4-mavzu. Kredit riski

Kreditga layoqatlilikni tahlil qilish vazifasi bo`lib quyidagilar hisoblanadi:

• kreditga layoqatlilikni ifodalovchi ko‘rsatkichlarni aniqlash;
• ko‘rsatkichlarni tahlil qilish (yil boshi va yil oxirini taqqoslash);
• ko‘rsatkichlarga ta’sir etuvchi omillarni aniqlash;
• kreditga layoqatlilikni mustahkamlash yo‘llarini aniqlash.

a) kreditga layoqatlilikni ifodalovchi asosiy ko`rsatkichlar quyidagilar:

a) kreditga layoqatlilikni ifodalovchi asosiy ko`rsatkichlar quyidagilar:

• qoplash koeffitsienti;
• o`z aylanma mablag`lari bilan ta`minlanganlik (muxtoriylik) koeffitsienti;
• likvidlik koeffitsienti.

b) qo`shimcha koeffitsientlar:

• aylanma mablag`larining aylanuvchanlik koeffitsienti;
• o`z aylanma mablag`lari mavjudligi;
• foyda va rentabellik koeffitsientlari.

Korxonalarning kreditga layoqatliligini aniqlovchi ko`rsatkichlarni quyidagi 2 guruhga bo`lishimiz mumkin:

Qoplash koeffitsienti quyidagicha hisoblanadi:

Qoplash koeffitsienti shuni ifodalaydiki, ya`ni u kreditlash chegarasini ko`rsatadi va mijozning hamma aylanma vositalarining qarzni olishga yetarliligini ko`rsatadi. Bu ko`rsatkich 2 va undan yuqori bo`lsa, mijoz kreditga layoqatlidir. Agar 0,5 dan kam bo`lsa, kreditlash foydasiz bo`lib, mijoz kreditga layoqatsiz hisoblanadi.

2-misol. Quyidagi ma`lumotlar asosida aksiyadorlik jamiyatining uzoq muddatli bank krediti olish uchun kreditga layoqatlilik ko`rsatkichlaridan qoplash koeffitsientini hisoblang:

• asosiy vositalar qoldiq qiymati: 365,0 ming so`m;
• tovar moddiy zaxiralari va xarajatlari: 10600,0 ming so`m;
• debitorlik qarzlari: 430,0 ming so`m;
• pul mablag`lari: 2,0 ming so`m;
• uzoq muddatli majburiyatlar: 345,0 ming so`m;
• joriy majburiyatlar: 10700,0 ming so`m.

Yechish: Korxonaning kreditga layoqatlilik ko`rsatkichlaridan qoplash koeffitsienti quyidagicha topiladi: