2-b Geografiya talabasi Jumaniyazova Gulbonuning

Merkantelizm

Jahon xo’jaligining yagona tizimi vujudga kelgunga qadar xalqaro (geografik) mehnat taqsimoti uncha rivojlanmagan edi. Hatto XVII-XVIII asrlargacha ko’pgina mamlakatlar xalqaro iqtisodiy munosabatlarda o’zlarining ichki bozorlariga chet el maxsulotlarini kiritishga qarshi siyosat olib borar edilar. Bu siyosat tarixida importni cheklash yoki merkantelizm nomi bilan o’rin olgan.

Fritredizm

Jahon bozori erkin iqtisodiyot, ochiq savdo tizimini joriy qilishni taqozo etadi. Ana shunday yo’nalish fritredizm, yani erkin savdo deb ataladi. Uning ilmiy asosini yaratishda mashhur ingliz iqtisodchilari A.Smit va, ayniqsa D.Rikardoning xizmati katta bo’lgan. Ularning g’oyalari xalqaro geografik mehnat taqsimotini keng ko’lamda rivojlantirish, mamlakatlararo savdo-sotiqni faollashtirishga qaratilgan bo’lib, u mutlaq yoki nisbiy qulaylik (afzallik) qonuni nomini olgan.

Mamlakat iqtisodiy bozoriga xorij mahsulotlarini kiritishga qarshi siyosat
Mamlakat iqtisodiy bozoriga xorij mahsulotlarini olib kelishga asoslangan siyosat
Merkantalizm
Fritredizm