|
Кучли томонлар
ишлаб чиқариш марказлашади, йириклашади;
ҳудудий меҳнат тақсимоти вужудга келади, меҳнат унумдорлиги ортади, эркин рақобат шаклланади;
шаҳар йириклашган сари маданият ривожланиб боради;
ички меҳнат бозоридаги талаб ва таклифнинг мувозанатга келиши ;
ҳудудий таркибий силжишларнинг жадал тезлашуви;
мигрантлар томонидан ФТИнинг янги ютуқларини эгалланиши
меҳнатнинг диверсификацияси рўй беради
|
1
2
1
2
2
2
3
|
Заиф томонлар
шаҳар кенгайиб атрофидаги унумдор қишлоқ хўжалик ерлари қисқариб боради ;
миллий қадрият, анъана ва урф-одатлар йўқолиб боради;
шаҳардан атрофга интилиш секинроқ кечади
|
2
3
2
3
|
Имкониятлар
кўплаб фойда олиш имкони вужудга келади;
тадбиркорлик ва бизнес учун, инвестиция киритиш учун шароит вужудга келади;
ишлаб чиқаришни таркибан ва технологик жиҳатдан қайта қуриш имконини беради;
ёш, малакали ишчиларни танлаб олиш орқали ишчи кучи сифатининг оширилиши имконига эга бўлади;
бўш вақтни мароқли ўтказиш имкониятлари кенг.
|
2
2
1
2
|
Хавфлар
кескин экологик нозогеографик вазият вужудга келади;
шовқин-сурондан аҳоли қоча бошлайди;
рақобат кучайиши айрим корхоналарни инқирозгаолиб келади;
жиноятчилик ортади;
аҳоли кўпайиб, йўлларда транспорт тиғизлиги ортади;
аҳоли ўртасида табиий ўсиш пасаяди ва аҳоли қариб боради.
|
1
2
2
1
2
|
“SWОТ”-таҳлил усули ҳозирги кунда долзарб бўлиб турган муаммо-шаҳарларни қуриш ва ривожлантиришда қўллаш яхши натижалар беради. Ҳозирги кунда республикада шаҳарларни ривожлантириш Концепцияси ишлаб чиқилмоқда. Урбанизация ва шаҳарлар ривожланиши муаммоларини ўрганиш асосида қуйидаги лойиҳани “SWОТ”-таҳлили асосида ишлаб чиқамиз. Ўз олдимизга республикада минтақавий пойтахтларни ривожлантириш мақсадини қўямиз. Шундан Зарафшон минтақаси учун Самарқанд шаҳрини “минтақавий марказ” сифатида ривожлантиришни “SWОТ”-таҳлилини бажарамиз.
Самарқанд шаҳрини Ўзбекистоннинг “минтақавий пойтахт” шаҳрига айлантириш. Минтақада бошқарувчи вазифани бажаради. Аҳоли ўз талаблари учун узоқ масофа босиб Тошкентга келгандан кўра шу эҳтиёжларни яқинроқ масофада қондиради. У қўшни вилоятлар учун ҳам марказий ўрин тутади ва улар учун “марказ”вазифасини бажаради.
Кучли томонлар:
Кучли томонларни аниқлаш учун шунга йўналтирувчи саволлар берилади:
Минтақавий марказ нима учун керак? Самарқанд шаҳрини бошқа шаҳарлардан афзалликлари нимада? Географик ўрни бу функцияни бажариш учун қулайми? У қандай вазифаларни бажариб беради. Аҳоли сони талабга жавоб берадими? Уни марказ қилишда нималарга асосланамиз:
У республиканинг марказида –барча вилоятлардан бир хил узоқликда жойлашган. Қўшни вилоятлар учун ҳам яқин, айрим тур хизматларни бажариб беради.
Қадимда Амир Темур уни пойтахт қилиб танлаган,. Ўша даврларда шаҳар катта ютуқларга эришган, шаҳар бу борада тажрибага эга.
Самарқанд шаҳрининг атрофларида у билан рақобат қила оладиган бошқа шаҳар йўқ. Унинг аҳоли сони ҳам 530 минг киши. Бундай йирик шаҳарлар одатда бемалол пойтахт вазифасини бажара олади.
|
Заиф томонлар:
Йўналтирувчи саволлар:
Қандай камчиликлар мавжуд? Қандай тўсиқлар бор? Давлат маблағи етарлими? Бошқа қандай қийинчиликлар бор? Аҳоли бундан манфаатдор бўладими?Атрофдаги шаҳарлар унга рақбатдош бўлиб қолмайдими?
Шаҳар аҳолиси секин ўсмоқда. Илгари у мамлакатнинг иккинчи шаҳри эди, ҳозир Наманган ундан ўзиб кетмоқда. Шаҳарни ривожлантириш у кўп маблағ ва вақт талаб қилади. Баъзи мутахассислар етишмайди. Шаҳарнинг тарихий кўрки ўзгариши мумкин. Тарихий обидалар баланд бинолар ортида қолиб кўринмай қолиши мумкин.
|
Имкониятлар:
Йўналтирувчи саволлар:
Қандай имкониятлар мавжуд? Лойиҳа бугунги кунда қанчалик керакли ва муҳим? Лойиҳа кимларга ёқиши мумкин ва кимларга маъқул бўлиши мумкин? Қандай имтиёзлар мавжуд? Лойиҳани амалга ошириш натижасида яна бошқа қандай янги имкониятлар яратилиши мумкин?
Ҳозирги кунда республикада биринчи шаҳар-Тошкент, Зипфа-Стюарт қонунига асосан иккинчи шаҳар унинг аҳолисининг ярмига тенг бўлиши керак. Бундай шаҳар бизда йўқ ва бунга талаб бор.
Ҳозирги кунда шаҳарларни ривожлантиришга катта инвестиция киритилмоқда, хорижий инвестицияларни ҳам шу томонга йўналттириш керак.
Хорижий мамлакатларда шаҳарларни замон талабига кўра архитектура ва дизайн соҳаларида катта тажрибага эга мутахассислар бор, уларни жалб этиш мумкин.
Самарқанд шаҳрини марказий шаҳар сифатида ривожлантириш Тошкент шаҳрига бўлган оқимни бироз пасайтиради.
|
Хавфлар:
Йўналтирувчи саволлар:
Қандай хавфлар мавжуд? Лойиҳани амалга оширишда нималар тўсқинлик қилиши мумкин? Қонуний тўсқинликлар борми? Рақобатчилардан қандай хавф бор?
Шаҳарга катта сармоя киритиб уни қургач, аҳоли келмаслиги ҳам мумкин.
Аҳоли иш топиши лозим, акс ҳолда у шаҳарга келмайди. Ёшларни қизиқтира олмаслигимиз мумкин.
Ташкил этиладиган иш ўринларига ҳам кафолат йўқ, маҳсулотга талаб бўлмаса, реализация бўлмаса, шаҳарда иш бўлмайди, аҳоли яна камаяди.
|
Алоҳида катакларга жойлаштирилган жиҳатларни баҳолаймиз. Сўнгра уларни таққослаймиз. Қайси жиҳатлар устун ёки қайси камчилик ёки муаммоларни қайси имконият ёки ютуқлар билан тўлдириш мумкин.
Do'stlaringiz bilan baham: |
