|
14- mavzu.
Konchilik korxonalari mashinalari elektr yuritmalri va elektr uskunalari
Reja:
Konchilik korxonalari elektr uskunalarining o‘ziga xos xususiyatlari
O’zgaruvchan tok mashinalari
O‘zgarmas tok mashinalari
Har xil elektrotexnika jihozlaridan yig‘ilgan, malum bir ish bajarish uchun mo‘ljallangan qurilmalar elektr uskunalar deb ataladi. Kon korxonalaridagi qazib olish kon laximlarini tayyorlash uchastkalarini; yukko‘tarish; suv chiqarish; shamollatish; yuk tashish; burg‘ulash va maydalashkabi mashinalarning elektr uskunalar bunga misol bo‘ladi. Elektr uskunalarda - elektr energiya tarqatish; taqsimlash; himoyalash va boshqarish uchun xar turli elektrotexnik jixozlari ishlatiladi. SHu bilan birga buuskunalarda boshqarish tarqatish va taqsimlash uchun kuchli elektr zanjirlarva bu uskunalarni holatini nazoratqilish shikastlardan saqlash; harxilelektr o‘lchovlarni bajarish uchun yordamchi elektr zanjirlar xam majburdir.
Bajaradigan ishiga; ishlatish; konstruktiv xususiyatlariga qarab; eletr uskunalarni turli guruxlarga bo‘lish mumkin.
Eletr uskunalarni ishlatish jarayonida, odamlarning xavfsizligini taminlash, xamda kurilma qobig‘ining ko‘rinishi va tuzilishiga qarab elektr uskunalar - ochiq, va yopiq ko‘rinishda bo‘ladi.
Ochik, zlektr uskunalarida, tok o‘tkazuvchan yoki harakatda bo‘lgan qismlariga tegib ketishdan saqlovchi va begona narsalarni uskunaning ichki qismiga kirib kolishdan ximoyalovchi kobik, bo‘lmaydi.
YOpik; elektr uskunalarda, yuqorida keltirilgan xavflardan saqlovchi 14254-80 rakamli UDS talablariga asosan tayyorlangan qobik ishlatiladi. SHuning uchun bu uskunalar "himoyalangan uskuna" bulib IP belgisi bilan belgilanadi. Bu uskunalarda yuqoridagi belgidan tashqari, yana ketma-ket ikkita raqam yoziladi.
Bu raqamlarni birinchisi, shu qobiqning xizmat ko‘rsatuvchi shaxslarning xavfsizligini taminlash va begona narsalarni qobiqning ichki qismiga kira olish darajasini ifodalaydi. Bu raqam 0 dan 6 gacha bulib, kuyidagi pogonalarni kursatadi. 0-xech kanday ximoya yo‘k,
I - odam quli yoki 50 mm o‘lchamli qattik jism, 2 -;odam barmogi yoki 12 mm o‘lchamli qattiq jism, 3 - qalinligi 12 mm elektr asbob yoki qattiq, jism, 4 - 1 mm qalinlikdagi sim yoki qattiq jism, 5 - 02 - 0,5 mm ulchamga ega bulgan qattiq jism, 6 - chang, kobikni ichki kismiga kira olmasligini kursatadi.
Ikginchi rakam kobikning suvdan va namdan ximoyalash darajaeini kursatadi. Bu 0 dan 8 gacha raqamlar bilan belgilanadi vakuyidagilarni bildiradi 0- hech qanday himoya yo‘qI- vertikal joylashgan uskuna qobig‘iga tomayotgan suv elekr uskunaga zarar keltirmaydi, 2-15° og‘ib joylashgan uskuna qobig‘iga tomayotgan suv elekr uskunaga zarar keltirmaydi, 3-60 og‘ib joylashgan uskuna kobigiga tomayotgan suv elekr uskunaga zarar keltirmaydi, 4- elektor uskuna suv ichida bulgan xolda xam kobig ichiga suv kirmaydi.5,6,7,8, raqamlaryuqorida kursatilganxolatlarda suv, bosim ostida krbivda yunaltirilgan takdirda xam ximoyani taminlaydi.
Ximoyalangan elektr uskunalarga - suv tomchisidan (IP23) ,suv sachrashden (IP34), tizillama yunaltirilgan suvdan (IP55,1R56), changdan (1R50DR51DR54) ximoyalangan, nam (IP57) va chang (1R65) utkazmaydigan uskunalar misol bo‘ladi.
Sanoatda kullanadigan elegtr uskunalar iklim sharoitiga karab 15150-69 UDS issik (tropik) (T), sovuk (XL) va mu’tadil (U) irim sharoitida ishlash uchun gayyorlayagan.
Bundan tashkari, korxonalarning turiga, ishlash sharoitiga karab,karab uskunalar-umumvamaxsus korxonalar uchun muljallangan. Maxsus korxonalar uchun mo‘ljallangan elektr uskunalar, shu korxonalarning o‘ziga xos xususiyatlarini va talablarini qondirishi kerak.
Maxsus elektr uskunalarga-kon elektr uskunalari misol bo‘ladi. Bu uskunalar o‘ziga xos xususiyatlarga ega bo‘lgan kon korxonalarda, ayniqsa er ostki usul bilan foydaliqazilmalarni qazibolish korxonalaridakeng qo‘llanadi.
Kon korxonalarining o‘ziga xos xususiyatlariga-mashina va mexanizmlarning surilib turishi tor va chegaralangan sharoiitda ipshashi, ishlatish jarayonida sun’iy yoritgichlardan foydalanishi, yongin va portlash xavflarining borligi, er osti suvlarining agressivligi va x.k. kiradi. Bundan tashkari foydali kazilmalarni er osti usulida kazib chikaradigan korxonalarida namlik, harorat darajasi va chang ko‘rsatgichlari juda yuqori qiymatga ega bo‘lishi bu elektr usunalarni ishlatish sharoitini murakkablashtiradi.
Do'stlaringiz bilan baham: |
