Buxoro Davlat Universiteti 9-1buxs-20 Guruh talabalari. Tayyorladi: Turdiyev Sunnatbek Bekmurodov Ilhom

qolmoqda.
Yer qa‘ridan foydalanganlik uchun soliqni joriy etilishidan asosiy maqsad
2008 yilda yer qa‘ridan foydalanganlik uchun soliqning tushumlari tarkibida
oltin 42,4 foizni, tozalangan mis 39,5 foizni, neft 4,2 foizini, tabiiy gaz va gaz
kondentsati 10,1 foizini kumush 1,9 foizni tashkil etadi.
Agarda hududlar bo‘yicha tahlil qilinganda jami yer qa‘ridan foydalanganlik
uchun soliq tushumining 39,9 foizi Toshkent viloyatiga, 45,2 foizi Navoiy
viloyatiga, 13,0 foizi Qashqadaryo viloyatiga to‘g‘ri kelgani holda qolgan 1,9 foizi
respublikamizning boshqa xududlari zimmalariga to‘g‘ri keladi.
Yer qa‘ridan
foydalanganlik uchun soliqni to‘lovchilari bo‘lib, O‘zbekiston Respublikasi
hududida foydali qazilmalarni qazib olish, texnogen mineral hosilalardan foydali
qazilmalarni ajratib olayotgan, shuningdek, foydali qazilmalardan foydali
komponentlarni ajratib olgan holda ularni qayta ishlashni amalga oshirayotgan
yuridik va jismoniy shaxslar hisoblanishadi.
Soliqqa tortish maqsadida yer osti boyliklari deganda yer qobig‘ining yuqori
qismini qamrab oladigan hamda foydali qazilmalarni tadqiq qilish va qazib olish
mumkin bo‘lgan makon, foydali qazilmalar deganda -iqtisodiy va
sog‘lomlashtirish ahamiyatiga ega geologik hosilalar qaraladi. Tarkibida rangli,
nodir, asl, qora metallar va boshqa mineral xom ashyo bo‘lgan rudalarni bir
korxona qazib olib, uni bundan keyin qayta ishlash uchun boshqa korxonalarga
bersa (eksport bundan mustasno), qazib olinadigan rudani qayta ishlaydigan va
soliq stavkasi belgilangan tayyor mahsulot chiqaradigan korxona soliq to‘lovchi
hisoblanadi.
Soliq to‘lovchilar, soliqqa tortish ob‘ekti va bazasi.