Biologiya fakulteti

Stresstiń mıy iskerligine tásiri
Insan denesi ushın stresstiń aqıbetleri oraylıq nerv sistemasınıń eń zárúrli organı iskerligindegi buzılıwlarda da kórinetuǵın boladı. Ámelde, bul ózin chidab bolmaydı bas penenawrıwı hám migrenda kórinetuǵın etedi. Uzaq waqıt dawamında stress faktorlarına tásir qılıwdıń eń jaman nátiyjesi - bul yad aynıwı hám nátiyjede Altsgeymer keselligi. Bunday saldamlı mashqalalardi qáliplestiriw mexanizmi belok artıwın xoshametlew, bas, moyin hám elkalarida kernew kusheytiwi menen baylanıslı. Ózińizdi bunday keselliklerden qorǵaw ushın siz jaman ádetlerden waz keshiwińiz kerek, yaǵnıy spirtli ishimlikler hám sigaretalar járdeminde sezimiy stress menen gúresmaslik kerek. Jaqsısı uxlashga hám tuwrı dem alısqa kóbirek itibar beriń. Dem alıw ushın yoga, meditatsiya hám tay chi usılların rawajlandırıwǵa arzıydı.
Stress turaqlı bas awrıwına alıp keledi, bul moyin hám jelkalarda kernewdiń ósiwi menen anıqlama bernedi. Sol sebepli, migren, eger qandayda bir kisi uxlashni basdan keshirse, jaysha dem alıstı dawam ettiredi. Depressiya ushın uzaq múddetli úgit Altsgeymer keselligine alıp keliwi múmkin. Beloklardıń ósiwi menen xoshametlentiredi.Eger stress chegiw yamasa alkogollı ishimlikler menen alıp taslawǵa háreket qilsa, mıy kletkaları eń kúshli ólimli tásirge dus penenkeledi, bul bolsa yaddıń joǵalıp ketiwine alıp keledi.Stress unamsız ózgerislerdi pútkil organizmdi ózgertiredi. Atap aytqanda, stressorlarning uzaq tásiri miyadan azaplanıp atır. Turaqlı hádden tıs júkler, moyaklar, bul eń zárúrli organdıń dúzilisi, kólemi hám islewine tásir etedi.jaǵdaynı stressli dep belgilewde mıy jámáátke kortizol islep shıǵarıwdı beredi, ol deneni jangga qarsı turıwǵa alıp keledi. Biraq usı waqıtta tek háreketlerge qábilet intellektual iskerlik emes, bálki kúshayadi. Sonday etip, adam ne etip atırǵanın tushunmasa, iskerlikti tásir qılıw jaǵdayında túsindiriw múmkin. Bul gormonning uzaq jumısı miydiń qáweteriniń orayına tásir etedi, bul bolsa uwayım kúsheyip baratırǵan qáweterdi keltirip shıǵaradı. hám hár qanday jaǵday, hátte áhmiyetsiz, saldamlı abay retinde qabıl etilgen.Kortizol sezim-sezimler, yad, oqıw qábiletin basqarıw ushın juwapker bolǵan Gippopompusda necerli jalǵanıwlardı joq etedi. Qandayda bir kisi ańsatlasha aladı, háreketleri hám sózlerin unutadi hám sózleri bir neshe minuta aldın júz berdi. Kortikosterid toparınan shıǵıs gormon shıǵındılarınıń qadaǵalawı buzılǵan, bul hawlıǵıw hújimleri qáwpin asıradı. Neyronlar arasındaǵı sinoptik baylanıslar daǵı ózgerisler dıqqattı jıynash jáne social sheriklikti zaiflashtirishga alıp keledi. Kortizolning mıy mazaında tásiri dopaminga salıstırǵanda bayqaǵıshlıǵın asıradı - zawıq gormoni. Bul adamdıń túrli adamlar, jaǵdaylar, aktiv elementlardan ǵárezli bolǵanına járdem beredi.