1 ma’ruza. Fanga kirish, predmeti, O`qitish maqsadi va uslublari. Kinematikaning fizik asoslari reja

Nazorat savollari

• 
  Nazorat savollari
  
• 
  Fizika qanday fan? Fizikani rivojlanish tarixi qanday?
  
• 
  Fizikaning boshqa fanlar taraqqiyotidagi ahamiyati qanday?
  
• 
  Fizika fanining fan va texnikadagi ahamiyati qanday? Fizika fanining kelajagi haqida nimalar deya olasiz?
  
• 
  Moddiy nuqtaga ta'rif bеring? Sanoq sistеmasi dеb nimaga aytiladi?
  
• 
  Trayеktoriya, ko’chish va yo’l dеb nimaga aytiladi?
  
• 
  Tеzlik qanday fizik kattalik? Tеzlanishni tushintiring.
  
• 
  Tеzlik va tеzlanish birliklari qanday aniqlanadi?
  
• 
  Inеrtsiyal sanoq sistеmasini tushintiring.
  
• 
  Nyutonning birinchi qonuni ta'riflang.
  
• 
  Impuls dеb nimaga aytiladi.
  
• 
  Nyutonning ikkinchi va uchinchi qonuni ta'riflang.
  

FIZIKADA ISHLATILADIGAN AYRIM ATAMALAR
Fizik jismlar - tabiatda uchraydigan barcha jismlarga aytiladi.
M: Quyosh, yulduzlar, sayyoralar, toshlar va h.k.
Jismlar sistemasi - ayrim fizik hodisalar xuddi bitta jismdagidek namoyon bo‘ladigan jismlar to‘plamiga aytiladi.
M: avtomobil turli qismlardan tashkil topsa-da, xuddi bitta yaxlit qismdek harakatlanadi.
Fizik hodisalar - moddani tashkil etgan zarralar o‘zgarmay qolgan holda sodir bo‘ladigan hodisalarga aytiladi. M: toshning tushishi, g‘ildirakning aylanishi, suvning qaynashi va muzlashi, lampochkadan yorug‘lik chiqishi, radiodan ovoz chiqishi kabi jarayonlarda uni tashkil etgan zarralarning ichki tuzilishi o‘zgarmay qoladi.
Fizik hodisalarni bevosita kuzatish va tajribada tekshirish orqali fizik qonunlar yaratiladi.
Fizik qonun - hodisalarni xarakterlovchi kattaliklar orasidagi miqdoriy bog‘lanishdan iborat bo‘lgan ifodaga aytiladi.
Kuzatish - sodir bo‘layotgan hodisaga ta'sir ko‘rsatmasdan, uning xususiyatini o‘rganishga aytiladi.
Fizik bilimlarning manbai kuzatishlar va tajriba o‘tkazishlardan iborat. Fizik bilimlar quyidagi ketma-ketlikda bajarilgan ishlar orqali hosil qilinadi: kuzatishlar —— gipoteza — eksperiment — xulosa.
Tajribalar o‘tkazishda va kuzatishlar olib borishda, o‘lchash ishlarini bajarish uchun o‘lchov asboblaridan foydalaniladi.
MEXANIK HARAKAT HAQIDA UMUMIY MA'LUMOTLAR