|
1.3. Intellektual mulk ob’ektlarini muhofazalash sohasidagi qonunchilik
Mualliflarning va ularning huquqiy vorislarining fuqaroligidan qat’iy nazar, O’zbekiston Respublikasi hududida e’lon qilingan yoki biron-bnr ob’ektiv shaklda bo’lgan asarlarga tatbiq qilinadn;
O’zbekiston Respublikasi sarhadlaridan tashqarida e’lon qilingan yoki biron-bir ob’ektiv shaklda bo’lgan asarlarga tatbiq qilinadi hamda O’zbekiston Respublikasi fuqarosi bo’lgan mualliflarga (ularnnng huquqiy vorislariga) tegishli deb tan olinadi.
O’zbekiston Respublikasi sarhadlaridan tashqarida e’lon qilingap yoki biron-bir ob’ektiv shaklda bo’lgan asarlarga tatbiq qilinadi hamda O’zbekiston Respublikasining xalqaro shartnomalarnga muvofiq boshqa davlatlarping fuqarosi bo’lgan mualliflarga (ularning huquqiy vorislariga) tegishli deb tan olinadi.
Basharti, asar O’zbekiston Respublikasi sarhadlaridan tashqarida birinchi marta e’lon qilipgan sanadan so’ng o’ttiz kun ichida O’zbekiston Respublikasi hududida e’lon qilingan bo’lsa, O’zbekiston Respublikasida e’lon qilingan deb hisoblanadi.
Asar O’zbekiston Respublikasi hududida O’zbekiston Respublikasining xalqaro shartnomalariga muvofiq qo’riqlapishi lozim bo’lsa, uning muallifi hududida mualliflik huquqnni olish uchun asos bo’lib xizmat qilgan yuridik fakt sodir bo’lgan davlatning qonuni bilan aniqlanadi.
Ushbu Qonunning 5-moddasida belgilab qo’yilgan talablarni qanoatlantiruvchi asarlarning qismlari, ularning nomi va hosila asarlar mualliflik huquqi ob’ektlaridir.
Quyidagilar mualliflik huquqi ob’ektlari hisoblanmaydi:
rasmiy hujjatlar (qonunlar, qarorlar, to’xtamlar va shu kabilar), shuningdek ularning rasmiy tarjimalari;
rasmiy-ramzlar va belgilar (bayroqlar, gerblar, ordenlar, pul belgilarn va shu kabilar);
xalq ijodiyoti asarlari;
oddiy matbuot axboroti tusidagi kundalik yangiliklarga doir va joriy voqealar haqidagi xabarlar;
insonning bevosita individual asar yaratishga qaratilgan ijodiy faoliyati ishtirokisiz, muayyan turdagi ishlab chiqarish uchun mo’ljallangan texnika vositalari yordamida olingan natijalar.
16-modda. Mualliflik huquqining himoya belgilari.
Alohida mualliflik huquqiniig egasi o’z huquqlaridan xabardor etish uchun asarning har bir nusxasida aks ettiriladigan va quyidagi uch unsurdan iborat mualliflik huquqining himoya belgisidan foydalanishi mumkin:
aylana ichiga olingan lotincha «S» harfi;
alohida mualliflik huquqlari egasining ism-sharifi (nomi);
asar birinchi marta e’lon qilingan yil.
Mualliflik huquqining himoya belgisida ko’rsatilgan shaxs, Basharti, o’zga hol isbotlanmagan bo’lsa, huquq egasi hisoblanadi.
17-modda. Muallifning shaxsiy nomulkny huquqlari.
Asar muallifiga quyidagi shaxsiy nomulkiy huquqlar tegishlidir:
mualliflik huquqi;
mualliflik nomiga bo’lgan huquq;
asarning daxlsizligiga bo’lgan hukuq.
Muallif shaxsiy nomulkiy huquqlarni amalga oshirishdan voz kechish to’g’risida biron-bir shaxs bilan tuzgan bitim va muallifning bu hakdagi arizasi ahamiyatsizdir.
15- m o d d a. Mualliflik xuquqi.
Muallif (hammualliflar)ning o’zi yaratgan asarga bo’lgan mualliflik hukuqi boshqa shaxslarning aynan shu asarga mualliflik xuquqi e’tirof qilishini istisno etadi.
19-modda. Mualliflik nomiga bo’lgan.
Muallif asardai o’z ism-sharifi, taxallusi ko’rsatgan holda yoki imzosiz foydalanish yoki shu tarzda farqlanishga ruxsat berish borasidagi alohida huquqga (mualliflik nomiga bo’lgan huquqga) egadir.
20-m o d d a. Asarning daxlsizligiga bo’lgan huquq.
Muallif o’z asariga o’zgartishlar va qo’shimchalar kiritish hamda asarga o’zining roziligisiz biror-bir shaxs tomonidan o’zgartishlar yoki qo’shimchalar kiritilishidan asarini himoya qilish borasida alohida huquqqa (asarning daxlsizligiga bo’lgan hukuqqa) egadir.
Asarni nashr qilish, omma oldida ijro etish yoki undan boshqacha tarzda foydalanish chog’ida asarning o’ziga ham, uning nomiga ham, muallifning nomi ko’rsatilishiga ham biror-bir o’zgartish kiritishga faqat muallifning roziligi bilangina yo’l ko’yiladi.
Do'stlaringiz bilan baham: |
