A k s iy a d o r L ik k o m paniyasi bosh t a h r ir iy a t I t o s h k e n t

Barchasidan  ushbu  kun  y o ‘qdir samar,  ketmakdaman...
A lim ardon  alam   bilan  pichirlab  bu  satrni  o ‘zi  ham 
takrorladi.
Boshini  ko‘tarib  qarab,  notanish  odam   haliyam   o ‘tir- 
ganini  ko‘rdi,  hayqirib  yubordi:
—  B orm aym an,  deyapm an-ku!  N im a  qilasiz  m eni 
qiynab!
—  T o ‘y  m eniki  em as,  dom ullo.  Bozor  kuni  rais 
o ‘g ‘lini 
u y la n tiia y o tg a n  
edi. 
A taylab 
yubordi. 
O ynatog‘dan  keldim.
A lim ardon  yarq  etib  qaradi.  Birdan  ko ‘z  o ‘ngi 
tiniqlashib,  tikilih  qoldi.
—  Q a y erd an   deysiz?  —  d ed i  entikib.
—  O ynatog‘dan,  —  notanish  kishi  yalingan  ohangda 
so‘radi:  —  Pul  tashlab  ketaym i?
A lim ardon  ichki  bir  g‘ijinish  bilan  q o ‘l  siltadi.
—  Pulingiz  kerakmas.  Boraman!
*  *  +
T o ‘y  tarqay  deb  turgan  edi,  birdan  sham ol  ko ‘tarildi- 
yu,  zum   o ‘tm ay  b o ‘ronga  aylandi.  Sham ol  shiddat  bilan 
quyunday  yopirilar,  hovlidagi  olchalarning  shoxlarini 
qarsillatib,  ayqash-uyqash  qilar,  u zun  stol  ustidagi  das- 
turxonlarni  shartta  ko‘tarib,  taqsim chalarni  chil-chil 
qilib  yuborardi.  O dam lar chuvillab  qolishdi.  Kuyov-kelin 
o ‘tirgan  joydagi  palak  uzilib  tushdi.
T o ‘yda  y elib-yjgurib  xizmat  qilayotganlar  shosha- 
pisha  kelinni  uyga  olib  kirib  ketishdi.  0 ‘rtadagi  m in- 
ginchi  lam pochka  lopillab-lopillab  tu rd i-d a,  birdaniga 
qarsillab  yorilib  ketdi.  T o g ‘  tabiati  quturib,  bir  zum da 
ham m ayoqni  ostin-u stu n   qilib  tashladi.
A lim ardon  o ‘ziga  ajratilgan  burchakdagi  so‘ridan 
sakrab  tushdi.  Allakim   ichkaridan  o ‘ninchi  chiroq 
k tarib  chiqdi.  A m m o  shu  ondayoq  b o ‘ron  chiroqning 
shishasini  uchirib  parchinlab  tashladi.
A lim ardon  xavotirlanib  osm onga  qarab  q o ‘ydi.  Xuddi 
shu  payt  ilonday  chaqm oq  yaraqladi-yu,  etagi  ch qqi- 
larga  osilib  yotgan  vahim ali,  q o p -q o ra  bulutlarning  qir-
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

rasi  aniq  k rinib  ketdi.  K elidan  yer-u  k kni  larzaga 
solib,  m om aqaldiroq  gum burladi.
A lim ardon  o ‘zi  bilan  o ‘zi  ovora  bo ‘Iib  qolgan 
odam lar  orasidan   tib,  to r  ko ‘chaga  chiqdi.  N ariroqda 
soyaday  qorayib  turgan  m ashinasining  oldiga  bordi. 
Shoshilm asdan  eshikni  ochdi.
A lim ardon  hech  qayerda  bugunchalik  hissiz,  sovuq 
q o ‘shiq  aytm agan  edi.  Bu  safar  u  bir  qultum   ham   ich- 
madi.  Raisning  pulini  olm adi  ham .  H ar  gal  o ‘rtaga  tush- 
ganida  ko ‘zlari  bilan  M uqaddam ni  izlar,  qayerdadir,  shu 
atrofda,  o dam lar orasida turibdi,  deb  ishonar,  xotin-xalaj 
orasid a  ch o p ish ib   yurgan  b o lala r  ich id a  o ‘zining 
Shavkati  ham   borligini   ylar,  q o ‘shiq  aytardi-yu,  nim a 
deyayotganini  o ‘zi  bilmasdi.
A lim ardon  ashula  aytar  ekan,  qaysidir  bir  burchakda 
o ‘sha  Kabir  ham   o ‘ziga  iljayib  tikilib  turganini  ko ‘z 
o ‘ngiga  keltirib  g‘ijinardi.  Kim  bilsin,  balki  o ‘sha  raqibi 
ham   uning  peshanasiga  pul  qistirib,  sadaqa  bergandir.
A lim ardon  kerakm as,  deb  h archand  qaytarm asin, 
serzavq  tog‘  xalqi  uni  pulga  ko ‘mib  tashladi.  U  bo ‘ron 
boshlanganidan  xursand  edi.  Eshikni  qarsillatib  yopdi- 
da,  m ashina  chirog‘ini  yoqdi.
C h iro q   n u rlari  z u lm a tn i  tilk alab   tashladi.  T o r 
ko‘chada  chekka-chekkada  to ‘dalashib  qolgan  odam lar, 
u  yoqdan-bu  yoqqa  besaranjom   yugurgan  xizm atchilar 
beixtiyor  m ashina  tom onga  burilib  qarashdi.
A lim ardon  endi  m oto m i  yurgizgan  edi,  allakim   o ‘ng 
tom ondagi  eshikni  tortdi.  O cholm adi  shekilli,  eshik  dar- 
chasidan  m o ‘raladi.
—  H a?  —  dedi  A lim ardon  qayrilib  qaram ay,  keyin 
yelkasiga  beqasam   chopon  tashlab  olgan  raisni  tanidi-yu, 
yum shoqroq  qilib  so‘radi:  —  N im a  deysiz?
—  Ketyapsizm i?  —  dedi  rais  sham olning  o ‘kirgan 
ovozini  bosish  uch u n  baqirib.
Y o‘q,  u  hech  qayoqqa  ketmaydi.  Bu  yerga  to ‘y  uchun 
kelgan  emas!
A lim ardon  M uqaddam ning  uyini  nim a  deb  so‘rashi- 
ni  bilm ay  ikkilanib  qoldi.
—  Vaqt  b o ‘ldi  endi,  —  dedi  ataylab  ishonch  bilan.
—  Shu  topda-ya?  —  dedi  rais  yana  shangMllab.  U 
tag‘in  bir  nim a  dedi-yu,  m om aqaldiroq  ovozini  bosib 
ketdi.  G ulduros  to ‘xtaganidan  keyin  boshini  yanayam
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

ichkariroq  kiritib  qichqirdi:  —  Qoling,  yo‘l  yom on. 
H ozir  Shodivoy  uyiga  olib  ketadi.
A lim ardon  indam adi.  U    tirgan  yerida  hayajonidan 
titrar,  o ‘g‘lini  ko‘ ish in i  o ‘ylagan  sayin  b attar  entikib 
ketardi.  Yo‘lga  chiqqanidayoq  yuragi  sog‘inch  bir  tuy- 
g‘u —  Shavkatni  k o ‘rish  tuyg‘usi  bilan  lim m o-lim   to ‘lib, 
tipirchilab  ketgan  edi.  Endi  esa  bu  tuyg‘u  qudratli  bir 
talabga  aylangan,  A lim ardon  bu  talab  qarshisida  ham m a 
narsadan  voz  kechishga  tayyor  edi.  Kim  biisin,  balki  bir 
yo‘la  olib  ketar...  N im a,  haqqi  yqmi?!  Olib  ketadi!
—  Erta  bilan  tushib  ketasiz!  —  rais  nari  ketib,  zum 
o ‘tm ay 
ikki 
kishi 
b o ‘lib 
qaytib 
kelishdi. 
— 
Shodivoynikida  qolasiz!  —  dedi  yana  qichqirib.
AJimardon  o ‘tirgan  yerida  egilib  o ‘ng  eshikni  ochdi. 
S hodivoy  o ‘rin d iq q a  o g “ir  c h o ‘kdi. 
Bu  o ‘sha  — 
A lim ardonni  to ‘yga  aytish  uchu n   restoranga  qidirib  bor- 
gan  yigit  edi.  Boya  A lim ardon  ashula  aytayotganida 
Shodivoy  uning  keiidan  choy  k tarib  yurgan  edi.
—  Jonivorning  quturishini  qarang-a,  m ehm on!  — 
Shodivoy  qora  kostum ining  yelkalarini  oppoq  qilib 
yuborgan  changni  qoqdi.  —  Q ani,  yurdikm i?
A lim ardon  qoron g‘ida  unga  jirkanib  qarab  q o ‘ydi. 
“ C hangini  m ashina  ichiga  orqalab  kirganini-chi!  N im a 
qilsa  ham   qishloqi-da!  M uqaddam ning  eri  ham   shunga 
o ‘xshagan  molsifat  b o ‘lsa  kerak!”
0 ‘zining  xayolidan  o ‘zi  g‘ijinib  ketdi.  Bordi-yu, 
M uqaddam   eshikdan  haydab  yuborsa-chi?
Shu  payt  qancha  vaqtlardan  beri  yuragida  tugilib  yot- 
gan  alami  qaytadan  yangilanib  ketdi-yu,  nafrat  bilan 
pichirladi:  “ N im a,  o ‘z  bolam ni  k o ‘rishga  haqqim  
y o ‘qm i!”
A lim ardon  m ashinani  sekin  jild ird i-d a,  qishloqning 
pastak  tosh  devorlari  orasidagi  o ‘n q ir-c h o ‘nqir  yo ‘llar- 
dan  avaylab  yurib  ketdi.
Bahaybat  qoyalar orasida  k m ilib  qolgan jajji  qishloq 
tabiat  qudratidan  vahim aga  tushganday  pusib  qolgan, 
k ich ik -k ich ik   d erazalard a  c h iro q   ko ‘rin m as,  g o ‘yo 
ham m a  allaqanday  yengilm as  dahshat  oldida  titrayot- 
ganday  edi.
Y ana  chaqm oq  chaqdi.  G ‘am gin  qovoq  uyib  turgan 
baland-baland  qoyalar  yarq  etib  yorishdi,  yana  zulm at 
c h o ‘kdi.  K etidan  m om aqaldiroq  gum burladi.  Tog‘lar-