7-mavzu. Korxona (firma)ning iqtisodiy xavfsizligini tahminlash reja

Ichki tahdidlar (endogen):

• 
  korxonaning raqobat o’rni, marketing strategiyasi va siyosati bilan bog’liq tahdidlar;
  
• 
  menejment darajasi bilan bog’liq tahdidlar;
  
• 
  resurslar va ulardan foydalanish bilan bog’liq tahdidlar;
  

Tashqi tahdidlar (ekzogen):
a) Xalqaro tahdidlar

• 
  umumiqtisodiy tahdidlar;
  
• 
  xalqaro savdo beqarorligi;
  
• 
  xalqaro raqobat;
  

b) Milliy tahdidlar

• 
  siyosiy barqarorlik;
  
• 
  ijtimoiy-iqtisodiy, demografik tahdidlar;
  
• 
  bozordagi beqarorlik.
  

7.3. Korxona (firma) iqtisodiy xavfsizligini tahminlash


Korxona xavfsizligini tahminlash uchun xo’jalik faoliyatining sifat va miqdor ko’rsatkichlarini tahlil qilish yo’li bilan uning turli tahdidlarga barqarorligi hamda xavfsizlik darajasi baholanadi. Iqtisodiy xavfsizlikni tahminlashda ishlab chiqarishning texnik darajasi, sotilayotgan va xarid qilinayotgan litsenziyalar, ishlab chiqarilayotgan mahsulot va qo’llanilayotgan texnologiyaning jahonning eng yaxshi andozalariga mosligi, mahsulotning ilm talabligi va innovatsiya darajasi muhim hisoblanadi.
Iqtisodiy xavfsizlikni tahminlash maqsadida xo’jalik subhektlarining moliyaviy barqarorligini tahlil qilishda quyidagi hisobot ko’rsatkichlaridan foydalaniladi:

• 
  korxonaning o’z mablag’lari bilan tahminlanish koeffitsienti, o’zining aylanma aktivlarining umumiy aktivlar summasiga nisbati;
  
• 
  joriy likvidlik ko’rsatkichi;
  
• 
  o’z kapitalining rentabelligi;
  
• 
  umumiy to’lovga qodirlik ko’satkichi, aktivlar bozor qiymatining xo’jalik subhektining barcha majburiyatlariga nisbati;
  
• 
  kapitallashtirish koeffitsienti, o’z kapitalini bozor qiymati qarz mablag’larining balans qiymatiga nisbati;
  
• 
  menejment koeffitsienti, sotishdan olingan pul tushumining joriy majburiyatlar miqdoriga nisbati.