parij konvensiyasini imzoladi. Ammo 2017-
yili AQSH prezidenti D. Tramp mamlakatning bu konvensiyadan 
chiqishini e‘lon qildi. 
330 
AQSH vositachiligida 1905-yilning 23-
avgustida shunday shartnoma imzolandi. 
Yaponiya Port-Arturni ijaraga olish huquqiga ega bo‗ldi. Saxalin 
orolining janubiy qismi Yaponiyaga berildi.Shartnomaga ko‗ra, 
Rossiya Koreyani Yaponiya ta‘sir doirasi deb tan oldi. 
331 
AQSHda 1960-yillari qaysi sohalar yetakchi 
sohalarga aylandi???
1) energetika, 2) elektronika va kimyo sanoati, 3) 
avtomatlashtirish va aloqa vositalarini hamda turli asboblarni 
ishlab chiqarish.AQSHda 1960-yillari prezidentlar Jon Kennedi 
va Lindon Jonson ma‘mu-riyatlari iqtisodiy o‗sishni 
jadallashtirish sari yo‗l tutdilar. Ishlab chiqarishni ommaviy 
avtomatlashtirish amalga oshirildi. Iqtisodning energetika, 
elektronika va kimyo sanoati, avtomatlashtirish va aloqa 
vositalarini hamda turli asboblarni ishlab chiqarish yetakchi 
sohalarga aylandi. 
332 
Arab uslubidagi inshootlar???
Al-Qasar qasri, Al-Hamro. Ispaniyaning Sevilya shahrida masjid 
va Al-Qasar qasri, Granadadagi Al-Hamro saroylari arab 
me'morchiligi durdonalari hisoblanadi. 
333 
Arab xalifaligida qaysi lavozim harbiy ishlar 
uchun mas‘ul? AMIR UL-UMARO 
AMIR UL-UMARO 

---

334 
Arab xalifaligida vazir ul-vuzaro (ulug‗ vazir) 
ning vazifasi? 
Xalifa davlatni boshqarishda vazir ul-vuzaro (ulug‗ vazir) ga 
tayangan. AMIR UL-UMARO harbiy ishlar uchun mas‘ul 
bo‗lgan. Xalifa turli masalalarni kengashda - devon ad-darda 
ko‗rib chiqar edi. Devon ad-dar uchta asosiy devonga bo‗lingan: 
devon al-mashriq, devon al-mag‗rib va devon al-xaraj. 
Movarounnahrga tegishli masalalar devon al-mashriqda hal 
qilinar edi. 
335 
Arab xalifaligiga qarshi qo‘zg‘olonlarni 
moslashtiring? 769-783-yillarda 
Movarounnahrda ―Oq kiyimlilar‖ qo‗zg‗oloni 
bo‗lib o‗tgan. Hoshim ibn Hakim. 
720-yil Sug‗dda Qo‗zg‗olon boshlandi. Rahbari Sug‗d ixshidi 
G‗urak va Panjikent hokimi Divashtich. Sug‗dliklarga yordam 
berish uchun Yettisuvdan turk lashkarlari keladi. 747-749-yillarda 
Abu Muslim boshchiligidagi qo‗zg‗olon Xuroson va 
Movarounnahrda bo‗lib o‗tdi. Qo‗zg‗olon natijasida xalifalikda 
umaviylar hokimiyatdan ag‗darilib, abbosiylar sulolasi hokimiyat 
tepasiga keldi. 815-yilda Ozarbayjonda Bobak boshchiligidagi 
qo'zg'olon ham 20 yildan ortiq davom etadi. Tarixda «qizil 
ko'ylaklilar» nomini olgan bu qo'zg'olon qatnashchilarining shiori 
quyidagicha edi: «Qirq yil qul bo'lib yashagandan bir kun ozod 
bo‘lib yashagan ma'qul». 
336 
Arab xalqlarining islomgacha bo‗lgan davrida 
"tong yulduzi"? Astar. 
Arablarning ko'pchiligi majusiy bo'lishgan. Ularning dinlari 
qo'shni semit xalqlari dinlari bilan ko'plab umumiylikka ega 
bo'lgan. Muhim ilohlardan biri urush va hosildorlik xudosi Astar 
«Tonggi yulduz» ko'rinishida tasavvur etilgan. 
337 
Arablar islom dinini yoyishdagi ishlari? 
Raqamli. 1,2,3,4,5,6,7 Savol aniq emas. 
Arablar Movarounnahrda o‗rnatilgan siyosiy hokimiyatni 
mustahkamlash va uning barqarorligini ta‘minlash uchun Islom 
dinini da‘vat etishga, aholi o‗rtasida islomni yoyishga alohida 
ahamiyat berdilar. Shu boisdan ular shu davrgacha 
Movarounnahrda mavjud bo‗lgan dinlarga qarshi qattiq kurash 
olib boradilar. Ibodatxonalar vayron etilib, ularning o‗rniga jome 
masjidlari bino qilinadi. Masalan, Qutayba Buxoro shahrining 
markazida joylashgan zardushtiylar ibodatxonasini jome 
masjidiga aylantirdi, sug‗diy yozuvda bitilgan asarlarni yo‗qotdi. 
Mahalliy aholini Islom diniga kiritishga harakat qildi. Shu 
maqsadda masjidga kelib ibodat qiluvchilar uchun hatto 2 
dirhamdan pul hadya etishni joriy etdi. 
338 
Arablar Movorounnahrga kirib kelgach 
mahalliy aholiga o‘tkazgan siyosatlarini 
toping. 
Islom dinini qabul qilib, musulmon bo‗lgan mahalliy aholi 
vakillari dastlabki yillarda xiroj va jizya soliqlaridan ozod etilgan. 
Islomni qabul qilmaganlardan esa jon solig‗i - jizya undirilib 
olingan. Soliqlarni o‗z vaqtida to‗lamagan kishilarning 
bo‗yinlariga ―qarzdor‖ deb yozilgan taxtacha osib qo‗yilardi 
339 
Argentinada 1876 yilda qanday qonun 
chiqqan? Immigratsiya va kolonizatsiya 
to‗g‗risida. 
Argentinada 1876-yil immigratsiya va kolonizatsiya to‗g‗risida 
qonun qabul qilindi. Qonunga ko‗ra, hali aholi band qilmagan 
davlat yerlari 80 gektardan oshmaydigan maydonlarga bo‗linib 
sotildi. Hindularning hosildor yerlari tortib olinib, ofitserlar va 
askarlarga bepul bo‗lib berildi. 
340 
Argentinada kolonizatsiya to'grisidagi qonun? 
1876. Imigratsya kolonizatsya. 
1876-yil immigratsiya va kolonizatsiya to‗g‗risida qonun qabul 
qilindi. Qonunga ko‗ra, hali aholi band qilmagan davlat yerlari 80 
gektardan oshmaydigan maydonlarga bo‗linib sotildi. 
Hindularning hosildor yerlari tortib olinib, ofitserlar va askarlarga 
bepul bo‗lib berildi. 
341 
Argentinada prezident I. Irigoyen davrida 
1928-1930-yillarda amalga oshirilgan 
islohotlar, ayniqsa, diqqatga sazovor. U davlat 
vositachiligi yo'li bilan sarmoya va mehnat 
o'rtasida hamkorlikni ta'minlay oldi. Bu 
mamlakatda 8 soatlik ish kuni, yakshanbada 
dam olish, ijtimoiy sug'urta kabi ijtimoiy 
muammolar ijobiy hal etildi. 
Argentinada Ipolito Irigoyen hukumatining faoliyati bu davr 
liberal-islohotchilik siyosatiga yorqin misol bo‗lishi mumkin. 
Uning hukumati milliy sanoatning rivojlanishini rag‗batlantirdi, 
davlat neft sanoatini shakllantirdi. Qishloqda kuchli fermerlar 
qatlami shakllandi, ijarachilarning ahvoli yaxshilandi. Irigoyen 8 
soatlik ish kuni to‗g‗risida qonun qabul qilinishiga erishdi. Ish 
haqi oshirildi, ishchi va xizmatchilarning katta qismi uchun 
pensiya belgilandi, o‗smirlar va ayollar mehnati cheklandi. 
Irigoyen Argentinaning milliy suverenitetini qat‘iy himoya qildi. 
Prezident I. Irigoyen hukumati (1916-1922) islohotlar yo'li bilan 
siyosiy vaziyatni barqarorlashtirishga urindi. 

---

342 
Argentinada XIX asr oxiri XX asr boshlarida 
sotsialistik partiya nima uchun kurash olib 
bordi? 
1895-yilda Sotsialistik partiya tuzildi. Partiya diniy ta‘limni bekor 
qilish, yagona soliq joriy qilish, kasaba uyushmalarini birlashtirish 
va namoyishlarga ruxsat uchun kurash olib bordi. 18 yoshga 
to‗lgan erkak fuqarolarga (ruhoniy va harbiylardan tashqari) 
umumiy saylov huquqini berish to‗g‗risida qonun chiqarilishiga 
erishildi. 
343 
Arnasoy tumani qachon tashkil qilindi? 
ARNASOY (1977-YIL) (Ellikqal‘a). 
1973-yilda Jizzax viloyati tashkil etildi. Jizzax cho'lida 70 ming 
gektardan ko'proq yangi yerlar o'zlashtirildi. O'zlashtirilgan 
yerlarda Mirzacho'l (1967), Do'stlik (1970), Zafarobod (1973), 
Arnasoy (1977) tumanlari tashkil etildi. Sanoat korxonalari barpo 
etilgan, ahoU zichroq yashaydigan posyolkalar bazasida Paxtakor 
(1974), Do'stlik (1974), Gagarin (1974) shaharlari vujudga keldi. 
Jizzax cho'lida 1454 ming kv metr turar joy binolari, 21,9 ming 
o'rinli maktablar, 6800 o'rinli bolalar bog'chalari, klublar, 
shifoxonalar, oshxonalar qurildi. 
344 
Ashtarxon (Hoji Tarxon) xonligi qaysi davlat 
parchalanishi natijasida paydo bo‘ldi? Jo‗jixon 
ulusi - Oltin O‗rda. 
Ashtarxoniylar haqida O‗zaro ichki nizolar oqibatida Jo‗jixon 
ulusi - Oltin O‗rda amalda bir nechta mustaqil xonliklarga 
bo‘linib keta boshladi. Ulardan biri XV asrning 30-yillarida 
Volgabo‗yi yerlarida tashkil topgan Ashtarxon (Hoji Tarxon) 
xonligi edi. Hozirgi Rossiya Federatsiyasiga qarashli Astraxon 
(Ashtarxon) shahri uning poytaxti bo‘lgan. Rossiya bu xonlikni 
1556-yilda bosib oldi. Jo‗jixon ulusi - Oltin O‗rda 
345 
Ashtarxoniylar davlatida kim davrida markaziy 
davlat hokimiyati nisbatan mustahkamlandi? 
Imomqulixon 
Imomqulixon 1613-yilda Toshkentni qozoqlardan ozod etdi. 
Imomqulixon davrida markaziy davlat hokimiyati nisbatan 
mustahkamlandi. 
346 
Ashtarxoniylarda "amirlar amiri"lavozimi? 
OTALIQ. 
shayboniylar davrida otaliq lavozimidagi shaxs xondan keyingi 
o‗rinda turuvchi devonbegi lavozimidagi shaxs martabasiga 
tenglashtirildi. Bora-bora u amirlar amiriga aylandi. 
347 
Asparux hukmronlik yillari??? 643-701 
YILLAR.
Bolgariya podsholigi - Bolqon yarimorolida turkiyzabon 
bulg'orlar xoni Asparux (643-701) tomonidan asos solingan 
davlat. 
348 
ASSAM Bengaliya va boshqa Hindiston 
shaharlarida nimalar yetishtirilgan? Choy. 
Kanop paxta. 
Bengaliya kanop, Assam choy, Bombey va Markaziy Hindiston 
paxta, Panjob bug‗doy yetishtirishga ixtisoslashdi. 
349 
Atamalarni moslashtiring? INTEGRATSIYA, 
MODERNIZATSIYA, GLOBALLASHUV. 
INTEGRATSIYA - bu suveren davlatlar 
o‗rtasida tovarlar, xizmatlar, moliya, 
investitsiya, ishchi kuchi erkin 
harakatlanadigan iqtisodiy kenglikni tashkil 
qilish maqsadida birlashish jarayoni. 
MODERNIZATSIYA - zamonaviylashtirish. 
MODERNIZATSIYA - bu ijtimoiy tizimni 
jadal rivojlantirish maqsadida uni to‗liq yoki 
qisman yangilash, an‘anaviy jamiyatdan 
yangilangan jamiyatga, agrar sivilizatsiyadan 
industrial sivilizatsiyaga o‗tish jarayoni. 
Modernizatsiya - ishlab chiqarish, texnika, 
texnologik jarayon kabilarni zamonaviy 
talablarga moslash, yangilash jarayoni. 
Modernizatsiya - (modern zamonaviy) 
yangilanish, zamonaviy; davlat, jamiyat, 
iqtisodiyot, texnologiya va boshqa sohalarning 
yangilanishi, yangi uslublar, ixtirolarning 
qo‗llanishi asosidagi o‗zgarishlar. 
GLOBALLASHUV - bu jahon mamlakatlarining iqtisodiy, 
siyosiy, madaniy va diniy jihatdan birlashishi yoki yaqinlashish 
jarayoni. Globallashuv (globus - Yer shari) deganda umumjahon 
iqtisodiy, siyosiy va madaniy integratsiyalashuv va 
unifikatsiyalashuv jarayoni tushuniladi. Globallashuv - bir xil 
baholanishi mumkin bo‗lmagan o‗ta murakkab jarayon. 
350 
Atamalarni moslashtiring? Kartel, Monopoliya 
va Sindikat. Monopoliya (yunoncha, mono - 
tanho, poleo sotaman) - iqtisodiyotning bir 
sohasidagi tanho hukmronlik. Monopoliya - 
(yunoncha - tanho sotish) iqtisodiyotning bir 
sohasidagi yakkahukmronlik. 
Kartel (italyancha - qog‗oz, hujjat) - bir tarmoqdagi mustaqil 
kompaniyalar, firmalarning ishlab chiqarish va sotishning 
umumiy hajmlari, narxlari, sotish bozorlari, har bir 
ishtirokchining ulushi va boshqalar to‗g‗risidagi bitim asosida 
tashkil etilgan tuzilma. Sindikat (yunoncha - birgalikda ishlash) - 
bir turdagi mahsulotlar ishlab chiqaradigan korxonalar 

---

birlashmasi. 
351 
Avliyo Georgiy ibodatxonasi qaysi shaharda 
joylashgan? Genuyada. 
Genuyada. 
352 
Avstriya sotsial-demokratik partiyasi 
talablari??? Menga 2021-yilda tushdi! 
Siyosiy erkinliklar; Parlamentni umumiy, teng, to‗g‗ri, yashirin 
ovoz berish yo‗li bilan saylash Cherkovni davlatdan, maktabni 
cherkovdan ajratish; Ish kunini qisqartirish kabi talablar 1889-
yilda esa Avstriya sotsial-demokratik partiyasi (ASDP) tuzildi.