2. Amaliy qism

Amaliy qism
2.1. Vagon deposi ishi ko'rsatkichlarining bahosi
1-jadval
Tekshiruv natijalari quyidagi jadvalga kiritiladi

№	Ko’rsatkich nomi	Hisob	Haqiqat	Farq
				Miqdoriy	Nisbiy
1	Vagonlarning depo ta’miri	2980	2974	-6	0.99
2	Yukli harakatda vagon-km, mln.	161,2	143.4	-17.8	0.89
3	Vagonlarni yuk ortishga tayyorash, vagon	2685	2686	1	1.0004
4	Vagonlarning joriy zanjirsimon ta’miri, vagon	17000	17100	100	1.01
5	O’rtacha sutkalik ta’mirlanmagan vagon qoldig’i, vagon	4,0	7,0	3.0	1.75
6	Oddiy o’rtacha ta’mir Depo ta’miri	16	48	32	3
	Joriy ta’mir	3	3,3	0.3	1.1

Ushbu jadvaldan shu ko`rinib turibdiki Vagonlarning depo ta’miri hisobot bo`yicha 2980 deb ko`rsatilgan lekin haqiqatda esa 2974 ya`ni -6 ta kam Yukli harakatda vagon-km, mln. Hisobotda esa 161 haqiqatda esa 143.4 ga kam ya`ni -17.8 ga kam ekanligi ma`lum bo`ldi va bu ko`rsatkichlarning hisobotdagi va haqiqatdagi o`rtasida farq bo`lishi bu salbiy ko`rsatkich. Vagonlarni yuk ortishga tayyorash, hisobotda 17000 vagon haqiqatda 17100 vagon bundan ko`rinib turibdiki haqiqatda hisobotdagiga nisbatan 100 vagon ko`p bo`lgan O’rtacha sutkalik ta’mirlanmagan vagon qoldig’i, hisobotda 4.0 vagon haqiqatda 7,0 vagon bu shuni ko`rsatadiki 3,0 ko`p. Oddiy o’rtacha ta’mir ummumiy hisobda hisobotda 16 va haqiqatda esa 48 ni tashkil qilgan bu haqiqat va hisobot o`rtasida sezilarli farq bor shu jumladan depo ta`mir hisobotda 13 haqiqatda esa 44,7 Joriy ta`mir esa hisobotda 3 haqiqatda esa 3,3 ni tashkil qiladi. Yuqoridagilardan shu ko`rinib turibdiki deyarli barcha ko`rsatkichlarda hisobotdagi va haqiqatdagi ma`lumotlar orasida farq bor bu shuni ko`rsatadiki hisobot tayyorlashga ma`sul shaxs o`z ishiga sovuqqonlik va ma`suliyatsizlik bilan yondashgan.

Vagon deposi kassasidagi pul mablag’lari

	Ko’rsatkichlar	Summa
1	Kassadagi naqd pul qoldiq limiti	2200
2	Tekshirishdagi hisobot bo’yicha kassadagi pul qoldig’i	2925
3	Rasmiylashtirilgan ammo kassa jurnaliga kiritilmagan kirim orderlar №27	10300
	№ 28	16300
	№ 29	6970
	№ 30	4760
	№ 31	1700000
	№ 32	8300000
	Chiqim orderlari №41	63600
	№ 42	2740
	№ 43	7440
	№ 44	6201
4	Qisman to’langan to’lov vedemosti № 61	576300
	№ 62	658800
	№ 63	676800
	№ 64	4656000
5	Raqamsiz va sex boshlig’i A.Q. Qodirov tomonidan imzolanmagan chiqim orderlari	12000
6	Haqiqatda kassada mavjud naqd pullar	3340587

Kassadagi naqd pul limiti korxona hisob siyosatida 2200 so`m deb belgilangan auditorga taqdim etilgan hisobatda esa 2925 so`m ko`rsatilgan kassada auditorlik tekshiruvi o`tkazilganda esa kassada 3340587 pul mavjudligi aniqlandi bundan tashqari kirim orderlari rasmiylashtirilgan lekin kassa kitobiga kiritilmaganligini ko`rishimiz mumkin nafaqat kirim orderlari balki chiqim orderlari ham rasmiylashtirilgan ammo o`z vaqtida kassa kitobiga kiritilmagan. Raqamsiz she boshlig`i va A. Qodirov tomonidan imzolanmagan 12000 so`mlik chiqim orderlari borligi ma`lum bo`ldi. Kassa operatsiyalari va hisobotlarda ko`zga ko`rinadigan xatolarga yo`l qo`yilgan bundan tashqari kassir va ish beruvchi o`rtasida moddiy javobgarlik haqida shartnoma tuzilmagan. Kassirni ishga olayotganda birinchi o`rinda moddiy javobgarlik haqida shartnoma tuzish kerak bo`ladi

2.3. Moddiy boyliklar tekshiruvi
Tovar-moddiy zahiralarni auditorlik tekshiruvidan o’tkazish ketma-ketligi. Tovar-moddiy zahiralar bilan bog’liq xo’jalik muomalalarini auditorlik tekshiruvidan quyidagi tartibda o’tkazish maqsadga muvofiq. Tovar-moddiy zaxiralari auditining ketma ketligi:
A. Umumiy muolajalar. Testlar nazorat quroli.
Ichki nazorat tizimi bo’yicha test o’tkazish (INT);
Buxgalteriya hisobi tizimi bo’yicha test o’tkazish (BHT);
Buxgalteriya hisobi maqsadi uchun tuzilgan hisob siyosatini tahlili;
Soliq hisobi maqsadi uchun tuzilgan hisob siyosatini tahlili;
Ishchi schetlar rejasini tahlil qilish;
Buxgalteriya balansi va buxgalteriya hisob registrlaridagi ko’rsatkichlarni bir xilligini tekshirish;
Xujjatli tekshirishda tanlab olish miqdori va tuzilishi aniqlash.
B. Mohiyati bo’yicha tekshirish muolajalar.
Inventarizatsiya;
Shartnomalarni ko’rib chiqish (tekshirish);
Material – ishlab chiqarish zahiralari kirimi va chiqimi hisobini hujjatlashtirilishini to’g’ri rasmiylashtirilganligini tekshirish;
Hisobotda material – ishlab chiqarish zahiralarini xom-ashyo va materiallarga, tayyor maxsulotlarga sotish uchun mo’ljallangan tovarlarga to’g’ri turkumlanishini tekshirish;
Material – ishlab chiqarish zahiralarini hisobotdagi qiymatini hisob bahosi bilan to’g’riligini tekshirish;
Material – ishlab chiqarish zahiralari qiymat miqdorini hisobdan chiqarishni (ishlab chiqarishga berilgan yoki sotilgan) qabul qilingan hisob siyosatiga mosligini tekshirish;
Yaroqsiz holga kelib, sotish qobiliyatini yo’qotgan zahiralarni korxona balansidan hisobdan chiqarishni tekshirish;
Sodir bo’lgan xo’jalik muomilalarini tekshirayotgan davrga taalluqli ekanligini tekshirish;
Sotib olingan va chiqib ketgan material – ishlab chiqarish zahiralari bahosini dastlabki hisob hujjatlari bilan solishitirib tekshirish;
Hisobotlardagi muhim axborotlarni oshkor qilinishini tekshirish;
Xato va kamchiliklarni taxminiy ro’yxati;
Tizimli (sistemali) kamchiliklar to’g’risida ma’lumot;
Tanlab tekshirish natijalarini tahlili;
Me’yoriy hujjatlar bo’yicha aniqlangan kamchiliklar ro’yxati;
Audit bo’limi bo’yicha xulosa.
Tovar-moddiy zahiralarni auditorlik tekshiruvidan o’tkazish buxgalteriya hisobotida katta xatolarga yo’l qo’yish xavfini kamaytiradi. Shuning uchun, tovar-moddiy zahiralarni tekshirishni boshlashdan oldin auditor eng ko’p uchraydigan qoidabuzarliklarni aniqlashi va shuni hisobga olgan holda zarur tekshiruv amallarini tanlashi kerak.
Tovar-moddiy zahiralarni auditorlik tekshiruvdan o’tkazish jarayonini ikki qismga bo’lish mumkin:
1. Inventarizatsiya o’tkazish orqali ularning haqiqatda mavjudligini aniqlash;
2. Moddiy qiymatliklarni hisob va hisobotda to’g’ri baholashni hamda aks ettirishni tekshirish.
4-ilovada keltirilgan ma'lumotlar bo'yicha inventarizatsiya ro'yxati va solishtirish vedomostini rasmiylashtirish mobaynida moddiy boyliklarning inventarizatsiyasini amalga oshirish. Solishtirish vedomosti asosida inventarizatsiya natijalarini aniqlash, deraza oynasi uchun aniq 2%, sement 1,2% chiqim me’yori o'rnatilganligini hisobga olish lozim.
Moddiy boyliklar tekshiruvi natijalari bo'yicha auditorlik hisobotga kiritilishi uchun ish yozuvini tuzish. Ish yozuvini tuzish mobaynida quyidagilarni hisobga olish lozim (hamma uchun bir xil variant):
- materiallarning kirim va chiqimlari oy oxirida ombor hisobining kartochkalariga belgilanadi;
- inventarizatsiya 1 oktyabr holati bo'yicha ramiylashtirilmagan: inventarizatsiya vedomosti moddiy javobgar shaxs tomonidan imzolanmagan, solishtirish vedomosti rasmiylashtirilmagan.
Inventarizatsiya natijalari hisobotga kiritiladi. Natijani aniqlashda kamomad uchun 3 barobar undirilishi hisobga olinishi lozim. Moddiy boyliklar tekshiruvidan so’ng auditorlik xulosasiga kiritish maqsadida ishchi yozuvlarni amalga oshirish zarur. Auditorlik xulosasi tuzilayotganda quyidagi shartlar hisobga olinadi:
- materiallarning kirim va chiqimi bo’yicha omborxona kartochkalari oy oxirida to’ldirilgan;
- 1-oktyabr holati uchun inventarizatsiya natijalari rasmiylashtirilma-gan: inventarizatsiya qaydnomasi moddiy javobgar shaxs tomonidan imzolanmagan va rasmiylashtirilmagan.