Biologik xususiyatlari, ekish muddatlari usullari va meyori. Zig‘irning xalq xo‘jaligidagi ahamiyati, botanikva

Biologik xususiyatlari. Uzun tolali zig‘ir o‘rtacha iqlimli hududlarda, namgarchilik yetarli bo‘lgan yerlarda yaxshi o‘sadi. Urug‘i 5⁰ C da unib chiqadi 3-5⁰ sovuqqa bardosh beradi.. Zig‘irni o‘sishi va rivojlanishi uchun optimal temperatura 16-17⁰ C qulay hisoblanadi. Issiq va quruq havo (22⁰ va undan yuqori),0 uning rivojlanishini, poyasini o‘sishini kechiktirib, shoxlanishini ko‘paytiradi. Zig‘ir namsevar o‘simlik. Suvni shonalash va gullash davrida ko‘p talab qiladi. Boshqa fazalarda suvni kam isyemol qiladi. Transpiratsiya koeffitsiyenti 400-430 ga teng. Tuproqda namlik 70% bo‘lganda yaxshi o‘sib, yuqori hosil beradi. Zig‘ir uzun kun o‘simlik bo‘lib, unga kuchli yorug‘lik zarur emas, negaki kuchli yorug‘lik ta’sirida u tez shoxlanib, hosili kamayadi va tolaning sifati buziladi. Zig‘irning vegetatsiya davri 82-85 kundan iborat. Respublikamizda zig‘irning quyidagi navlari ekiladi: tolasi uchun Svetoch, K-6, L-1120, I-9, Pskov-359, Startok navlari, moy olish uchun esa Baxmal-2, Baxmal-1056 navlari ekiladi.
Tuproqqa bo‘lgan talabi. Ildiz tizimi boshqa ekinlarga nisbatan kuchsiz rivojlangan, shuning uchun tuproqdan oziq elementlarni kam o‘zlashtiradi va unumdor tuproqlarda yaxshi o‘sadi. Almashlab ekishda tolali zig‘ir ko‘p yillik dukkakli ekinlardan keyin ekiladi.
Lalmi yerlarda moyli zig‘ir don ekinlaridan bo‘shagan yerlarga ekiladi. Tolali zig‘ir bir ekilgan yerga 5-6 yildan keyin ekiladi, asosiy o‘tmishdosh ekin ko‘p yillik o‘tlar hisoblanadi. Zig‘ir o‘g‘itga talabchan o‘simlik. Uzun tolali zig‘irga 1 g yerga azot 180-200, fosfor 80-100, kaliy 120-160 kg solinadi. Zig‘ir uchun yerni 22-25 sm chuqurlikda haydaladi. Zig‘ir bahorda tuproqning 10 sm chuqurlikdagi harorat 7-8⁰ C ga yetganda, gektariga 120-150 kg hisobida urug‘ sepiladi. Ekish chuqurligi 12-3 sm, parvarish qilishda zig‘ir o‘simligini borona qilinadi. Har xil begona o‘tlarga qarshi gerbitsidlar va zararli hashoratga qarshi pestitsidlar bilan ishlov beriladi. Hosilning pishishi ko‘k, och sariq, sariq va to‘la pishishlik davrilariga bo‘linadi. Tola uchun o‘simlik sariq pishishlik davrida maxsus kombaynlarda o‘rib olinadi va dalaga uzun yoyib tashlab ketiladi, keyin 3-4 hafta o‘tgach uni maxsus yig‘adigan mashinalar yordamida poyasidan ajratib olinadi va 3-4 ta qilib bog‘lanadi. Zig‘ir tolasini. Nasha qimmatbaho tolali va moyli namligi 12% dan oshmasligi lozim Zig‘irni tolasini 36-38⁰ C issiq suvda ivitish yo‘li bilan ajratib olish mumkin.