504- guruh talabasi Joʻrayeva Malikaning “Ona tili” fanidan

---

1 
O`ZBEKISTON RESPUBLIKASI
OLIY VA O`RTA MAXSUS TA’LIM VAZIRLIGI 
Abdulla Qodiriy nomidagi Jizzax Davlat Pedagogika 
instituti, Sirtqi ta’lim Boshlangʻich taʼlim yo‘nalishi
504- guruh talabasi Joʻrayeva Malikaning 
“Ona tili” fanidan

 
 
KURS ISHI 
 
 
 
 
 
Bajardi: Joʻrayeva Malika 
Ilmiy rahbar: Z.sh.burxonov
 

---

2 
Mahsus orfografik mashqlarni oʻtish metodikasi
(orfografiya )
 


Reja: 
Kirish ………………………………………… 3 
I Bob. 
Orfografiya ……………….. 4
1
 
Fonetik yozuv 
2
 
Morfologik yozuv 
3
 
Tarixiy - an’anaviy yozuv. 
 4 Shakliy yozuv 
5. Farqlashga asoslangan yozuv 
II Bob.
O'quvchilarning yozuvlarida uchraydigan tipik xatolarini 
tuzatish
… 9 
1. 
Insho ijodiy mehnat
2. Insho turlari 
3.
 
Epigraf va xotima 
III Bob.
Orfografiya o‘qitish metodikasi …………….. 13 
1. Orfografik malaka 
2. Imlo qoidalari ustida ishlash 
3. Imloviy mashqlar
 
Xulosa ……………………………………….. 30 
Foydalanilgan adabiyotlar……………………………. 37 
 
 
 
 

---

3 
 
 
 
 
KIRISH 
Imlo
(
arab
. — toʻgʻri yozish), orfografiya — 
soʻz
 va 
gaplarning
, soʻz qismlarining 
fafika vositalari yordamida toʻgʻri yozilishi; muayyan tildagi toʻgʻri yozish qoidalari 
majmui. Bu qoidalar soʻzlarning tovush tarkibi hamda soʻz va 
uning 
morfologik
 tarkibining yozilishi, soʻzlarni qoʻshib yoki alohida yozish, bosh 
harflarni toʻgʻri qoʻllash, boʻgʻin koʻchirish va boshqa bevosita yozuv bilan bogʻliq 
boʻladi. Shu bois Imlo qoidalari vaziyatga koʻra oʻzgarib ham turadi. 
Kirill 
yozuvidagi
 oʻzbek adabiy tilining Imlo qoidalari 1940-yildan shakllana boshlagan 
boʻlsa, 1956-yilda. Oʻzbek adabiy tilida 
fonetik
, 
morfologik
, tarixiy-etimologik Imlo 
qoidalari amal qiladi. Fonetik yozuv Imlo qoidalariga muvofiq ayrim soʻzlarning 
oʻzak va 
qoʻshimchalaridagi
 oʻzgarishlar hisobga olinib, talaffuzga muvofiq yoziladi 
(koʻk+
ga
=koʻkka, bogʻ+
ga
=boqqa, buloq + 
ga
=buloqqa va 
boshqalar). 
Morfologik
 Imlo qoidasiga koʻra, aytilishi va eshi-tilishidan qatʼiy nazar, 
aynan oʻz holicha yoziladi (ichdi, tushdi, boribdi; bunda qoʻshimchalar — 
ti
— ipti 
tarzida talaffuz qilinsa ham, di, — ibdi shaklida yoziladi). Tarixiy-etimologik qoidaga 
amal qilinganda esa suzlar uz holicha yoziladi (kitob, Muhammad, kimyo, tovar, 
geografiya, Koreya, Fransiya va boshqalar). Oʻzbek tilining 
lotin grafikasi
 asosidagi 
(1995-yilda qabul qilingan) 
alifbosi
 boʻyicha asosiy imlo qoidalari 
Oʻzbekiston 
Respublikasi Vazirlar Mahkamasining
 1995-yil 24 avgust qarori bilan qabul qilingan.
Tildagi so‘zlarni, o‘zak-negiz va affikslarni, yagona me’yoriy talab asosida yozish 
qoidalarining yig‘indisi orfografiya deyiladi. Orfografiya yunoncha "orthos" - to‘g‘ri 
"grapbo" – yozaman, degan ma’noni anglatadi. Unda so‘zlarning o‘zak va negizlari 
hamda va affikslarining to‘g‘ri yozilishi, qo‘shma, takroriy va qisqartma so‘zlar 
qismlarining qo‘shib yoki ajratib yozilishi, bosh harflarning ishlatilishi, bo‘g‘in 
ko‘chirish qoidalari xususida batafsil ma’lumot beriladi