1 ―9+1‖ (to‗qqiz respublika + Markaz) 1991-yil 23-aprelda Moskva yaqinidagi Novo-Ogaryovoda sssr

Partiya dasturida siyosiy erkinliklarni joriy etish, parlamentni 
umumiy, teng, to‗g‗ri, yashirin ovoz berish yo‗li bilan saylash 
to‗g‗risida qonun qabul qilish, cherkovni davlatdan, maktabni 
cherkovdan ajratish, ish kunini qisqartirish kabi talablar bor edi. 
353 
Avstriya Vengriya imperiyasini qaysi sulola 
boshqardi? Gabsburglar. 
Gabsburglar. 
354 
Avstriyada ishchilar harakatiga qarshi 
«Favqulodda qonun» mohiyati??? Boshqa 
savol? 
Avstriya hukumati ham Bismarkdan o‗rnak olib, 1884-yilda 
ishchilar harakatiga qarshi «Favqulodda qonun» joriy etdi. Qonun 
ishchilar harakatiga qarshi politsiya terrorining kuchaytirilishiga 
ruxsat berdi. 
355 
Avstriya-Vengriya harakatga qarshi 
favqulodda qonun, Misrlik Abdulqodir 
Sudanga gubernator bo‘ldi, Belgiya Kongoni 
bosib oldi. Avstriya sotsial-demokratik 
partiyasi (ASDP) tuzildi. Moslashtiring. 1884, 
1882, 1883, 1889. 
1882-yilda Xartumga misrlik Abdul Qodir general-gubernator etib 
tayinlandi.1883-yilda - Belgiya Kongoni bosib oldi 1884-yilda 
Avstriya hukumati ham Bismarkdan o‗rnak olib, 1884-yilda 
ishchilar harakatiga qarshi „favqulodda qonun― joriy etdi. 1889-
yilda esa Avstriya sotsial-demokratik partiyasi (ASDP) tuzildi. 
356 
Avstriya-Vengriya imperiyasini qaysi sulola 
boshqargan? 
Avstriya imperatori bo‗lgan. Imperator Gabsburglar sulolasi vakili 
edi. Sulola imperiyani 1867-yildan 1918-yilgacha boshqargan. 
357 
Avtobiografik tarzdagi asar???
„Marten Iden―. 
358 
Aylboshi Amir Temur qanday lavozim??? 
O‗nliklar uchun esa aylboshi. 
Amir Temur o‗n minglik askarni boshqarish uchun tuman og‗asi, 
minglik bo‗linmalar uchun mirihazora, yuzliklar uchun 
qo‗shunboshi va o‗nliklar uchun esa aylboshi kabi harbiy 
mansablarni ta‘sis etadi. 
359 
Badriddinov kim? 
O‗zSSR Oliy sudining prokurori Shamsutdin Badriddinov. 
360 
Bankining yirik omonatchilari bo‗lgan „200 
oila― bo‘lgan davlat tarixida 1900-yil .? Chad 
bo‗ysundi. 
1900-yilda Chad ko‗li atrofi bo‗ysundirildi. 1904-yili esa Gvineya 
ko‗rfazi bo‗ylari ham Fransiyaga tobe etildi. Unga Fransiya 
Gvineyasi deb nom berildi. 
361 
Baqtriya - Surxondaryo vohasi, 
Afg‗onistonning shimoliy, Tojikistonning 
janubiy hududlarida joylashgan. 
Baqtra va Qiziltepa, Baqtriyaning yirik shaharlari bo‗lgan. Baqtra 
shahri Baqtriya davlatining poytaxti edi. U baland va mustahkam 
mudofaa devorlari bilan o‗ralgan. Shahar ichida mamlakat 
podshosining muhtasham qal‘asi joylashgan edi. Baqtriyada oltin, 
la‘l kabi qimmatbaho ma‘danlar qazib olingan. 
362 
Baqtriya podsholigi qachon tashkil topdi??? 
Asli savol boshqacha? 
mil. avv. VII asr- Qadimgi Baqtriya podsholigining tashkil 
topishi.Baqtriyadan tashqari, Yunon-Baqtriya podsholigi tarkibiga 
So'g'diyona va Marg'iyona ham kirgan. Diodotdan keyin Yunon-
Baqtriyada hukmronlik davlat tarixida sezilarli iz qoldirmagan 
Yevtidemga o'tadi. Yevtidemning o'g'li Demetriy hukmronligi 
davrida Yunon-Baqtriya podsholigi eng katta sarhadlarga ega 
bo'ldi. Hindistonning bir qismi bu davlatga qo'shib olindi. 
363 
baqtriya yozuvi asosida shakllangan bo‗lib, 25 
harfli yozuviga ega bo‗lgan. 
baqtriya yozuvi asosida shakllangan bo‗lib, 25 harfli yozuviga ega 
bo‗lgan. 
364 
Baqtrya hududi? Boshqa savol??? Surxon 
vohasi, Afg'oniston shimoli, Tojikistonning 
janubi. 
So'g'diylarning eng yaqin qo'shnilari baqtriyaliklar bo'lib, ular 
Surxon vohasi, Afg'onistonning shimoliy, Tojikistonning janubiy 
hududlarida joylashgan. Yunon-rim mualliflari u yerlarni 
Baqtriana yoki Baqtriya deb ataganlar. 
365 
Barot nima??? Quyidagi izohlarning qaysi biri 
xato? 
Noto‘g‘ri javobni top? Barot 2.5 foiz chorva. Soliqlar mahalliy 
amaldorlar tomonidan barot (ijara) tartibida avvaldan bir yo‗la 
to‗lab yuborilardi. 
366 
BBC qachon tashkil topgan? 1927. 
1927-yili Buyuk Britaniyaning mashhur radiokorporatsiyasi Bi-bi-

---

si (BBC) tashkil qilindi. 
367 
Behbudiy rasmi bor.!!!!!! Mahmudxo‗ja 
Behbudiy tomonidan o‗rtaga tashlangan ―Haq 
olinur, berilmas!‖ shiori. 
Samarqandda teatr tashkil qilib Padarkush pyesasini 
sahnalashtirgan «O‗rta Osiyo jadidlarining otasi» deb tan olingan 
Mahmudxo‗ja Behbudiy (1875-1919) ning xizmati katta bo‗ldi. U 
1875-yil 19-yanvarda Samarqand yaqinidagi Baxshitepa 
qishlog‗ida tug‗ilgan. «Savod chiqarish kitobi», «Qisqacha 
umumiy geografiya», «Aholi geografiyasiga kirish» deb 
nomlangan darsliklar. Avloniy Behbudiyning «Padarkush» asarini 
ham sahnalashtirdi. Behbudiyning tashabbusi bilan o‗z otasi 
sharafiga «Behbudiya kutubxonasi» deb atalgan kutubxona tashkil 
qilingan. 
368 
Belarussiyada mustaqillik kuni??? 3-iyul 
Mustaqillik kuni. 
Belarus poytaxti Minsk shahrining 1944-yili nemis fashistlaridan 
ozod qilingan kuni - 3-iyul Mustaqillik kuni sifatida nishonlanadi. 
369 
Benefitsiy nima??? In'om etgan yer-mulk.
Davlat hokimiyatini mustahkamlash maqsadida Xlodvigning 
vorislari boshqaruvi paytida qirollar - alohida xizmatlari evaziga 
jangchilar va yaqin hamkorlariga yirik yer-mulk - benefitsiylar 
taqdim etganlar. Yodda tuting! Benefitsiy (lotincha) - senyorning 
o'z vassaliga harbiy xizmati evaziga in'om etgan yer-mulk. 
Sharqda u iqto' deb nomlangan. 
370 
Bengaliya nima uchun ikkiga bo‘lingan?
Milliy ozodlik harakatini bo‗g‗ishga intilib, ingliz 
mustamlakachilari 1905-yilda Bengaliyani ikki qismga bo‗lib 
tashlashdi. Chunki Bengaliya mustamlakachilikka qarshi 
kurashning eng kuchli harakat markazlaridan biriga aylangan edi. 
Bu tadbir aks ta‘sirga ega bo‗ldi. 
371 
Berkexon qacon halok boldi? 1266 yil. 
1266-yilda Botuxonning ukasi Berkaxon ham halok bo'lgan. 
Xuloku ulusiga qarshi kurashda Oltin O'rda hatto Misr sultonlari 
bilan ittifoq tuzgan. 
372 
Beruniy ... 
Abu Rayhon Beruniy (973-1048) Xorazmning Kat shahrida 
tug‗ilib, Urganchda ta‘lim olgan. Xorazmshoh Abul Abbos 
Ma‘mun II saroyida to‗plangan olimlar bilan birgalikda Ma‘mun 
akademiyasida ijod qilgan. Beruniy 1048-yilda G‗ aznada vafot 
etadi. Beruniy astronomiya, geografiya, matematika va tarix 
fanlari bo‗yicha 160 dan ortiq asarlar yozgan. ―Hindiston‖, 
―Mineralogiya‖, ―Geodeziya‖ U 1029 ta yulduzning koordinatlari 
kattaliklari qayd etilgan yulduzlar jadvalini hamda dunyoning 
geografik kartasini tuzgan. 
373 
beshta qo'shnisining ishlashi oilasi haqida 
o'ylamasligi uchun ham imkon beradi. - 
Qal'alar - burglar barpo ettiradi. - 
«Anglosakson solnomasi» tuzilib, unda yilma-
yil muhim voqealar qayd etila boshlanadi. 
kema yasaydigan ustalarni topib, daniyaliklarnikidan 
qolishmaydigan kemalarni yasattiradi.Alferd qo'shini sifati 
bo'yicha avvalgiga nisbatan sezilarli kuchayadi. Yangi 
qo'shinning paydo bo'lishi bilan jamiyatda ham muhim 
o'zgarishlar bo'ladi. Jamiyatda professional ziroatchilardan 
tashqari jangchilar toifasi vujudga keladi. 
374 
Bijanak qabilalari uzil-kesil mag'lub etilib, 
g'alaba sharafiga 
Yaroslav (1019-1054) boshqaruvi Kiyev Rusining gullab-
yashnagan davri bo'lgan. Yangi knyaz davrida Kiyev ostonalarida 
paydo bo'lgan bijanak qabilalari uzil-kesil mag'lub etilib, g'alaba 
sharafiga Kiyevda avliyo Sofiya ibodatxonasi qurilgan. 
375 
Bill - atamasi izohi? Eski kitob. 
Bill (inglizcha) - Qonun loyihasi, Konstitutsiyaga tenglashtirgan 
hujjatlarning nomi. 
376 
Biologik xilma-xillik to‘g‘risidagi Rio de 
Janeyro konvensiyasi qachon imzolangan? 
1992-YIL. 
377 
Bir yilda bo‘lgan voqea??? 
947-yilda Chag‗oniyonning yirik yer-mulk egasi Abu Ali 
Chag‗oniy yordamida u Buxoro taxtini egallab oladi.947-yilda 
Nuh ibn Nasrning amakisi Ibrohim isyon ko‗taradi. 
378 
Bir yilda bo‘lgan voqealar ko‘p tushyapti. 
1210 - yilda bo‘lgan voqealar??? 
1210-yilda Talos vodiysida qoraxitoylar mag‗lubiyatga uchraydi. 
Yettisuvgacha bo‗lgan yerlar Xorazmshohlar davlati tasarrufiga 
o‗tadi. 1210-yilda O‗tror aholisi qo‗zg‗olon ko‗tardilar. 
(Xorazmshohga qarshi). 
379 
Birinchi afyun urushida Buyuk Britaniya qaysi 
hududni bosib olgan? Gongkongni. 
Gongkongni. 
380 
Birinchi ayol parlament raisi?
Yodgora Nasriddinova. 

---

381 
Birinchi besh yillik rejasi qancha oldin 
yakunlandi? Muddatidan 9 oy oldin. 
Birinchi besh yillik rejasi 1928-yil oktyabrda boshlanib, 1932-yil 
dekabrda muddatidan 9 oy oldin yakunlandi. O‗zbekistonda 289 
ta yangi sanoat korxonasi qurildi va ishga tushirildi, 79 ta korxona 
qayta tashkil etildi. 
382 
Birinchi besh yillik sovet rejali iqtisodiyoti 
davri??? 1928-1932-yil. 
1928-1932-yillarga mo‗ljallangan birinchi besh yillik sovet rejali 
iqtisodiyoti davrini boshlab berdi. Besh yillikning asosiy vazifasi 
SSSRni agrar mamlakatdan sanoati rivojlangan va kuchli harbiy 
davlatga aylantirish edi. Juda katta kuch va mablag‗ og‗ir sanoatni 
rivojlantirishga sarflandi. Shu yillari 1500 ta yirik sanoat 
korxonalari qurildi. 
383 
Birinchi jahon urushi boshlangandan roppa-
rosa ikki yil oʻtib qanday voqea boʻlgan, 1916 
yil 29 avgustda general fon Gindenverg 
Germaniya qoʻshinlari qoʻmondoni. 
1916-yilning avgustida general-feldmarshal fon Gindenburg 
Germaniya qo‗shinining qo‗mondoni etib tayinlandi va ko‗p 
o‗tmay Germaniya qo‗shinining 1917-yilgi harakat rejasini tuzib 
chiqdi. Reja front chizig‗i hajmini kamaytirish maqsadida 
armiyani oldindan mustahkam darajada tayyorlab qo‗yilgan 
marralarga qaytarishni nazarda tutardi. 
384 
Birinchi jahon urushi davrida General-
feldmarshel fon Gindenburg Germaniya 
qo‘shinlari qo‘mondoni etib tayinlangan yilda 
(1916-yil) vatanimiz tarixida bo‘lgan voqeani 
belgilang. 
A) Buxoro jadidlari Karki va Buxoroda namoyishlar o‘tkazdilar 
(1913-yil) B) Jizzaxda mardikorlikka qarshi qo‘zg‘olonlar bo‘lib 
o‘tdi (1916-yil) C) Buxoro amirligining Kalif bekligida 
qo‘zg‘olon bo‘lib o‘tdi (1889-yil) D) Matyoqub pishiq 
rahbarligida Xonqa, Hazorasp, Bog‘ot tumanlarida dehqonlar 
qo‘zg‘olon ko‘tardi (1902-yil) B) Jizzaxda mardikorlikka qarshi 
qo‘zg‘olonlar bo‘lib o‘tdi (1916-yil) 
385 
Birinchi jahon urushi davriga oid to‗g‗ri 
ma‘lumot berilgan javobni toping. 
A) 1914-yilda Ipr jangida Germaniya xlor gazini qurol sifatida 
ishlatdi. B) 1915-yilda Marna daryosi bo‗yida jang bo‗lib o‗tdi. C) 
1916-yilda Somma jangi bo‗lib o‗tdi. D) 1918-yilda tarixga 
«Nevel qirg‗ini» degan nom bilan kirgan qirg‗in yuz berdi. C) 
1916-yilda Somma jangi bo‗lib o‗tdi. 
386 
Birinchi jahon urushi ishtirokchilari bo‗lgan 
davlatlar ichki hayoti quyidagilardan qaysilari 
sodir bo‘ldi??? 1; 2; 3; 4; 5; 6; 7; 8; 9; 10; 11; 
12; 13 bandlar to‘g‘ri. 
1) Iqtisodiyot harbiy maqsadlarga bo‗ysundirildi. 2) Og‗ir va 
yengil sanoatning asosiy qismi urush ehtiyojlarini qondirish uchun 
ishladi. 3) Urush, ayni paytda, qishloq xo‗jaligini ham og‗ir 
ahvolga solib qo‗ydi. 4) Qishloq xo‗jaligi mahsulotlari ishlab 
chiqarish keskin kamaydi. 5) Deyarli barcha davlatlarda oziq-
ovqat tanqisligi vujudga keldi. 6) Natijada, hukumatlar oziq-ovqat 
mahsulotlariga kartochka tartibi (qat‘iy belgilangan me‘yor) joriy 
etdilar. 7) Aholi o‗rtasida shovinizm zo‗r berib targ‗ib etila 
boshlandi. 8) Shu tariqa, urush parlament demokratiyasiga qattiq 
zarba berdi. 9) Butun urush davomida bironta ham parlament 
qonli qirg‗inga qarshi norozilik bildirmadi. 10) Endi davlat ishlab 
chiqarishni tartibga sola boshladi. Banklar, xomashyo taqsimoti 
va harbiy buyurtmalar ustidan davlat hokimiyatining nazorati 
kuchaydi. 11) Urushdan charchagan aholi urushning tezroq 
tugatilishini talab etib hukumatga qarshi bosh ko‗tara boshladi. 
12) Shu tariqa, urushning dastlabki yillarida jamiyatda qaror 
toptirilgan fuqarolik birligi buzildi. 13) Ba‘zi frontlarda 
askarlarning birodarlashuvi, dushman tomonlarning bir-biriga o‗q 
otmasligi yuz berdi. Chunki qo‗shin ham urushdan charchagan 
edi. Menga 2021-yilda tushdi! Savolni o‘qib chiiqqunimcha uxlab 
qoldim!!! Natijada attetasiyadan o‘tolmay 72.5 ball bilan 
yiqildim??? 
387 
Birinchi jahon urushidan keyin so‗nggi yirik 
shartnoma??? 1923-yili Lozanna tinchlik 
shartnomasi. 
1923-yili Lozanna tinchlik shartnomasi imzolanib, unda 
Turkiyaning urushdan keyingi chegaralari belgilab berildi va 
mustaqilligi tan olindi. U Birinchi jahon urushidan keyin yuzaga 
kelgan hududiy o‗zgarishlarga qonuniy tus bergan so‗nggi yirik 
shartnoma bo‗ldi. 
388 
Birinchi marta dunyoni qayta bo‗lib olish 
yakunlanganda rasman mustaqilikka erishgan 
yoki davlat qaysi? Kuba. 
Kuba. 
389 
Birinchi o‘zbek generali sobir Rahimov... 
Qo‘chqor Turdiyev 
1942-yil 27-martda SSSR Oliy Soveti Prezidiu-mining farmoni 
bilan 26 nafar ofitser va oddiy askarlarga Sovet Ittifoqi 
Qahramoni yuksak unvoni berildi. Ular safida birinchi o‗zbek 

---

qahramoni andijonlik Qo‗chqor Turdiyev ham bor edi. 
390 
Birinchi parovozni ??? 
1814-yilda angliyalik konstruktor va ixtirochi Jorj Stefenson bug‗ 
bilan harakatlanadigan birinchi parovozni yaratdi. 
391 
Birinchi rus-tuzem maktabi. 
Saidg‗ani Saidazimboy uyida 1884-yilda qanday voqea bo‘ladi??? 
Birinchi rus-tuzem maktabi. 
392 
Bismark ichki siyosatda qilgan ishlari raqamli 
savol??? 
Bismark hukumati katolik cherkovining ta‘sirini kamaytirishga 
qaratilgan qator tadbirlarni amalga oshirdi. Maktab cherkovdan 
ajratildi. Ruhoniylarning siyosiy tashviqot olib borishi taqiqlandi. 
Ruhoniy kadrlar tayyorlash, ularni vazifalarga tayinlash ishlarini 
davlat o‗z qo‗liga oldi. Fuqarolik holati aktlarini qayd etish ishlari 
ham (tug‗ilish, nikoh, vafot etganlik) davlat idoralari ixtiyoriga 
o‗tkazildi. Bismarkning katolik cherkovi ta‘siriga qarshi qo‗llagan 
tadbirlari «Kulturkampf» (Madaniyat uchun kurash) degan nom 
oldi. 
393 
Bismark o‗z yordamchilari bilan qisqa 
muddatda Shimoliy Germaniya ittifoqi 
konstitutsiyasini ishlab chiqdi. 
20 yil davomida (1871-1890) mamlakat hukumatini boshqardi. 
Bismark Germaniya tarixida «Temir kansler» laqabi bilan nom 
qoldirdi.Bismark hukumati, ayni paytda, ishchilar va sotsialistik 
harakatni ayovsiz bostirish siyosatini yuritdi. 
394 
BMT 1993-yil sentabrda 48-sessiyada?
Islom Karimovning BMT Bosh Assambleyasidagi ilk ma‘ruzasi 
1993-yil sentabrda 48-sessiyada bo‗lgan bo‗lsa, Shavkat 
Mirziyoyevning ilk ma‘ruzasi 2017-yil sentabrda 72-sessiyada 
bo‗ldi. 
395 
BMT da 2000-yil 55-sessiyasi ―Ming yillik 
sammit‖ida ??? Eslab qolish kerak. 
2000-yil BMT Bosh Assambleyasining 55-sessiyasi ―Ming yillik 
sammit‖ida Islom Karimov BMT minbaridan BMTning 
mintaqaviy va global muammolarni hal etishdagi o‗rni va 
ahamiyatini oshirish bo‗yicha chora-tadbirlar dasturi qabul 
qilinishi zarurligini ta‘kidlab, Xavfsizlik Kengashining doimiy 
a‘zolari tarkibiga Germaniya va Yaponiyani kiritishni, global va 
mintaqaviy tahdidlarga munosabat bildirishda tezkorlikni oshirish 
uchun Bosh Kotib vakolatlarini kengaytirish lozimligini qayd etdi. 
396 
BMT peshtoqida qanday so‘z bor va uning 
muallifi??? Sa'diy Sheroziy. Guliston. 
Odam bolalari ibtidoda bir gavhardan bino bo‘lganlari tufayli 
yahlit bir vujud kabidirlar. Binobarin, zamon uning bir a‘zosiga 
jarohat yetkazsa, boshqa a‘zolari ham o‘z tinchini yoqotadi! 
Sa'diy Sheroziy 
397 
BMTda nechta davlat bor ularning nechtasini 
prezident boshqaradi??? 
Bugungi kunda BMTga a‘zo bo‗lgan 193 ta davlatdan 143 tasida 
Prezident lavozimi ta‘sis etilgan. 
398 
Bo‘zatov asari nima haqida? 
Ajiniyoz Qasiboy o‗g‗li (taxallusi Zevar) ning«Bo‗zatov» 
dostonida qoraqalpoq xalqining hayoti, ayniqsa, ularning yurtma-
yurt ko‗chib yurish jarayoni bilan bog‗liq voqealar katta mahorat 
bilan tasvirlangan. «Bo‗zatov» dostonida esa qoraqalpoq 
xalqining boshqa yurtlarga ko‗chib ketishga majbur etilganligi 
katta mahorat bilan tasvirlangan. «Qiz Mengesh bilan aytishuv» 
dostoni esa xalq orasida mashhur bo‗lgan. Uning hayoti va ijodi 
haqida qoraqalpoq yozuvchisi K. Sultonov «Ajiniyoz» romanini 
yozgan. 
399 
Bobo Go‗klan boshchiligida xalq 
qo‗zg‗oloni??? 1881-1891. 
Bobo Go‗klan boshchiligida xalq qo‗zg‗oloni jiddiy tus olib, 
qariyb o‗n yil (10 yil) (1881-1891) davom etdi. 
400 
Bobur qurdirgan bog‘? Bog‗i Bobur. 
Bobur Ko‗plab bog‗-rog‘lar yaratdi. Ularning ichida Bog‗i Bobur 
ayniqsa mashhurdir (Bog‘i Orom ham bor). Kobuldagi Bolo Hisor 
qal‘asini o‗zining qarorgohiga aylantirdi. 
401 
Bobur Samarqandni egallagan yillar??? 1497-
yil, 1500-yil, 1511-yil. 
1497-yil, 1500-yil, 1511-yil. 
402 
Bobur va Jahongir oʻrtasidagi sulh? 1500. 
1500-yilda aka-uka Bobur va Jahongir Mirzolar o‗rtasida sulh 
tuzildi. Unga ko‗ra, Sirdaryoning shimoliy tarafl Axsi shahri bilan 
Jahongirda va daryoning janubiy tomoni Andijon shahri bilan 
Boburda qoldi. 
403 
Bobur yosh bo‘lganligi uchun davlatni kim 
boshqargan? Hojiqozi va onasi Qutlug‘ 
Bobur yosh bo‘lganligi uchun davlat ishlarini ishonchli beklardan 
Hojiqozi va o'qimishli, oqila onasi Qutlug‘ Nigorxonim 

---

Nigorxonim. 
yordamida boshqarardi. 
404 
Boburiylar imperiyasining inqirozi tufayli 
qayer bosib olindi??? 1757-yil Bengaliya. 
Boburiylar imperiyasining inqirozi tufayli Yevropa hukmdorlari 
o‗z maqsadlarini amalga oshirishga kirishdi. Chunonchi, 1757-yili 
Buyuk Britaniya Bengaliyani bosib oldi. Bu boy hudud Buyuk 
Britaniyaning keyingi bosqinchilik rejalarini amalga oshirishda 
tayanch vazifasini o‗tadi. 
405 
Bolgariyaning hammadan ko‗p ulush olishga 
urinishi sabab bo‗ldi. 
(Usmonli davlatidan ozod etilgan hududlarni bo‗lish masalasida 
o‗zaro kelisha olmadilar.) 
406 
Bolqon ittifoqini tuzgan davlatlar??? 
Bolgariya, Serbiya, Chernogoriya va ularga 
qo‗shilgan Gretsiya. 
Janubiy slavyan xalqlarining Usmonli davlati zulmidan ozod 
bo‗lishlari uchun olib borilayotgan kurashlarining yanada 
kuchayishiga qulay sharoit yaratgandi. Bu qulay sharoitdan 
foydalangan Bolqonning mustaqil davlatlari Bolgariya, Serbiya, 
Chernogoriya va ularga qo‗shilgan Gretsiya tez orada Bolqon 
ittifoqini tuzdilar. Ittifoq 1912-yilda Usmonli davlatiga qarshi 
urush boshladi. 
407 
Bolsheviklar eng avvalo Turkistonda kimlarga 
qarshi shafqatsiz kurash olib bordi? 
Bolsheviklar eng avvalo Turkistonda kimlarga zarba bergan? 
Taraqqiyparvarlari va jadidlariga.Bolsheviklar eng avvalo 
Turkiston taraqqiyparvarlari va jadidlariga qarshi shafqatsiz 
kurash olib bordi. 
408 
Borgoh nima??? 
Borgoh. Harbiy harakat vaqtida oliy bosh qo‘mondon uchun 
maxsus rasmiy qabul marosimi o‘tkazadigan joy. 
409 
Bosh Vazir nomzodi qanday saralab olinadi??? 
Davlat hokimiyati va boshqaruvini demokratlashtirish yuzasidan 
Konstitutsiyaning 78, 89, 93, 96, 98-moddalariga o‗zgartirishlar 
kiritilib, unga asosan Bosh Vazir nomzodi saylovlarda (Oliy 
Majlis) eng ko‗p deputatlik o‗rinlarini olgan siyosiy partiya yoki 
teng miqdorda ko‗p o‗rin olgan siyosiy partiyalar tomonidan taklif 
etiladi, Prezident taqdim etilgan nomzodni ko‗rib chiqib, 10 kun 
muddat ichida Oliy Majlis palatalari tomonidan ko‗rib chiqish va 
tasdiqlash uchun taklif etadigan bo‗ldi. 
410 
BOTUXON yangi bosib olingan hududlarda 
Oltin O'rda xonligini tuzadi. Uning dastlabki 
poytaxti Saroy Botu Volga daryosining quyi 
oqimida, hozirgi Astraxan shahri yaqinida 
bo'lgan. 
Botuxon bo'ysundirilgan aholidan soliq va to'lovlarni tezroq 
to'play boshlash uchun Yaroslavni «knyazlar oqsoqolligi»ga 
tayinlab, unga Vladimir knyazligini boshqarish yorlig'ini beradi. 
411 
Boyshayx qaysi qabilaladan? Uyg‘ur. 
Uyg‗ur qavmidan bo‗lgan, Shohbudog‘ Sultonga otaliq qilgan 
amir Boyshayxni bu ikki shahzodalarga ham otaliq etib tayinladi. 
Abulxayrxon. 
412 
Braziliya xaritasi tushdi Ozodlik manifestini 
belgiladim??? 
Braziliyada Qullikka qarshi kuchlar 1883-yilda qullarni qullikdan 
ozod qilishga chaqiruvchi „Ozodlik manifesti―ni e‘lon qildilar. 
413 
Brest tinchlik shartnomasim ...??? 
Sovet Rossiyasi 1918-yil 3-mart kuni «To‗rtlar ittifoqi» bilan 
ularning shartlari asosida Brest tinchlik shartnomasim imzoladi. 
Shartnomaning shartlari Rossiya uchun juda og‗ir edi. 
Shartnomaga ko‗ra, Rossiya o‗z qo‗shinini to‗la demobilizatsiya 
qilishi, harbiy flotini portlarga qaytarishi lozim edi. Shuningdek, 
Rossiya Boltiqbo‗yi, Polsha, Finlandiya va Ukrainadan voz 
kechar edi. Ukraina va Finlandiya mustaqil davlatlar deb tan 
olindi. Kavkazdagi Kars, Ardagan va Batumi Usmonli davlatiga 
berildi. Bundan tashqari, Rossiya Germaniyaga 6 mlrd. marka 
miqdorida reparatsiya to‗laydigan bo‗ldi. 
414 
Bu davrda Buyuk Britaniya bilan uning 
dominionlari - Kanada, Avstraliya, Janubiy 
Afrika Ittifoqi, Yangi Zelandiya o‗rtasidagi 
munosabatlarni 1931-yili qabul qilingan 
Vestminster statuti deb nomlangan hujjat 
belgilab berdi. Statutga ko‗ra o‗z ichki 
mustaqilligiga ega bo‗lgan dominionlar bilan 
metropoliya birgalikda Britaniya Millatlar 
Hamdo‗stligi nomli ittifoqni tashkil qildi. 
Vestminster statuti nima uchun tuzilgan? 1931-yil. 

---

415 
Bu jarayonlar natijasida 1855-yil 
qoraqalpoqlarning qo‗ldovli qabilasidan 
bo‗lgan Ernazarbiy boshchiligidagi qo‗zg‗olon 
boshlanadi. 
Qoraqalpoqlar bundan buyon Xiva xonligiga bo‗ysunmasligini 
e‘lon qiladilar. Ernazarbiy Rossiya ta‘sirida bo‗lgan qozoq urug‗ 
boshliqlaridan biri Zarliqni xon qilib ko‗tarish va imperiya 
tobeligiga o‗tishga intilardi. 
416 
Bu xato javob: Garni qal‘asi gurjilar bilan. 
Savolni yana bir ko‘rish kerak??? 
«Jaloliddin Manguberdi» ordeni ta‘sis etilgan yili … C) ―Sudlar 
to‗g‗risida‖gi qonuni (yangi tahrirda) (2000-yil) (DTM.) 
417 
Budda dinini hurmat qilmaganlarni 
Yaponiyadan haydash to'g'risida qonun 
qachon? 1614-yil. 
1614-yili syogun xristian dinini taqiqlovchi qonun chiqardi. 
Qonun xristian dinini mamlakat dushmani deb e‘lon qildi. Budda 
dinini hurmat qilmaydigan barcha shaxslarning Yaponiyadan 
chiqib ketishi talab etildi. 
418 
Bulg‗or va Xazardan (IX-X asrlarda) 
Movarounnahr va Xorazmga nimalar olib 
kelingan? MO‗YNALAR, SHAMLAR, 
CHO‗QQI QALPOQLAR. 
Qimmatbaho mo‗ynalar, shamlar, cho‗qqi qalpoqlar 
Movarounnahrga (O‘rta Osiyoga) qayerdan keltirilgan? Bulg‗or 
va Xazardan Itil, Xazar va Bulg‗orga Movarounnahr va 
Xorazmdan guruch, quruq mevalar, shirinliklar, tuzlangan baliq, 
paxta, shoyi matolar, movut, kimxob va gilamlar olib borib 
sotilgan. Bulg‗or va Xazardan qimmatbaho mo‗ynalar, shamlar, 
cho‗qqi qalpoqlar keltirilgan. 
419 
Bundan 2,5 ming yil muqaddam Xitoyda qaysi 
voqea yuz bergan? bambuk o'rnida shoyidan. 
Bundan 2,5 ming yil muqaddam yozuv uchun bambuk o'rnida 
shoyidan foydalanishga o'tildi. 
420 
Bundan 2,5 ming yil muqaddam...??? Bambuk 
o'rnida shoyidan. 
Bundan 2,5 ming yil muqaddam yozuv uchun bambuk o'rnida 
shoyidan foydalanishga o'tildi. 
421 
Bundan tashqari, mang‗it amirlari o‗zlarining 
mutlaq hokimiyatini qaror toptirishni bosh 
vazifalaridan biri deb hisobladilar. Shu 
maqsadda ular amir shaxsiga sig‗inish 
siyosatini yuritdilar.
Buxoro amirligi taxminan Amir Nasrullo davrida. 
422 
Buxoro aholisiga. Movarounnahrni 
qoraxitoylarning qaramligidan ozod etishga 
kirishilgan yilda Jahon tarixida qanday voqea 
yuz berdi??? 1206-1526-yillarda Dehli 
sultonligi faoliyat yuritgan. 1206-yil - Onon 
daryosi bo'yidagi qurultoyda Temuchin ulug' 
xon deb e'lon qilinadi. 
Xorazmshoh Qoraxitoylar ustiga yurish qilganda qanday voqea 
ro‘y berdi? Boshqa savol? 1206-yildan boshlab Movarounnahrni 
qoraxitoylarning qaramligidan ozod etishga kirishildi. 1210-yilda 
Talos vodiysida qoraxitoylar mag‗lubiyatga uchraydi. 
Yettisuvgacha bo‗lgan yerlar Xorazmshohlar davlati tasarrufiga 
o‗tadi. Chingizxon tomonidan 1206-yilda dastlab naymanlar 
bo‗ysundirildi. 
423 
Buxoro amirligi XIX asr o‘rtalarida tashqi 
aloqalarni yuritish kimga yuklatilgan? 
DEVONBEGI. 
Buxoro amirligi XIX asr o‘rtalarida Moliya va xazina ishlari, 
soliqlar to‗planishi kabi sohalarni devonbegi idora qilgan. 
DEVONBEGIga tashqi aloqalarni yuritish ham yuklatilgan. Unga 
amirlik hujjatlarini yuritishga mas‘ul mirzaboshi bo‗ysungan. 
424 
Buxoro amirligida Amloklar kim tomonidan 
tayinlangan??? Tuman hokimi. 
Buxoro amirligida Amloklarni TUMAN HOKIMI tomonidan 
tayinlangan shaxs - amlokdor boshqargan. Amlok boshqaruvi 
ma‘muriyati amlokdor, mirzo (kotib), mirob (suv taqsimlovchi), 
amin (soliq yig‗uvchi) va oqsoqol (har bir qishloqning 
boshlig‗i)dan iborat bo‗lgan. 
425 
Buxoro va Rossiya o‘rtasida Quydagilardan 
qaysi biri 1868-yilda tuzilgan shartnoma 
shartlariga kirmaydi? ШУ ТУГРИ B) 
Urgutdan Zirabuloqqacha bo‘lgan hudud 
Rossiya imperiyasiga kirdi. 
A) Xo‘jand, O‘ratepa, Panjikent, Jizzax, Samarqand, 
Kattaqo‘rg‘on shaharlari Rossiyaga o‘tdi. B) Urgutdan 
Zirabuloqqacha bo‘lgan hudud Rossiya imperiyasiga kirdi. C) 
Amir urush harajatlarini qoplash uchun 500 ming rubl to‘lash 
majburiyatini oldi. D) Buxoroda ruslarning savdo boji umumiy 
qismatning 2,5 foizdan oshmasligi belgilab qo‘yildi. 
426 
Buxoro xonligi old qismi ilgʻor??? 
Buxoro xonligida - Qo‗shin harbiy yurish boshlagan vaqtda uning 
oldida ilg‗or deb ataluvchi qism borgan. Uning vazifasi yo‗lning 
xavfsizligini, pistirma qo‗yilgan-qo‗yilmaganligini aniqlash edi. 
Ilg‗ordan so‗ng manglay (avangard) borgan. Qo‘qon xonligi - 
Harbiy harakatlarni boshlashdan oldin qo‗shin ilg'or (oldingi 
qism), maymana (o‗ng qanot), maysara (chap qanot) va markaz 
qismlariga bo‗lingan. 
427 
Buxoro xonligi qo‘shinlari tarkibiy qismi? 
Katta va kichik g'ullar esa maxsus qism bo‗lib, Oliy bosh 
qo‗mondon (xon) va sarkardalarni himoya qilgan. Chanoh esa 
qo‗shinning o‗ng va chap qanotlarini qo‗riqlovchi maxsus qism 
edi.Barcha qismlar o‗rtasida maxsus choparlik xizmati tashkil 
etilgan. Bu xizmat Oliy bosh qo‗mondonning buyruq va 
ko'rsatmalarini sarkardalarga yetkazib turardi. 

---

428 
Buxoro xonligida adolat mezonlariga amal 
qilinishini nazorat qilib borgan mansabni 
aniqlang? 
Dodxoh 
429 
Buxoro xonligida alohida topshiriqlarni 
bajaruvchi? Shayboniylarda. YASOVUL. 
Buxoroda Oliy bosh qo‗mondon va sarkardalarning alohida 
topshiriqlari yasovul deb ataluvchi zobit tomonidan 
bajarilgan.Xivada MAHRAM (xonning maxfiy maslahatchisi, 
alohida topshiriqlarini bajaruvchi, zarurat bo‘lganida elchi qilib 
jo‗natiladigan mansabdor shaxs). 
430 
Buxoro xonligida qaysi yer turi sotilgandan 
keyin daromadning 2/3 qismini davlatga 1/3 
qism esa o‘zida qolgan? Mulki xolis. 
Mulki xolis. Shayboniylarda.8-sinf O‘ZB. 344-bet. 
431 
Buxoro xonligida qaysi еr turidan olingan 
daromad vaqflarga xayr-ehson uchun 
sarflangan? 
Mulki xos 
432 
Buxoro xonligida qo‗shin tuzilishi qanday??? 
Shunga o‘xshash boshqa bir savol???
otliq va piyoda askarlardan iborat Tuzilishiga ko‗ra, qalb, o‗ng va 
chap qanot, manglay (avangard), ilg'or, manglay qorovul, tug'chi, 
hirovul kabi qismlarga bo‗lingan. o‗ng qanot (barong'or) va chap 
qanot (javong'or), hamda hirovul (orqa qism) bo‗linmalaridan 
iborat qalb, ya‘ni markaziy qism tashkil etgan. 
433 
Buxoro xonligining qo‘shinlarining tarkibiy 
tuzilishiga ko‘ra bo‘linishi qanday? Otliq va 
piyoda. 
Qo‗shin tarkibiga ko‗ra, asosan, otliq va piyoda askarlardan iborat 
edi. Tuzilishiga ko‗ra, qalb, o‗ng va chap qanot, manglay 
(avangard), ilg'or, manglay qorovul, tug'chi, hirovul kabi 
qismlarga bo‗lingan. 
434 
Buxoroda 400 tanob yer qanday nomlangan? 
Qoriya. 
Qoriya. 
435 
Buxoroda 961-yilda qo‘zg‘alon ishtirokchilari 
kimlar? HARBIYLAR. 
Abu Ali Chag‗oniyning o‗zi ham hukmdorga qarshi isyon 
ko‗taradi. Nuh qo‗zg‗olonni kuch bilan bostira olmaydi. 952-yilda 
Abu Ali Chag‗oniyni u avval Chag‗oniyonga, so‗ngra Xurosonga 
hokim qilib tayinlashga majbur bo‗ladi. 961-yilda Buxoro harbiy 
askarlarining g‗alayoni ko‗tariladi. Qo‗zg‗olonchilar amir saroyini 
talaydilar va unga o‗t qo‗yib yuboradilar. 
436 
Buxoroda bo‘lib o‘tgan qo‘zg‘olonlar? 
Abruy qo‘zg‘oloni, Mahmud Torobiy qo‗zg‗oloni. 
437 
Buxoroda o‗zbek xotin-qizlaridan yetishib 
chiqqan ayol qo‗rboshi kim? Nodira qiz. 
Farg‗ona vodiysida Shakarxon va Muhiddinbekning onasi, 
Buxoroda Nodira qiz singari o‗zbek xotin-qizlaridan yetishib 
chiqqan ayol qo‗rboshilar Turkistondagi milliy istiqlol kurashi 
tarixiga shonli sahifalar qo‗shdilar. 
438 
Buxoroda to‗fangni doimiy ravishda qo‗llash 
qachon boshlandi? 
XVI asrning o‗rtalaridan. 
439 
Buxorodagi birinchi jadid maktabi qachon 
ochilgan? 1893-yil. 
2- Ikkinchi jadid maktabini kim ochdi??? Boshqa savol? 1898-yil 
Salohiddin domla. 
440 
Buxorodan qachon miltiqdan foydalanilgan 
asr... XVI asrning o‗rtalaridan. 
To'fang (miltiq) bilan qurollantirilgan guruh to'fandoz deb 
atalgan. Qo‗shinda to‗fangni doimiy ravishda qo‗llash XVI 
asrning o‗rtalaridan boshlandi. Bu davr to‗fanglarining stvoli 
misdan tayyorlangan edi. Keyinchalik ular Usmonli davlatining 
stvoli temirdan yasalgan to‗fanglari bilan almashtirildi. Biroq 
butun XVII asrda ham o‗q-yoy otliq askar uchun asosiy qurol 
bo‗lib qolaverdi. Buxoro. 
441 
Buxoroning qadimgi tarixi, hukmdorlari 
shajarasi bayoniga bag‗ishlangan asar? 
«Gulshan ul-muluk». 
«Gulshan ul-muluk». 
442 
Buxoro-Xiva geologik mintaqalari ...? Gazli va 
Jarqoq , Shimoliy va Janubiy Muborak, 
Uchqir, O‗rtabuloq va Kultak, Odamtosh 
kondensat koni, Ustyurtda. 
Buxoro-Xiva geologik mintaqalarida Gazli va Jarqoq , Shimoliy 
va Janubiy Muborak, Uchqir, O‗rtabuloq va Kultak kabi yirik 
tabiiy gaz konlarining, shuningdek, Hisor tog‗larining janubi-
g‗arbiy tumanlarida Odamtosh kondensat koni, Ustyurtda 
istiqbolli gaz qatlamlarining topilishi ahvolni keskin o‗zgartirib, 
O‗zbekistonni jahondagi eng yirik gaz zaxiralari mavjud 
mintaqalaridan biriga aylantirdi. 
443 
Buyuk Alfred (871-900) Uesseksda taxtga 
kelguniga qadar daniyaliklarni hech kim 
to'xtatishga qodir bo'lmagan. 
879-yilda daniyaliklar bilan tinchlik sulhini tuzadi. Unga binoan, 
butun orol ikki qismga bo'linib: janubiy hududlar Alfredga, 
shimoliy hududlar esa daniyaliklarga beriladi. 

---

444 
Buyuk Alfred butun Angliyadan bosqinchilarni 
jazolash orzusidagi jangchilarni yig'adi. Alfred 
Yangi kuchli qo‘shin tuzdi. - besh kishi oltinchisini dubulg'a, 
qilich va jang boltasi bilan ta'minlab, vikingdan kam 
qurollantirmagan. Qolaversa, ushbu oltinchi kishi doimo mashq 
qilishi, jangga tayyorlanishi shart edi. Uning uchun qolgan 
445 
Buyuk Alfred davridagi yangi qo'shin sabab 
jamiyatda qanday o'zgarishlar bo‘ldi? 
Jamiyatda professional Ziroatchilardan tashqari jangchilar toifasi 
vujudga keladi.Alferd qo'shini sifati bo'yicha avvalgiga nisbatan 
sezilarli kuchayadi. Yangi qo'shinning paydo bo'lishi bilan 
jamiyatda ham muhim o'zgarishlar bo'ladi. Jamiyatda professional 
ziroatchilardan tashqarijangchilar toifasi vujudga keladi. 
446 
Buyuk Alfred hukmronligi??? 871-900 yillar. 
Buyuk Alfred davrida qanday muhum o'zgarishlar bo'lgan? 
Qurollantirishi majburiy etib.Jamiyatda professional 
ziroatchilardan tashqari jangchilar toifasi 
447 
Buyuk Britaniya - 1904-yilda Fransiya-Buyuk 
Britaniya o‗rtasida bitim.
Xususan, Fransiya Buyuk Britaniyaning Misrdagi harakatlariga 
bundan buyon to‗sqinlik qilmasligini, O‗z navbatida, Buyuk 
Britaniya Fransiyaning Marokashdagi manfaatlarini tan oldi. (Eski 
kitob) 
448 
Buyuk Britaniya bosh vaziri U. Gladston 
davrida amalga oshirilgan islohatlarni 
aniqlang. Savol. 
Liberallar partiyasidan bo‗lgan U. Gladston bosh vazirligi davrida 
(1864-1874-yillar) hukumat qator islohotlar o‗tkazdi. Jumladan, 
tred-yunionlarga o‗z manfaatlarini sudda himoya qilish huquqi 
berildi va ish tashlashlar o‗tkazilishiga ruxsat etildi. Parlamentga 
saylovlarning yashirin ovoz berish yo‗li bilan o‗tkazilishi joriy 
etildi. Maktab islohoti o‗tkazildi. 2.4.5.7. 
449 
Buyuk Britaniya Nima uchun Irlandiyaga nima 
uchun gomrul berishga majbur bo‘ldi? 
Boshlanib ketgan Birinchi jahon urushi. 
Buyuk Britaniya Biroq boshlanib ketgan jahon urushi parlamentni 
gomrul haqidagi qonunni tasdiqlashga majbur etdi. Chunki urush 
davrida ichki siyosiy barqarorlik havodek zarur edi. 
450 
Buyuk Britaniya qaysi mustamlakalariga 
mustaqillik huquqini (dominion) berishga 
majbur bo‗ldi??? 
Buyuk Britaniyadan ko‗chib borgan inglizlar joylashgan 
mustamlakalarda mustahkamlanib olgan milliy burjuaziyaning 
tazyiqi ostida hukumat bu mustamlakalarga rasmiyatchilik 
jihatdan mustaqillik huquqini (dominion) berishga majbur bo‗ldi. 
AVSTRALIYA, YANGI ZELANDIYA VA JANUBIY AFRIKA 
ITTIFOQI DOMINIONLIK HUQUQINI OLDILAR (1867-yili 
Kanada shunday huquqni olgan edi). 
451 
Buyuk Britaniyada 2-o‘rinni egallagan partiya? 
Leyboristlar. 
1900-yilda tuzilgan va u 1906-yildan boshlab Leyboristlar