Buxoro davlat universiteti «O’zbekiston tabiiy geografiyasi» fani bo’yicha ma’ruza matni

Okrugning daryolari. Chirchiq va Ohangaron. Chirchiq daryosi Chotqol, Pskom daryolarning qo`shilishidan yuzaga keladi. So`ngra uning o`ng tomonidan Ugom, Qizilsuv, Qoraqiya, Oqtosh, Shorali soy chap tomonidan Qoraqumsoy, Gallavasoy, Oqsoqotasoy, Parkentsoy, Boshqizilsoy kabi irmoqlarni qo`shib oladi.

Okrugning tuproq va o`simliklari. Okrugning 500-800 m balandliklarda lyossimon qumoq jinslardan tuzilgan tipik bo`z tuproq tarqalgan bo`lib, unda lolaqizg’aldoq, rang va qo`ng`irboshlar o`sadi.

800-1200 m balandliklarda tik bo`z tuproq tarqalib, chirindi 4-6 %, o`simligi kakra, bo`tako`z, marmarak, sariqchoy ko`plab o`sadi. Butalardan do`lona, tog` olchasi uchraydi.

Okrugning 1200-2500 m balandliklarida o`tlar va butalar keng tarqalgan. Shu bilan birga keng bargli daraxtlar, ular tagida qo`ng`ir tog` - o`rmon tuproqlari yuzaga kelgan.

3000-4000 balandlikda iqlim ancha sovuq, alp, subalp o`tloqlari o`sadi. Tog` o`tlari tagida toshloq - shag`al tuproqlar, torfli tog` o`tloqli tuproqlari bo`lib, o`simligi mushukquyruq, taran, Qiziltikan, kavrak, alp lolasi, yovvoyi piyoz o`sadi. Ulardan balandda nival zona boshlanib, yalang qoyalar, doimiy qor va muzliklardan iborat.