9-мавзу. Маркетинг режаси



Download 37,66 Kb.
bet2/4
Sana23.02.2022
Hajmi37,66 Kb.
#156885
1   2   3   4
Bog'liq
9-мавзу

иқтисодий реаллик - ички миллий махсулот, дисперсион ёндашув, яъни айни пайтда эришилган турмуш даражаси;

  • ижтимоий омиллар - ахоли таркиби, кадриятлар, ракобат, тенденциялар;

  • техник ривожланиш даражаси - техник тараккиёт, бозорнинг техник тараккиётни сезувчанлиги;

  • ҳуқуқий-норматив муҳит - конунчилик, норматив хужжатлар.

    Агар тадбиркорлик мухити корхонага танланган бизнес сохасида муваффакиятли фаолият курсатишга имкон берса, маркетинг хизматининг фаолияти у ишлаши лозим булган товар бозорига каратилиши лозим. Бунда корхонанинг бозорга чиқишида уч вариант мавжуд: кушилиш, илгари мавжуд булганни саклаб колиш ва камайиш.
    Умуман олганда бизнес стратегиясида маркетингнинг моҳияти туртта «Р» - махсулот (product), харакатлантириш (promotion), жой (place) ва нархни (price) бажаришга бориб такалади ва хозирги кунда иктисодий назарияда «маркетинг формуласи» деб номланади. Ушбу формуланинг моҳияти шундаки, махсулот (товар) таклифи, нарх белгиланиши, жой танланиши ва сотувни рагбатлантириш маркетингнинг моҳияти ни акс эттирувчи ягона жараён сифтаида куриб чикилади.


    2.Бозорни бахолаш ва истеъмолчилик талабини урганиш
    Маркетинг тадкикотлари маркетинг фаолиятининг барча жабхалари буйича карор кабл килиш билан боглик. Бозорни бахолаш ва истеъмолчилик талабини урганиш буйича маркетинг тадкикотларининг асосий йуналишларини тавсифлаймиз.
    Бозорни ва сотувни тадкик килиш. У корхонанинг келгуси фаолиятини белгилаш учун бозор шароитлари тугрисида маълумотлар олиш максадида амалга оширилади. Бозорни ва сотувни тадкик килишнинг асосий йуналишларикуйидагиларни камоаб олади:

    • бозор сигимини бахолаш;

    • бозорни сегментлаш;

    • бозор узгаришлари ва ривожланиш тенденциялари тахлили, хусусан, иктисодий, фан-техника, демографик, экологик, конунчилик ва бошка омилларни тахлил килиш;

    • бозорнинг фирма структурасини урганиш;

    • сотув хажмини башоарт килиш.

    Бозор сигимини аниклаш бозор тадкикотларининг асосий вазифаси хисобланади. товар бозори сигим деганда товарни сотиш даражаси ва нарх нисбатлари тушунилади. У ахли талаби хажми ва товар таклифи микдори билан тавсифланади. Бозор сигими тадкикотлари кутилаётган сотув хажмини башорат килишга имкон беради.
    Бозор сҚимининг икки хил даражаси мавжуд: потенциал ва реал (хакикий). Бозорнинг хакикий сигими биринчи боскич саналади. Потенциал даража шахсий ва жамият эхтиёжлари билан белгиланади хамда уларга мос келувчи товар сотувини акс эттиради. Реал бозор сигими потенциал бозор сигимига мос келмаслиги хам мумкин.
    Бозор сигимини бахолаш натурал ва киймат улчамида улчаниб, куйидаги формулага асосан топилади:
    бс= мм к их -эҳ
    бу реда
    БС - бозор сигими;
    ММ - миллий махсулот ишлаб чикариш;
    ИХ - импорт хажми;
    ЭХ - экспорта хажми.
    Бозорнинг импорт сигими куйидагича аникланади
    БИС = БС - ММ К НЭ,
    бу ерда
    БИС - бозорнинг импорт сигими;
    МЭ - миллий экспорт, аникланиши МЭ=к ЭХ - РЭ;
    РЭ - реэкспорт хажми.
    Нисбий бозор улуши корхонанинг бозордаги улуши ва ракобатчилар улушининг нисбати сифатида аникланади:
    НБУ = УБУ / РБУ
    бу ерда
    УБУ - уз бозор улуши;
    РБУ - ракобатчилар бозор улуши.
    Бозорни сегментлаш бир томондан корхонанинг маркетинг фаолияти йуналтирилган бозор кисми ва объектларини аниклаш, маркетинг элементларининг тугри йигиндисини ифодалайди. Бошкача килиб айтганда бозорни сегментлаш бу курсаткичлари ва у ки бу фаолият турига реакцияси буйича бир-биридан фарк килувчи сегментларга ажратишдир.
    Сегментлаш объекти биринчи навбатда истеъмолчилардир. Алохида ажратиб курсатилар экан, умумий хислатларга эга булган холда улар бозор сегментини ташкил этади. сегментлар сони куп булганда луарнинг хар бири талабларига мослашиш жуда кимматга тушиши мумкин. Шу сабабли шахсий фойдаланиш товарларига нисбатан йирик сегментларни белгилаш лозим.
    Сегментлашда товар уз харидорини топиши лозим. бозорнинг фирма структурасини тадкик этиш бунга энг кам харажатлар билан эриши имкониятини беради. Бунда бозор конъюнктурасини билиш хам мухим булиб, у мазкур товар турига талаб ва таклиф нисбати хамда нарх даражаси ва нисбати билан тавсифланади. Бозор конъюнктурасини урганишдан асосий максад саноат ва савдо фаолияти бозор холатига канчалик таъсир курсатиши, унинг келажакдаги ривожланиши хамда ахолининг товарларга булган талабларини туларок кондириш учун нималар килиш кераклигини аниклаш хисобланади.
    Истеъмолчиларни тадкик килиш истеъмолчиларни товарни танлашга ундовчи омиллар мажмуини (даромад, ижтимоий холат, ёш структураси, маълумоти ва хоказо) аниклаш ва урганишга имкон беради. Якка тартибда истеъмолчилар, оилалар, уй хужаликлари хамда истеъмолчи ташкилолтлар бу ерда объект вазифасини бажаради. Тадкикот предмети истеъмолчиларнинг бозордаги хулк-атвори ва уни белгилаб берувчи омиллар хисобланади. Истеъмол структураси, товарлар билан таъминланганлик, истеъмол талаби тенденциялари урганилади.
    Маркетинг учун товарни харид килиш психологияси ва эхтиёжларни ушбу товар билан кондириш механизмини аниклаш катта ахамиятга эга. Факат шундагина махсулот куп сотилишига умид килиш мумкин. таклиф этилувчи махсулот аввало, истеъмолчи учун фойдали булиши, ундан кейингина ишлаб чикарувчининг узига ёкиши лозим.
    Ракобатчиларни урганишдан асосий максад бозорда ракобатли афзалликка эга булиш, кутилажак ракиблар билан хамкорлик килиш учун зарур маълумотларни олишдан иборат. Шу максадда ракобатчиларнинг кучли ва заиф томонлари тахлил килиниб, уларнинг бозордаги улуши, истеъмолчиларнинг ракобатчилар маркетинг воситаларига (товарни такомиллаштириш, товар маркалари, реклама компаниялари, сервисни ривожлантириш) реакцияси урганилади.
    Нарх тадкикотлари нархнинг энг кам харажатлар билан энг куп фойда олиш имкониятини берувчи даражаси ва унга мослигини аниклашга каратилади. Нарх сиёсатининг моҳияти фирма товарларига шундай нарх урнатиш ва бозордаги холатдан келиб чиккан холда алмаштиришдан иборатки, бунда белгиланган бозор улушига эга булиш, белгиланган фойда хажмини таъминлаш хамда бошка стратегик ва оператив вазифаларни бажариш таъминланиши лозим. Айникса ташки бозор учун нарх белгилашда эхтиёт булиш керак.
    Нарх сиёсатини ишлаб чиқишда куйидагиларни белгилашга таяниш лозим:

    • фирма фаолият курсатувчи хар бир бозорда ракобат кураши воситалари ичида нарх кандай уринга эга;

    • фирма нарх буйича етакчиликни уз кулида саклаб кола оладими ёки бошка етакчи ортидан борадими, «нарх уруши»га дош бера оладими;

    • янги товарларга нисбатан нарх сиёсати кандай булиши лозим.

    Корхонанинг нарх сиёсати товарлар нархини бозорлар ва уларнинг товар
    хаётийлик даврига мос равишда узгариши, ракобатчиларнинг хатти-харакатларидан келиб чиккан холда белгилайди. Маркетинг амалиётида одатда нарх сиёсатининг беш тури кулланади:

    • «нарх буйича етакчи» — бозорда катта улушга эга ва йирик монополист фирмалар учун характерли.

    • «етакчи ортидан бориш» — йирик фирмалар сиёсатини кабул килувчи кичик фирмалар учун сиёсати.

    • «хужум килиш» —махсулот таннархини кескин камайтириш ёки янги технологияларни жорий килиш хисобигабозорда етакчи уринларни эгаллаш максадида амалга оширилувчи сиёсат.

    • «каймогини олиш» — бозорга янги товар киритишда фойдаланилувчи сиёсат.

    • «жорий килиш» — техник жихатдан хеч кандай янгиликка эга булмаган товарни киритиш сиёсати, товарни дастлаб жуда паст нархда сотиш ва аста- секинлик билан нархни кутариб бориш йули билан амалга оширилади. Нарх сиёсатида чегирмалар мухим роль уйнайди.




    Download 37,66 Kb.

    Do'stlaringiz bilan baham:
  • 1   2   3   4




    Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©www.hozir.org 2024
    ma'muriyatiga murojaat qiling

    kiriting | ro'yxatdan o'tish
        Bosh sahifa
    юртда тантана
    Боғда битган
    Бугун юртда
    Эшитганлар жилманглар
    Эшитмадим деманглар
    битган бодомлар
    Yangiariq tumani
    qitish marakazi
    Raqamli texnologiyalar
    ilishida muhokamadan
    tasdiqqa tavsiya
    tavsiya etilgan
    iqtisodiyot kafedrasi
    steiermarkischen landesregierung
    asarlaringizni yuboring
    o'zingizning asarlaringizni
    Iltimos faqat
    faqat o'zingizning
    steierm rkischen
    landesregierung fachabteilung
    rkischen landesregierung
    hamshira loyihasi
    loyihasi mavsum
    faolyatining oqibatlari
    asosiy adabiyotlar
    fakulteti ahborot
    ahborot havfsizligi
    havfsizligi kafedrasi
    fanidan bo’yicha
    fakulteti iqtisodiyot
    boshqaruv fakulteti
    chiqarishda boshqaruv
    ishlab chiqarishda
    iqtisodiyot fakultet
    multiservis tarmoqlari
    fanidan asosiy
    Uzbek fanidan
    mavzulari potok
    asosidagi multiservis
    'aliyyil a'ziym
    billahil 'aliyyil
    illaa billahil
    quvvata illaa
    falah' deganida
    Kompyuter savodxonligi
    bo’yicha mustaqil
    'alal falah'
    Hayya 'alal
    'alas soloh
    Hayya 'alas
    mavsum boyicha


    yuklab olish