5-mavzu. Jamiyat va inson falsafasi Reja: Falsafiy antropologiya tushunchasi. Insonning erkinligi va javobgarligi

5-mavzu. Jamiyat va inson falsafasi
Reja:
1. Falsafiy antropologiya tushunchasi.
2. Insonning erkinligi va javobgarligi
3. Jamiyat falsafasi
4. Jamiyat hayotining sohalari va tuzilishi.


TAYANCH SO‘Z VA IBORALAR:
Odam, kishi, inson, shaxs, antropologiya, antropogenezis, hayot va o‘lim, bioetika, ong, ruh, jon, tana, erkinlik va mas’uliyat, fatalizm, determinizm, indeterminizm, gnoseologiya, jamiyat, qadriyat, ijtimoiy borliq va ijtimoiy ong, tarix, falsafa tarixi, tarix falsafasi,tarixiy taraqqiyot modellari, madaniyat, sivilizatsiya, ommaviy madaniyat, shaxs madaniyati,madaniyat turlari.


1. Inson falsafasi
Falsafiy antropologiya tushunchasi. Insonni o‘rganishga bag‘ishlangan falsafa bo‘limi antropologiya¹ falsafasi deb ataladi. U inson bilan bog‘liq ilmiy antropologiya yoki maxsus fanlar kompleksidan tubdan farq qiladi. Barcha fanlar insonning bir ma’lum tomonlarini o‘rganadi. Masalan, psixologiya insonning ichki dunyosi, ongini o‘rganadi. Tibbiyot kasallik sababalari va ularni davolashni o‘rganadi. Nitrofiziologiya odam va hayvonning asab tizimi funksiyalarini o‘rganadi. shunday qilib, insonni o‘rganishga bag‘ishlangan juda ko‘p va har xil ilmiy fanlar mavjud bo‘lib,ulardan farqli o‘laroq falsafiy antropologiya falsafiy dunyoqarashlik ahamiyatiga ega bo‘lgan holda insonning eng umumiy tomonlarini o‘rganadi,ya’ni, keng qamrovli antropologik muammolarni tadqiq qiladi. Ma’lumki, deyarlik barcha fanlar uzoq vaqt davomida insonning yashirin kuchlari yoki o‘limidan keyingi hayot muammolarini o‘rganish bilan jiddiy shug‘ullangan emas edilar. Hozirgi kunda esa insonning bioijtimoiy mavjudot sifatida o‘rganish masalalari bilan falsafa va tabiatShunoslik fanlari jiddiy shug‘ullanmoqdalar. Demak, shuni yana bir bor ta’kidlash kerakki, antropologiyaga falsafiy yondashuv o‘zining bir butunligi va tizimliligi bilan maxsus ilmiy yondoshuvlardan farq qiladi.