7-Мавзу: шахснинг билиш жараёнлари: сезги, диқҚАТ, идрок, хотира, тафаккур, нутқ, хаёл

Сенсор адаптациянинг вазифаси нима? 
Сиз қўшни хонага кирганингизда нохуш ҳидни сездингиз. Бу ердагилар 
бу ҳидга кандай чидаѐтганликларига ҳайрон қолдингиз, бироз вақт ўтгач, бу 
ҳидни пайқамай қўйдингиз. Сенсор адаптация(мослашув) -бу сизнинг 
олдинги ҳолатингиз ўзгармаган ҳолда кейинги ҳолатга киришиш 
жараѐнидир. (Бу ҳолат сиз қўл соатингизга қараб олган вақт давомида содир 
бўлади-ю, сиз буни бир неча сонияларгина ҳис қиласиз. Ҳолатга 
мослашганимиздан сўнг нерв ҳужайраларимизда ўша ҳолатга мослашиш 
ҳисси уйғонади). 
Нега биз ҳар доим атрофимиздаги нарсаларни диққат билан кузатамиз. 
Чунки бизнинг кўзларимиз шунга мослашган.
Марининг кўзи ҳаракатланиши билан проектордаги расм ҳам 
ҳаракатлана бошлайди. Мари қаерга қарамасин тасвир ҳам шу томонга 
П 
Режа:
 
1. 
Сезги 
психик 
жараѐн сифатида 
2. 
Идрокнинг 
психологик 
хусусиятлари
3. 
Диққатнинг 
функциялари 
ва 
турлари 
4. Хотиранинг психик 
жараѐн 
сифатида 
ўрганилиши 
5. Хаѐлнинг – 
психологик талқини, 
ҳосил бўлиш 
механизмлари 

---

1 
ҳаракатланади. Агар биз бундай қурилмани ѐн томондан юз орқали
жойлаштирсак, Мари нимани кўрар экан? Биринчидан,у тўлиқ манзарани 
кўради. Лекин бир неча сониядан сўнг унинг кўриш тизимида чарчоқ 
кузатилади ва нарсалар бошқача кўрина бошлайди. Оз-оздан тасвир йўқола 
бошлайди, бироздан сўнг тасвир тўлиқ ѐки таниш бўлак шаклида тикланади 
ва кейин ғойиб бўлади.
Сезги 
психик 
жараѐнларнинг бошланғич 
даражаси 
ҳисобланади. 
Фақат сезги жараѐни орқали 
маълумотлар 
бизнинг 
онгимизга кириб келади. 
Сезги фақат “сигналлар” 
тизими деб эътироф этилса хато бўлади. Улар нарсаларнинг субъектив 
хусусиятларини ҳам акс эттирадилар. Сезги туфайли бизда объектив 
дунѐнинг субъектив образи пайдо бўлади. Бу объектив дунѐнинг субъектив 
образи инсонга ташқи муҳитга мослашиш имкониятини беради.