Дастурлаш асослари

Operatorlarni bajarishda ustuvorlik
Operatorlar bajarilish ustuvorligini kamayish tartibida yozamiz:
1. -х, +х, -х, ** – unar minus, unar plyus, ikkilik inversiya, darajaga ko’tarish. Agar unar operator * * operatoridan chapda joylashgan bo’lsa, darajaga ko’tarish katta ustuvorlikka ega, agar o’ngda joylashgan bo’lsa, kichik ustuvorlikka ega. Maslan:
- 10 * * -2 ifodasi quyidagi qavsli ifodaga teng kuchli:
- (10 ** (-2) )
2. *, %, /, // – ko’paytirish(takrorlash), qoldiqli bo’lish, bo’lish, kami bo’yicha yaxlitlab bo’lish.
3. +, - – qo’shish (konkatenasiya), ayirish.
4. <<, >> – ikkilik siljitish.
5. & – ikkilik VA.
6. ^ – ikkilik istisnoli YOKI.
7. | – ikkilik YOKI.
8. =, +=, -=, *=, /=, //=, %=, ** = – o’zlashtirish
Eslatib o’tamiz! Qavslar yordamida ifoda hisoblanishdagi ustuvorlik tartibini o’zgartirish mumkin.
Nazorat savollari

1. 
   Pythonda operatorlar?
   
2. 
   Pythonda matyematik operatorlar
   
3. 
   Pythonda munosabat operatorlari.
   
4. 
   Pythonda ketma-ketliklar bilan ishlash operatorlari.
   
5. 
   Pythonda o’zlashtirish operatorlari.
   
6. 
   Pythonda operatorlarni bajarish ketma-ketligi
   

4-ma’ruza. Shartli operatorlar. Taqqoslash operatorlari. if...else operatori
Reja

1. 
   Shartli operatorlar.
   
2. 
   Taqqoslash operatorlari.
   
3. 
   if...else operatori
   

Shartli opearatorlar tegishli mantiqiy ifodaning qiymatiga ko’ra dasturning alohida bir qismini bajarilish yoki bajarilmasligini ta’minlaydi. Mantiqiy ifoda faqat ikkita qiymat qabul qiladi: true (rost) yoki false (yolg’on), hisoblashda 1 yoki 0 sifatida qabul qilinadi.

>>> True + 2 # 1 + 2 ga teng kuchli
3
>>> False + 2 # 0 + 2 ga teng kuchli
2
Mantiqiy qiymat yoki ifodani o’zgaruvchida saqlash mumkin:
>>> х = True ; у = False
>>> х, у
(True , Fal se )
Ixtiyoriy obyekt mantiqiy kontekstda rost (true) yoki yolg’on(False) shaklida interpretatsiya qilinadi. Mantiqiy qiymatni aniqlah uchun bool() funksiyasidan foydalanish mumkin. Quyidagi obyektlar True qiymatni qaytaradi:

• 
  Nolga teng bo’lmagan ixtiyoriy son:
  

>>> bool (l), bоо1 (20) , bool (- 20)
(True , True , True )
>>> bool (l.0), bool(0.1), bool (-20.0)
(True, True, True )

• 
  Bo’sh bo’lmagan obyekt:
  

>>> bool ("0") , bооl ([0, None] ), bool( (None, ) ), bool ({"х": 5})
(True, True, True, True)
Quyidagi obyektlar False kabi interpretasiyalanadi:

• 
  Nolga teng son :
  

>>> bool (0) , bool (0.0)
(False, False)

• 
  Bo’sh obyekt:
  

>>> bool (" "), bооl ([ ]), bool (( ))
(False, False , False )

• 
  None qiymati:
  

>>> bool (None )
False