3-kurs 19. 76B-guruh talabasi Ermuhammedov Muhammadrizo Dilmurodjon o’g’lining O’zbekiston tarixi fanidan «Hindistonda Boburiylar saltnatining tashkil topishi»

Bahodir-shoh I, Bahodirshoh I Muazzam (1641 -1712) – Boburiylar sulolasidan hukmdor (1707 – 1712).

Bahodir-shoh I
Koʻngilchan, katiyatsiz shoh boʻlgan. Uning davrida Boburiilar davlatining taiazzuli dayum etgan. Yirik yer egalariiing koʻllab-quvvatlashlaridan umidvor boʻlib, ularga boʻshab qolayotgan xaziiasidan qimmatbaho toshlar va podsho mulklaridan yerlar ajratib bergan. Marathalar va sikhlarga qarshi kurashgan. Sikxlarga qarshi yurish paytida vafot etgan.


Akbar Jaloliddin Muhammad (1542.14.10, Amarkot –1605, Agra yaqinidagi Sikandra qishlogʻi), "Akbar-shoh" – Boburiylar sulolasidan hukmdor (1556 – 1605). Hindistondagi boburiylar saltanati hukmdori (1556-yildan). Boburning nabirasi, Humoyunning oʻgʻli, 13 yoshida taxtga oʻtirgan (1556-yil 15-fevral). Dastlab vaziri turkman Bayramxon otaliq yorda-mida taxtni boshqargan, soʻngra balogʻat yoshiga yetgach, mamlakatni qattiqqoʻllik bilan idora eta boshlagan. Saltanatini kengaytirish uchun muttasil kurashgan. A. davrida Boburiylar saltanati shimda Balxsan tortib janubiyda Godovari daryosigacha (Kashmir va Afgʻoniston hududlari bilan), gʻarbda Arabiston dengizidan sharqda Bengaliya qoʻltigʻigacha boʻlgan ulkan hududni qamrab olgan. Markazlashgan saltanat tuzish maqsadida 1574-yildan ichki islohotlar oʻtkazishga kirishadi: qoʻshin ustida nazoratni kuchaytiradi va uni qayta tashkil etib, yangidan qurollantiradi, mamlakatni yangi ma’muriy tumanlarga boʻladi. Nikoh rish-talari orqali Rajput knyazliklari bilan aloqalarni mustahkamlagan. Rajputlar otliq qoʻshini A. qoʻshinining asosini tashkil qilgan. Yirik yer egalari – jogirdorlarning oʻzboshimchaligiga qarshi bir qancha chora-tadbirlarni oʻtkazgan, 1574-yil dehqonlar, sarkardalarga yer in’om etish oʻrniga xazinadan ularga maosh toʻlashni, mamlakatdagi yerlardan soliq toʻplashni oʻz xizmatchilari zimmasiga yuklagan. A. aholi orasida diniy jihatdan oʻzaro birdamlikka erishish maqsadida hindlarni yuqori mansablarga tayinlay boshlagan va yangi din – "dini ilohiy" joriy etgan. Bu din oʻzida is-lom, hinduizm, parsizm va jaynizm dinlarining qorishmasidan iborat boʻlgan. A. dunyoviy va diniy hokimiyatni oʻzida mujassamlashtirgan. Bu dinga e’tiqod qilganlar A.ning marhamatiga sazovor boʻlganlar. Keyinchalik A. vafotidan soʻng bu yangi din kichik bir mazhabga aylanib qolgan. A. dehqonchilik va savdoga katta e’tibor bergan, Yevropa mamlakatlari bilan ham savdo-sotiq olib borgan. A. ilm-fan, san’atga ham homiylik qilgan. A.ning vaziri va doʻsti Abulfazl Allomiy A. saltanati tarixiga oid "Akbar-noma" asarini yozib qoddirgan. A. buyuk davlat arbobi, quvvai hofizasi kuchli, jasur, iqtidorli sarkarda boʻlgan.