2 O`zbekiston respublikasi oliy va o`rta maxsus ta’lim vazirligi qarshi davlat universiteti mehnat ta’limi kafedrasi

Ishlab chiqarishda baxtsiz hodisalar 
– 
ishlab chiqarish sharoitida sog‘liqning to‘satdan 
buzilishi; 
Baxtsiz hodisalar sodir bo‘lishiga sabablar 
–
ishlab chiqarish madaniyati, estetikasi, moddiy, 
mana’viy, iqtisodiy-maishiy yetishmovchiliklar tasirida yangi xavfsiz mehnat sharoitlarini 
tadqiq qilmaslik, hayolparastlik, ruhiy emotsional jarayonlar(Tashkiliy, sanitar-gigenik, 
texnik, ruhiy, fiziologik sabablar. Baxtsiz hodisalar asosan texnologik qurilmalardan noto‘g‘ri 
foydalanish, ularni tozalash, sozlash moylash va tamirlash ishlarini bajarishda ishchilarni 
malakasizligi oqibatida kelib chiqishi mumkin); 
 
Baxtsiz hodisalarni tekshirish usullari: Statistik usul 
– ishlab chiqarishda sodir bo‘lgan 
baxtsiz hodisalar va kasb kasalliklarni tuzilgan dalolatnomalar va forma N-1 hisobot hujjatlari 
asosida amalga oshiriladigan, ya’ni hisobot davrida (chorak, yarim yillik, 9-oylik va yillik) 
ro‘y bergan baxtsiz hodisalarning sabablarini aniqlashga asoslangan usul;
Topografik usul 
– 
baxtsiz hodisa sodir bo‘lgan joyga sex rejasiga asosan berilgan, muntazam 
ravishda qayd qilingan va muayyan muddat oralig‘ida qaysi ish joyida eng ko‘p belgilar 
to‘planganligiga qarab xavfli joylar aniqlanishi(Jarohatlanish xarakterlari og‘irlik darajasi, 
sutkaning qaysi vaqtida yuz berganligi ma’lumotlari bo‘yicha taqsimlash belgilari aniqlanadi); 
Monografik usul – baxtsiz hodisa ro‘y bergan ish joyi (maishiy dastgoh, uskuna va texnologik 
qurilmaar)ni har tomonlama batafsil tadqiq qilinishi; Iqtisodiy usul - ishlab chiqarish 
jarohatlanishidan ko‘rilgan zararni aniqlash va baxtsiz hodisalarning oldini olish choralari 
belgilangan tadbirlarni ishlab chiqish va ularni bajarilganligi hamda ularni moddiy, sotsial-
iqtisodiy samaradorligini baholash; 
Jarohatlanish
 
– bu biror turdagi zararli yoki xavfli omillar ta’siridan inson tanasi yirtilishi, 
suyaklar sinishi yoki darz ketishi, bo‘g‘imlarning siljib qolib, muskul va paylarning cho‘zilib 
qolishi, shu bilan birga inson salomatligi to‘satdan yomonlashib, ish qobiliyatining pasayib 
ketishi;