Бухоро озик-овкат ва енгил саноат технологияси институти «озик-овкат махсулотлари технологияси» факультети «умумий химия» кафедраси



Download 1,52 Mb.
bet10/56
Sana21.02.2022
Hajmi1,52 Mb.
#51080
1   ...   6   7   8   9   10   11   12   13   ...   56
Bog'liq
УМУМИЙ ВА АНОРГАНИК ХИМИЯ

ХЛОР ВА УНИНГ БИРИКМАЛАРИ.
Хлор атоми битта жуфтлашмаган электрони билан водород ва фторга ухшашлиги бор. Аммо III электрон каватида 3d- орбиталлари борлиги билан улардан фарк хам килади. Шу 3d орбиталлари борлиги туфайли d- оксидланиш даражалари на факат -1, балки +1,+3,+5 ва +7 булади. Хлорнинг электрон формуласи куйидагича ёзилади: 1s2 2s2 2p6 3s2 3p5. Ер юзида таркалиши 0,02 ат %. Табиатда куйидаги минераллар таркибида учрайди: ош тузи NaCl, сильвинит NaCl*KCl, карналлит KCl*MgCl2*6H2O.
Табиий бирикмаларда хлорнинг икки хил изотопи мавжуд: 35Cl (75,53%) ва 37СI (24,47:) Бундан ташкари хлорнинг бир неча хил сунъий радиактив изотоплари хосил килинган.
Хлор молекуласи янглиг икки атомдан иборат (Сl2). Хлор молекуласининг диссоциланиши учун купрок энергия сарф булади: Е0CI-CI = 243 кж/моль.
Шунинг учун хам хлор молекуласининг атомларга парчаланиши факат 10000С ва ундан юкори температурада содир булади. Оддий шароитда хлор саргиш-яшил рангли газ, tcуюкл = -1010, tкайн =-340С. Бир хажм сувда 2 хажм хлор эрийди. Совутилганда сувли эритмаларидан Cl2*6H2O, Cl2*H2O таркибли кристаллогидратлар, яъни клатратлар ажралиб чикади.
Хлорнинг олиниши. Лабораторияда хлор HCI (NaCI, KCI) га кучли оксидловчи K2Cr2O7, KMnO4, MnO2 ларни таъсир эттириб олинади:
2KMnO4 + 16KCI(к) 2KCI + 2MnCI2 + CI2 + 5H2O


ХИМИЯВИЙ ХОССАЛАРИ.
Хлор кучли оксидловчидир, у металлар ва купчилик металлмасларни шиддат билан оксидлайди (кислород, азот ва инерт газлар бундан мустасно). Кайтарувчилик хоссаси факат фтор билан бирикканда намоён булади. Шунингдек,хлор диспропорцияланиш реакциясига киришади.
Cl2 + 2OH- Cl- + ClO- + H2O
Саноатда хлор ош тузи эритмаси ва суюкланмасининг электролизи билан олинади.
Эритма электролизи схемаси: Суюкланма электролизи схемаси:
NaCl NaCl
+H2O
Na++Cl- Na++Cl-
H++OH-
катодда: 2Н++2e- H2 катодда: Na++1e--->Na0
анодда: 2Сl--2е- Cl2 анодда: Cl--1e--->Cl0
эритмада: Na++OH- = NaOH колади. 2Cl0-->Cl2
Хлор купчилик металл ва металлмаслар билан хлоридлар хосил киладики уларнинг хоссалари даврлар ва гурухлар буйича узгаради.

Элемент Na Mg Al Si P S


Хлорид NaCl MgCl2 AlCl3 SiCl4 PCl5 SCl6
Хлориднинг
табиати асосли амфотер кислотали

Асосли хоссага эга булган (ион богли) хлоридлар, гидролизга учрамайди ва улар юкори суюкланиш температурасига эга булган ион богланишли кристалл моддалардир. Ковалент богли хлоридлар кислотали табиатга эга булиб, газ, суюк модда ёки паст температурада суюкланадиган каттик моддалардир. Улар тулик гидролизланади ва кислоталар хосил килади:


SiCl4 + 3H2O H2SiO3 + 4HCl
Хлоридларнинг табиати хар хиллиги уларнинг узаро реакциясидан хам куринади:
2KCl + SiCl4 K2[SiCl6]
Асосли хлоридлар (Cl- иони хисобидан) электрон жуфти донори вазифасини бажаради. Кислотали хлоридлар эса акцептор вазифасини утайди.
Ион-ковалент богли, амфотер хлоридлар эса оралик хоссалар намоён килади. Улар хам кислота, хам асос табиатли моддалар билан бирика олади:
NaCl + AlCl3 Na[AlCl4] асосли
2AlCl3 + TiCl4 Al2[TiCl6]3 кислотали

Download 1,52 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   6   7   8   9   10   11   12   13   ...   56




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©www.hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish