Amaliy matematika ” fakulteti, “ Biotexnalogiya ” kafedrasi, “Biotexnologiya”(tarmoqlar bo`yicha) yo‘nalishi 150-20- guruh 2-bosqich talabasi To’xtasinov Abdulaziz Abdunosir o`g`lining

Mavzuning dolzarbligi: Yovvoyi oʻsimlik dunyosining oʻsimlik resurslarini oʻrganish va ulardan xalq xoʻjaligi ehtiyojlari uchun oqilona foydalanish botanika fanining dolzarb masalalaridan biridir. Xom ashyo bazasini tabiiy o'simlik resurslaridan samarali foydalanish va ushbu oilaning ko'plab turlari bo'lgan istiqbolli yovvoyi o'sadigan foydali o'simliklarni madaniyatga kiritish orqali sezilarli darajada kengaytirish mumkin. Caryophyllaceae Juss., ayniqsa triterpen glikozidlari-saponinlarni o'z ichiga oladi. Ikkinchisi tibbiyotda, qurilishda, oziq-ovqat sanoatida, rangli metallurgiyada keng qo'llaniladi va chet elda cheksiz talabga ega (Pavlov, 1942; Feofanova, 1961 va boshqalar). Saponinlar angiospermlarning 70 oilasida topilgan (Muravyova, 1978), lekin ular ayniqsa ko'p miqdorda Acanthophyllum S.A. Meu avlodi turlarida topilgan.
Biroq, tabiiy sharoitda, ayniqsa, so'nggi 20-30 yil ichida saponin moddasi bo'lgan o'simliklarning tizimsiz yig'ib olinishi hozirgi vaqtda ularning tabiiy zaxiralarining keskin kamayishiga olib keldi, buning natijasida sanoat ahamiyatiga ega bo'lgan chakalakzorlar butunlay yo'q bo'lib ketdi va turlari. saponinning eng yuqori miqdori bilan - Allochrusa paniculata va AI. gipsofiloidlar - Oʻzbekiston Respublikasi Qizil kitobiga kiritilgan (1984, 1998).
Maqsadi va vazifalari: Acanthophyllum turkumiga mansub turlarning urugʻi, barg aʼzolari, koʻp yillik poya va ildizlarining morfologik va anatomik tuzilishini oʻrganish. Acanthophyllum ularning ekologiyasi, taksonomiyasi, evolyutsiyasi va hayot shakli bilan bog'liq xususiyatlarni aniqlash va takomillashtirish. O‘zbekiston farmasevtika va oziq-ovqat sanoatini ushbu qimmatbaho turning xom ashyosiga bo‘lgan ehtiyojini qondirish uchun uni madaniylashtirish zarur, shu munosabat bilan ekish agrotexnikasining samarali usullarini ishlab chiqish lozim.
Adabiyotlar sharhi. O‘simlikning botanik tasnifi haqida (Dorivor o‘simliklar va ulardan foydalanish: R.X.Ayupov.Toshkent.O‘simlikning O‘rta Osiyo da tarqalishi haqida ( Mahmudov. O‘zbekiston dorivor o‘simliklari ). Dorivor o‘simliklarni kimyoviy tarkibi va dorivor o‘simliklar mahsulotlarini tayyorlash ( Farmakognoziya. H.X Xolmatov, A.A.Axmedov ). Dorivor o‘simliklar agrotexnikasi ( Dorivor o‘simliklar va ularni o‘stirish texnalogiyasi O‘.Axmedov, A.Ergashev, A.Abzalov.