1. Pul tizimi. Pul muomalasi va uning amal qilish qonuniyatlari Pul bozori. Pulga bo‘lgan talab va pul taklifi

4-rasm

Pul muomalasi to‘g‘risidagi nazariyalar

Klassik nazariya

Muomala uchun zarur pul miqdori sotishga chiqariladigan tovarlarning qiymat miqdori va ularning oltin asosiga teng kelishi g‘oyasini ilgari suradi

Miqdoriylik nazariyasi

Bu nazariyaga ko‘ra muomaladagi pul miqdorining o‘zgarishi tovarlar narxining o‘zgarishiga olib keladi va bu o‘z navbatida pulning sotib olish layoqatini o‘zgartiradi

I.Fisher yondashuvi

Bunda Fisher tenglamasi (QP=MV) narxlar pul massasiga to‘g‘ri mutanosiblikda, pulning qadr-qiymati esa uning miqdoriga teskari mutanosiblikda





⁵ Campbell R. McConnell “Economics” Principles, Problems, and Policies 2008 200 p

bog‘liq bo‘linishi ko‘rsatadi.

Kembridj maktabi (A.Marshall, A.Pigu, D.Robinson) yondashuvi

Pulga talab va uning taklifi o‘rtasidagi muvozanatlik shartlarini xarakterlaydi ya’ni M=KRY, bu erda

M-pul massasi

K-marshall koeffitsienti (nominal daromadlarning naqd pul shaklida saqlanayotgan qismi)

R-narxlarning umumiy darajasi Y-jamiyatning real daromadi RY-nominal daromad.

SHunday qilib, bozor iqtisodiyoti me’yorida faoliyat qilishi, uning o‘sish sur’ati, narx darajasi va bandlikni barqaror ushlab turish uchun muayyan miqdorda pul massasi talab qilinadi.