Bajardi: S. R. Shirinboyeva ilmiy rahbar: B. O. Mavlonov



Download 55,78 Kb.
bet3/13
Sana22.07.2022
Hajmi55,78 Kb.
#837896
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   13
Bog'liq
SHIRINBOYEVA SAIDA

Til birliklari - uning tuzilishi, maqsadi va til tizimidagi o'rni bilan bir-biridan farq qiluvchi doimiy elementlari.
Maqsadiga ko'ra til birliklari quyidagilarga bo'linadi.
Ø Nominativ - so'z (leksema)
Ø Kommunikativ - taklif
Ø Jangovar - fonema va morfemalar, so'z shakllari va so'z birikmalari
Til toifalari - bir hil til birliklari guruhlari; kategoriyalar umumiy kategorik xususiyat, odatda semantik xususiyat asosida birlashtiriladi. Masalan, rus tilida fe'lning zamon va turkumlari, holati va jinsi, kollektivlik, animatsiya va boshqalar toifalari mavjud.
Daraja (daraja ) til - tilning o'xshash birliklari va toifalari to'plami: fonetik, morfologik, leksik, sintaktik.
Til munosabatlari - til darajalari va toifalari, uning birliklari va ularning qismlari o'rtasidagi munosabatlar.
Til birliklari o'rtasidagi munosabatlarning asosiy turlari: paradigmatik, sintagmatik va ierarxik.
Paradigmatik munosabatlar (yunoncha paradigma - misol, namuna) - til birliklarini guruhlarga, toifalarga, toifalarga birlashtiradigan munosabatlar. Paradigmatik munosabatlarda bo'lgan elementlar bir xil turdagi hodisalar sinfini tashkil qiladi. Paradigmatik munosabatlar bu tanlov munosabati.
Masalan, undoshlar tizimi, deklensiya tizimi, sinonimik qator paradigmatikaga asoslangan. Tildan foydalanishda paradigmatik munosabatlar kerakli birlikni tanlashga, shuningdek, so'zlarni, ularning shakllarini shu tilda mavjud bo'lganlarga o'xshashligi bilan shakllantirishga imkon beradi, masalan, bitta so'zning misol shakllari, sinonimik qatorlar.
Sintagmatik munosabatlar birliklarni bir vaqtning o'zida ketma-ketlikda birlashtiradi. Bu chiziqlar, masalan, nutq oqimida joylashgan birliklarning munosabatlari. Sintagmatik munosabatlar bo'yicha morfemalar fonemalar birikmasi, so'zlar morfema va heceler to'plami sifatida, iboralar va jumlalar so'zlar to'plami sifatida, murakkab jumlalar oddiy jumlalar to'plamlari sifatida qurilgan.

Download 55,78 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   13




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©www.hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish