Biologiya kafedrasi

AMALIY MASHĞULOT

Odamda har hil shartsiz reflekslarni kuzatish. Oliy nerv faoliyati tipini aniqlash.Hotira hajmini aniqlash.
Odamning pay reflekslarini tekshirish
Nazariy tushuncha. Orqa miya 2 ta asosiy – reflector va o`tkazuvch vazifani bajaradi. Orqa miyaning reflektor faoliyati unda ko`plab harakat va vegetative funksiyalarni boshqaruvchi turli asab markazlari joylashganligi bilan bog`langan.
Ishdan maqsad: odamning pay reflekslarini tajribada tekshirib isbotlash.
Ish uchun kerakli jihozlar: refleksni tekshirish uchun bolg’acha, stul.
a. Tizza refleksini hosil qilish.
Ishni bajarish tartibi. Sinaluvchi kishi stulda (kursida) bir oyog’ini ikkinchi oyog’i ustiga tashlab o’tiradi. Tekshiriladigan oyoq muskullari bo’shashtirib turiladi. So’ng bolg’acha bilan sonning to’rt boshli muskuli payiga, ya`ni tizza kosasi tagiga sekin urilsa, tizza bo’g’imidan oyoqni yozish refleksini yuzaga keltiradigan sonning to’rt boshli muskuli qisqaradi. Bu tajribani ikkinchi oyoqda ham qilib ko’rib, har ikkala oyoq reflekslari qiyoslanadi. Bu reflekslar reflektor yoyining markaziy neyronlari orqa miyaning 3-4 bel segmentlari balandligida joylashgan.

b) Axillov refleksini hosil qilish.
Ishni bajarish tartibi. Sinaluvchi kishi stulda tizzalab o’tiradi; har ikkala oyoq kaftlari esa osilib turadi. Pay reflekslari tekshiriladigan bolg’acha bilan Axillov payiga sekin urilsa, oyoq kafti to’piqdan yoziladi. Bu hodisa boldirning uch boshli muskuli qisqarishi natijasida yuzaga keladi. Buni ikkinchi oyoqda ham sinab ko’rilib, har ikkala oyoq reflekslari qiyoslanadi. Bu refleks reflektor yoyining markaziy neyronlari orqa miyaning 1–2 dumg’aza segmentlari balandligida joylashgan. Tajribada sinab ko’rilgan reflekslarga quyidagicha sxema shaklida ta`rif bering.



Qo’lning tirsak bo’g’imidan bukilish refleksi.