8 mavzu. Axloqiy qadriyatlar (etika). Reja

Axloqiy tarbiya
Insonning axloqiy hayoti uning axloqiy tarbiyasi bilan chambarchas bog‘liq. Zero, axloqiy tarbiya insonning shaxs bo‘lib etishuvini ta’minlaydigan uzluksiz jarayonlaridan biri. Unda individ axloqiy qadriyatlarni anglab etadi, o‘zida axloqiy fazilatlarni barqaror etadi, axloqiy tamoyillar va me’yorlar asosida yashashga o‘rganadi.
Inson borliqdagi eng buyuk zotdir. Insonning axloqiy hayoti esa uning axloqiy tarbiyasi bilan bog‘liqdir. Zero axloqiy tarbiya insonning shaxs bo‘lib etishuvini ta’minlaydigan uzluksiz jarayonlaridan biri. Go‘zal fazilatlar insonga xos narsa, faqat uning mulki emas. YAxshi fazilat jamiyatning boyligi, umuminsoniy ma’noga ega. Ijobiy fazilatga ega bo‘lgan kishilar jamiyatga ta’sir qiladi, uning rivojlanishini tezlashtiradi. Inson bolasi ham bu yorug‘ olamga shunchaki kelmaydi.Hazrat Navoiy ta’biricha, inson olamga kamolotga erishish uchun keladi. Komil inson tarbiyasi degan iboralarni ko‘p uchratamiz. Bu borada “komillik” tushunchasiga to‘xtab o‘tish maqsadga muvofiq. Komillikning xilma – xil talqinlari bor. Diniy ta’limotlarda komillik timsoli sifatida Haq nazarda tutiladi. Insonning kamolotga erishuvi Haqqa talpinishidir, Xujjatul Islom Imom Abu Xamid G‘azzoliy «Kimyoi saodat» asarida yozadilar: «Inson farishta va xayvon orasidagi maxluqdir. Xayvon rivojlanmaydi, chunki uning kamolot quvvati yo‘q. Farishta ham rivojlanmaydi, chunki uning o‘zi pok ilohiy nurdan iborat, CHunki insonlardagina rivojlanish, ruhiy kamolot hislati mavjud».² Demak insonni tarbiyalash, moddiy - xayvoniy xirslarni barham ettirib, ilohiy – rahmoniy sifatlarini ko‘paytirish mumkin. Komil inson - jamiki insonlarning haqiqatidir, ya’ni odamiylar odamiysidir. Najmiddin Komilov ta’biri bilan aytganda “Komil inson - bir ideal, barcha dunyoviy va ilohiy bilimlarni egallagan, ruhi Mutloq ruhga tutash, fayzu karomatdan serob, siyratu siyrati saranjom, qalbi ezgu tuyg‘ularga limmo – lim pokiza zot.”³

1^ Радхакришнан С. Индийская философия. Т.1. СПб., «Стикс», 1994. С. 287-290.

2^.Комилов Н. «Комил инсон хақида тўрт рисола» Тошкент Ўзбекистон 1997 172 б.

3^ Нажмиддин Комилов.Тасаввуф. Биринчи китоб. Т.Ёзувчи.1996.Б.143