O 'zbekiston Respublikasi Sog'liqni saqlash vaziriligi
tizimidagi davolash-profilaktika m uassasalarida sanitari-
ya-gigiyenik, epidem iyaga qarshi va dezinfeksion rejimlarga
rioya qiiish t o ‘g'risida»gi O 'zbekiston R espublikasi
Sog'liqni saqlash vazirligining 2007- yil 29- dekabrdagi
600- sonli B u yru g 'id a n ko'chirm a
U shbu buyruq bilan O 'z b e k isto n Respublikasi SSV ning DPM -
larda
san-gigiyenik, epidem iyaga qarshi va dezinfeksion rejimlarga
rioya qiiish to 'g 'ris id a y o 'riq n o m a la r (12 ta) va jad vallar (19 ta)
tasdiqlangan.
B uyruqning 7-yo'riqnom asida.
« D P M larda OIV - infeksivasining oldini olishga bag'ish langan
va quyidagi masalalar yoritilgan:
I. M uloqotdan keyingi profilaktika - bu tibbiy chora b o i i b . pa-
togen mikrorganizm bilan taxm indan (veroyatnogo) m uloqotda
bo 'lg an d a n keyin infeksiyani rivojlanishini oldini olishga qaratil-
gan chora-tadbirlar. Shular qatorida:
1) birinchi yordam ko'rsatish;
2) m aslahat berish;
3) xavfni baholash;
4) O lV g a tekshirish:
5) xavfni darajasiga qarab 28 kunli ximioprofilaktika o'tkazish
(A R V P );
6) ko 'm aklashish ,
keyinchalik kuzatish;
II.
OIV bilan xizmat yuzasidan m uloqotda bo'lish.
Har bir bem om i (patsientni) infeksiyani potensial m anbavi deb
hisoblash lozim.
«X izm at yuzasidan m uloqot» - bu xizm at yuzasi b o 'y ich a qilin-
gan harakat tufayli jarohat:
1) jarohatlangan teriga:
2) shilliq qavatlarga:
268
www.ziyouz.com kutubxonasi
3)
teri ostiga bemorni qon va boshqa biologik suyuqliklari tu-
shishidir.
Ushbu muloqot vrach. stomotolog, o 'r ta tibbiyot xodimi, tah-
lilxona
va morg xodimlari, farroshlar, farm atsevtlar va talaba me-
diklarda uchrashi m umkin.
Shu v o'n alish b o 'y ic h a ichki ishlar, o ‘t o'c h iru vch i va favqulod-
da yordam k o'rsatishd a ishtirok etgan xodim lar «Xavfli guruhga
m ansublar» deb hisoblanadi.
Yuqorida keltirilgan xodimlar faoliyat k o 'rsa tish jarayonida
(qon va boshqa biologik suyuqliklar bilan muloqotda bo'lganda)
universal xavfsizlik chora-tadbirlarini ko 'rish i kerak.
Barcha tibbiy m uolajalar qilish jarayonida (teri
osti va m ushak
orasiga inyeksiya qilishdan tashqari) rezinali q o'lq o p d an foydala-
nish kerak va har bir bem ordan keyin almashtiriladi
Qon va boshqa biologik suyuqliklar sachrashi xavfi b o 'lg a n hol-
larda kleyonkali fartuk, him oya maskasi yoki k o ‘zoynakdan foyda-
lanish zarur va har bir bem ordan s o 'n g almashtirish kerak.
Farroshlar xonalarni tozalash, chiqindilarni yo'q o tish va bosh
qa harakatlar jarayo nida x o 'jalik q o'lqopi. m axsus oyoq kiyimi,
kleyonkali fartukdan foydalanishi kerak.
Xizmat yuzasidan m uloqotdan tashqari shifoxonada,
OIV infek-
siyasiga chalingan bem or bilan m uloqot bo'lishi mumkin.
III. Shifoxonada tasodifan OIV yuqishi quvidagi hollarda b o 'li
shi mumkin:
1) inyeksiyalar qiluvchi. O lV g a chalinganligini bilmagan. tibbi-
yot xodimdan;
2) O lV g a chalingan bem orning qoni bilan ifloslangan tibbiy ot
anjomni boshqa bem orga ishlatish jarayonida:
IV. Agar tibbiyot xodimi, faoliy at jarayonida. q o i i n i yoki tana-
sining boshqa joylarini bemorni qoni bilan ifloslantirsa, tibbiy ava-
ri\ a hosil bo'ladi.
Avariya hosil qilgan xodim. xonadan chiqm agan holda. b o 'lim
boshlig'ini yoki katta hamshirani chaqiradi
va epidem iyaga qarshi
choralar o'tkazadi.
269
www.ziyouz.com kutubxonasi
A g ar o ‘tkir anjom lar bilan jarohatlansa quyidagi chora-tad-
birlarni am alga oshiradi:
1) jaroh atlangan jo y n i sovun bilan yuvish;
2) jarohatlangan joy ni oqib turgan suv ostida bir necha daqiqa
ushlab turish - qon jarohatlangan jo y d a n oqib turishi uchun. Bu
harakatni qon oqishi to 'x ta g u n c h a olib borish kerak:
3) oqar suv y o 'q hollarda jarohatlangan joyni zararsizlantiruv-
chi gel yoki qo 'l yuvish uchun ishlatiladigan eritma bilan ishlov
beriladi.
M an etiladi (m um k in emas):
- t a ’siri kuchli moddalarni (spirt, yod va boshqalar) qo'llash:
—jaroh atlan g an jovni siqish yoki ishqalash.
V. Qon va boshqa biologik suyuqliklar sachrasa quyidagi tartib
da harakat qilish kerak:
1. Jarohatlanm agan teriga sachrasa zudlik bilan ushbu jo yn i y u
vish, oqar suv b o ‘lmagan holda zararsizlantiruvchi gel yoki qo'l
yuvishga m o'ljallan g an eritma bilan ishlov berish.
M u m k in emas:
- t a ' s i r i kuchli moddalarni qo'llash;
- kuchsiz zararsizlantiruvchi eritmalarni qo 'lla sh (masalan,
xlorgeksidinning 2 - 4 % li eritmasi);
- u s h b u j o y n i
ishqalash;
- biror narsa bilan bog'lash;
2. K o 'z g a sachrasa:
- z u d l i k bilan suv yoki fiziologik eritma bilan yuvish. Bu harakat
quyidagicha bajariladi: o 'tirib olib. boshni orqaga egib ham kas-
bidan k o 'z g a suv yoki fiz. eritmani quyishni iltimos qilinadi. Vaq-
ti-vaqti bilan k o 'z n i o chib-yum ib turiladi. Linzani olm asdan у u\ ish
kerak. Yuvib b o i g a n d a n keyin, linzani olib oddiy ishlov berib.
yana jo y ig a qo'yiladi.
M um k in emas:
- ko'zni sovun yoki zararsizlantiruvchi eritma bilan yuvish.
3. O g 'iz g a sachrasa:
270
www.ziyouz.com kutubxonasi
