Alisher navoiy nomidagi toshkent davlat o„zbek tili va adabiyoti universiteti



Download 3,88 Mb.
Pdf ko'rish
bet116/138
Sana25.04.2022
Hajmi3,88 Mb.
#581651
1   ...   112   113   114   115   116   117   118   119   ...   138
Bog'liq
kompyuter lingvistikasi

Savol va topshiriqlar 
1.Kompyuter lingvistikasi fanining zamonaviy yo‗nalishlari haqida 
internetdan ma‘lumot oling. 
2.Lingvistik kompyuter dasturlarining ishlash samaradorligini oshirish 
tadbirlarini ayting. 
3.Kompyuter 
lingvistikasi 
yo‗nalishlarining 
ijtimoiy-iqtisodiy 
hayotdagi o‗rnini yoriting. 
4.Kompyuter lingvistikasi va globallashuv jarayoni borasidagi 


212 
mulohazalaringizni bayon eting. 
5.Kompyuter lingvistikasining o‗zbek tili taraqqiyotidagi ahamiyatini 
ko‗rsating.
6.Til o‗qitish dasturlarini yod ayting.
7. Kompyuter lingvistikasinig til taraqqiyotidagi ahamiyatini ―swod‖ 
tahlili orqali yoriting. 
“Kompyuter lingvistikasi” fani yuzasidan blis-so

rov 
 
Mashina tarjimasi bo‗yicha birinchi tajribalar qaerda va qachon 
amalga oshirildi? –
1954- yilda AQShning JORJtaun universitetida. 
Kompyuter lingvistikasi XX asrning 80-yillariga qadar qanday nomlar 
bilan yuritildi? 
– ―
hisoblash lingvistikasi”, “matematik lingvistika”, “kvantitativ 
lingvistika”. 
NLP (Naturel lenguige prosessing)ning ma‘nosi? 

 tabiiy tilni qayta ishlash

Inglizcha 
parsing
(
pirsing
) so‗zining ma‘nosi?
–―
tahlil”.
Til va nutq birliklari lug‗ati, grammatik ma‘lumotnomalar, matnlar 
korpusi qanday qismni tashkil etadi? 

deklarativ qismni.
―Kompyuter lingvistikasi‖ tilni insondan tashqaridagi mavhum 
sistema, sof munosabatlar tizimi sifatida tavsiflagan olim? 

L. Yelmslev
―Uchinchisi mustasno‖ qonuni qaysi yo‗nalishda ustuvor? 

formal mantiqda: “ikki zid fikrdan biri rost, ikkinchisi xato, uchinchi 
holat bo„lishi mumkin emas".
Yunon madaniyatida qaysi sohalar ta‘lim poydevori hisoblangan? 
–7 erkin san‘at (
artesliberales
) ta‘lim poydevori sifatida qaralgan. 
Uchtasi 
grammatika, ritorika
(notiqlik san‘ati) 
va mantiq
―formal san‖atlar 
(
artesformales

sifatida 
trivia
(uchlik)ga 
birlashgan; 
arifmetika, 
geometriya, musiqa, astronomiya
―real san‘atlar‖ (
artesreales
) sifatida 
kvadrivia
(to‗rtlik)ka birlashgan. 
Semiotikada belgilar to‗rt aspekt asosida tekshiriladi. Bu aspektlar 
qaysilar? 
–1.
Sintaktika
– belgilar strukturasi. 2.
Semantika
– belgilarning 
mazmun tomoni. 3. 
Sintagmatika
– belgi va va uni aks ettiruvchi obyekt 
orasidagi munosabat. 4.
Pragmatika
– belgilarning insonga bo‗lgan 
munosabati, foydasi, amaliy jihati. 


213 
―Kompyuter 
lingvitstikasi‖da 
―matla‘‖ 
yoki 
―mabda‘‖ning 
ma‘nodoshi bo‗lgan termin? 
–algoritm (lot. ―ibtido‖). 
Lingvistik ta‘minot bazasini boshqarish vositalari (algoritm tuzish, 
dastur yaratish, kompyuter analizi va sintezi) lingvistik vositalarning 
qanday qismini tashkil etadi?

protsedura qismini
Kvantitativ tavsif nima? 

miqdoriy tavsif, algoritmlash, modellashtirish, statistik tahlil.
To‗rt jildli ―Mantiq fani‖ nomli monografiya muallifi? 
–Fridrix Gegel. 
―Oraliq uchinchi‖ qoidasini mantiqqa kim olib kirgan? 

Fridrix Gegel.
Semiotika qachon vujudga keldi, asoschisi kim?

XIX asr oxirida, asoschisi Charlz Pirs 
―Signifikat‖ deganda nima nazarda tutiladi?

 “leksik ma‟no”. 
―Kompyuter lingvistikai‖dagi qaysi tushuncha hasharot nomi bilan 
omonimlik hosil qiladi? 
– 
bit (binit 
inglizcha
 buhapy unit”

 “ikkilik birligi” deb ataladi).
Algoritm ko‗rinishlari qanday holatda bo‗lishi mumkin? 
– 
a) so„z ko„rinishida; b) grafik ko„rinishda; d) psevdokod 
ko„rinishida
– 
algoritmlarning 
yarim 
formallashgan 
tavsifi, 
programmalash, 
dastlabki 
bosqichda 
qo„llanadi; 
e)programma 
ko„rinishida. 
4 raqamiga Charlz Friz konsepsiyasi asosida yondashilsa… 
–ravishni anglatadi. 
Bola uchun teshik kulcha, undan kattaroqlar uchun aylana, ximik 
uchun modda, tilshunos uchun tovush, kompyuter lingvistikasi 
modellashtirish 
yo‗nalishida 
to‗ldiruvchi, 
matematik 
uchun 
―qiymatsiz‖…Gap nima haqida? 

0 (nol) haqida. 

Download 3,88 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   112   113   114   115   116   117   118   119   ...   138




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©www.hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish