Axborot tizimlari tushunchasi

Xossasi –so‘z turkimi bo‘yicha ot

Download 117,31 Kb.

bet	2/4
Sana	26.04.2022
Hajmi	117,31 Kb.
	#583550

1 2 3 4

Bog'liq
Berilganlar bazasi shippi

Xossasi –so‘z turkimi bo‘yicha ot va sifat. Xususiyati –so‘z turkimi bo‘yicha feʼl va ravish so‘z turkimlarini ifodalaydi. Obʼetlar turli xossalarga ega bo‘ladi. Masalan ism, ranggi, o‘lchami, adress Xossalariga berilgan elementlar berilganlar deyiladi Obʼetlar turli xususiyatlarga ega bo‘ladi. qo‘shish, o‘chirish, o‘zgartirish, qidirish.

11.Jadvalni tashki kaliti deb, shu jadvalni shunday atributiga (atributlar to‘plami) aytiladiki, jadvalni joriy xolatida uning har bir qiymati xar doim boshqa jadvalni kalit maydoni bo‘lib kelgan atributni qiymatlari mos (bir xil) keladi. Tashqi kalitlar har xil jadvaldagi atribut qiymatlarini bog‘lash uchun ishlatiladi. Tashqi kalit yordamida maʼlumot bazasi yaxlitligi taʼminlanadi, yaʼni har hil jadvalda saqlanadigan aynan bir hil obʼektlarni bir-biriga to‘g‘riligi (mosligi, mufofiqligi) taʼminlanadi.	12.Maʼlumot modeli, bu MB ni maʼlumot elementlari to‘plami orasidagi bog‘lanish strukturalarini tasvirlovchi umumiy sxemadir. --Maʼlumot modeli tushunchasini aniq taʼrifini Kodd bergan. U maʼlumot modelini 3 ta kerakli komponentasini keltirgan: --1. Mavjud bo‘lgan maʼlumot strukturalarini aniqlash vositalari majmuasi; --2. Maʼlumotlarni qidirish va takomillashtirish uchun MB xolatiga qo‘llaniladigan amallar to‘plami. --3. Oshkor holda MB holatini aniqlovchi va bir butunligini taʼminlovchi vositalar to‘plami.

15.. Maʼlumotni tarmoqli modeli. Bu tizimnimg tipik vakili Cullinet Software, Inc kompaniyasiga qarashli Integrated Database Management System (IDMS) tizimidir. Bu tizim ko‘pchilik operatsion tizim boshqaqishida IBM firmasi klas mashinalarini ishlatish uchun mo‘ljallangan. Tizimning arxitecturasi Database Management System (IDMS) dasturlash tili bo‘yicha komitetning Conference on Data Systems Languages (CODASYL) tashkiloti taklifiga asolangan. Bu tashkilot Kobol dasturlash tiliniga maʼsuldir.

18.Maʼlumotlarning relyasion bazasidagi munosabatlar ustida bajariladigan asosiy operatsiyalar 8 ta bo‘lib, ular quyidagilardan iborat:
-to‘plamlar ustidagi ananaviy (traditsion) operatsiyalar, yaʼni to‘plamlarning birlashmasi (yig‘indisi), kesishmasi (ko‘paytmasi), to‘ldiruvchisi (ayirmasi), dekart ko‘paytmasi,bo‘lishmasi;
-maxsus relyasion operatsiyalar, yaʼni proyeksiyalash, bog‘lanish (qo‘shilish), birlashtirish (ulab qo‘yish) va tanlash.

21. Maʼlumotlar bazasi jadvallari orasidagi relyasion bog‘lanish. MBing ikki va undan ortiq jadvallari orasida biri ikkinchisiga bog‘liq bo‘lishi mumkin. Agar ikkinchi jadval birinchi jadvalga qaram bo‘lsa birinchi jadvalga bosh jadval, ikkinchi jadvalga esa qaram jadval deyiladi.
Bosh jadvaldagi bitta yozuvga qaram jadvalda unga mos bir necha yozuv mavjud bo‘lishi mumkin. MB jadvallari orasida uchta har xil aloqa bo‘lishi mumkin: “bitta-ko‘pga”; “bitta-bittaga”; “ko‘p-ko‘pga”.

24. “Ko‘p-ko‘pga” bog‘lanish. “Ko‘p-ko‘pga” bog‘lanish quyidagi hollarda bo‘lishi mumkin.
a) bosh jadvaldagi yozuvga qaram jadvalda bittadan ortiq yozuv to‘g‘ri kelsa.
b) qaram jadvaldagi yozuvga bosh jadvalda bittadan ortiq yozuv to‘g‘ri kelsa.

10.Kalitlar. Axborotlarni o‘zaro bog‘langan bir nechta jadvalini yaratganda , maʼlumotlar bilan murakkab amallar bajarish imkoniyati paydo bo‘ladi ,yaʼni axborotlar murakkab qayta ishlash imkoniyati vujudga keladi. Bir nechta bog‘langan jadvallardagi maʼlumotlar bilan ishlashda muhim tushuncha tashqi kalit tushunchasi ishlatiladi.

3.Mantiqan bog‘langan maʼlumotlar – yaʼni MB da real dunyoning o‘zaro bog‘langan obʼektlari xaqida maʼlumot saqlanadi. Bunda obʼektlar o‘rtasidagi aloqalar ham MB da saqlanadi. Maʼlumotlar bazasida modellashtirilayotgan real dunyo tushunchalari predmet sohasi deb ataladi

6.Maʼlumotlar bazasi sinflari:
Hozirgi kunda MB ni quyidagi sinflari ko‘p ishlatiladi:

Download 117,31 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham: