Amaliy mashg`ulot№1. Mavzu: Ishlab chiqarishda ish kuni xronometraji,mehnatning og`irligi va keskinligi(zo`riqish) ni baholashni o`rganish

Talaba bajara olishi lozim:
-texnologik jarayonni o`rganish orqali bajariladigan asosiy ishlarni(vaqtlari bilan)xronometraj jadvaliga kiritish;
-mehnat qilish va dam olishning ratsional tartibini tuzish
-mehnatni og`irligi va keskinligini baholash;
-mehnat sharoitini yaxshilash uchun gigiyenik tavsiyalarni berish;
-SanQ va M bo`yicha mehnatni og`irligi va keskinligi ko`rsatkichlarini aniqlash.
KIRISH. Mashg`ulotni o`tkazish joyi va jihozlanishi.
O`quv xonasi,sekundomerlar;jadvallari,lineykalar;vaziyatli masalalar to`plami;talabalar uchun uslubiy qo`llanma;o`rgatuvchi nazorat qiluvchi dastur qonuniy va meyoriy xujjatlar,SanQ vaM.,KMK Davlat Standarti,uslubiy qo`llanmalarv.x.k.videofilmlar,videoroliklar,laminantlar.O`quvxonasi,xronorefleksometr;dinamometr;pulsotaxometr;yuk (5 kg li gantel);vaziyatli masalalar;

• 
  Xronometraj-ish kuni davomida bajariladigan alohida operatsiyalarning izchilligini va bajarish uchun ketgan vaqtini sekundomer yordamida yozib borisli va shu asosida mehnat va dam olish tartibini belgilashni o'rganishdir. Zararli va xavfli ishlab chiqaruvchi omillar mehnat jarayonining og‘irligi va keskinligi ko‘rsatkichlar bo‘yicha mehnat sharoitining gigienik tasnifi (O‘zRes SSV 0141-03 y);
  

Xronometraj kuzatishlar:ish kunining yuklanganligi;ish kobiliyati dinamikasi;ish holati tavsifi;vaqt birligida ishlab chiqarish unumdorligi;ishlab chiqarish omilini ish kuni davomida ta’sir etish davomiyligi;mehnat va dam olish tartibini davomiyligi va qulayligi.
Organizm funksional holatining ish kuni davomida (dinamikada) olingan ko‘rsatkichlardan foydalanib,ish qobiliyatinig ish kuni davomidagi o‘zgarishlarni grafik ravishda aks ettiruvchi egri chiziqni aniqlash mumkin va shu asosida belgilangan mehnat va dam olish tartibining qanchalik maqsadga muvofiqligi va boshqa ko‘rsatkichlar baholanadi.
Fiziologik tadqiqotlarning natijasi xronometraj kuzatishlar natijasida olingan ma’lumotlar bilan to‘ldirilsa,ularning ishonchlilik darajasi yanada ortadi. Ishlab chaqarish sharoitida xronometraj usuli ya’ni ish kuni davomida bajariladigan alohida operatsiyalarning izchilligi va bajarish uchun ketgan vaqtini sekundomer yordamida yozib borish juda keng qo‘llaniladi.