Deyiladi. Sug’urta hodisasi natijasidagi zarar miqdori oldindan ma’lum bo’lmaydi. Sug’urta hodisasi yuzaga kelishi natijasida sug’urtalovchi tomonidan to’lab beriladigan pul miqdori zarar qoplamasi deyiladi

Masala 1. Sug’urta kompaniyasi 40000 ta mol-mulk su’gurtasi shartnomasi tuzishni rejalashtirmoqda. Sug’urta hodisasining ro’y berish ehtimoli 0,02. O’rtacha sug’urta summasi 1000000 so’m. Sug’urta hodisasi ro’y berganda o’rtacha sug’urta qoplamasi 800000 so’m. Bo’lishi mumkin bo’lgan sug’urta qoplamalari sochmasi tog’risida ma’lumot yo’q. Bo’lishi mumkin bo’lgan sug’urta qoplamalari yig’ilgan sug’urta mukofotlardan oshib ketmaslik ehtimoli 0,95. Sug’urta tarifi strukturasida yuklamaning ulushi 25 %. Sug’urta tarifini hisoblang.
Yechish. Masalaning shartiga ko’ra
n = 40000 , q = 0,02, _{ }=1000000, _{ }=800000, ᵞ=0,95, f=25%
(8) formula bo’yicha netto-stavkaning T₀ asosiy qismini aniqlaymiz:
To = _{ } = 0,02*_{ }
ya’ni α(ᵞ=0,95)=1,645 dan foydalanib, Tr yuklama riskini aniqlaymiz. Bunda (11) formuladan foydalanamiz:
Tr = 1,2* To*α(ᵞ)_{ }=1,2*1,6*1,645*_{ }=0,110544
Formula (5.1.3) bo’yicha netto – stavkani aniqalymiz:
Tn = To + Tr= 1,6+0,110544=1,71(so’m)
Formula (15) bo’yicha tarif stavkasini aniqlaymiz:
_{ } =_{ } =2,28(so’m)
Masala 2. Sug’urta kompaniyasi 9000 ta fuqarolarni baxtsiz hodisalardan sug’urtalash shartnomalarini tuzishni rejalashtiryapti. Sug’urta hodisasining sodir bo’lish ehtimoli 0,03. O’rtacha sug’urta summasi 18000 so’m. Sug’urta hodisasi ro’y berganda o’rtacha sug’urta qoplamasi 7200 so’m. Bo’lishi mumkin bo’lgan sug’urta qoplamalarining o’rtacha sochmasi 2000 so’m. Bo’lishi mumkin bo’lgan sug’urta qoplamalari yig’ilgan sug’urta mukofotlaridan oshib ketmaslik ehtimoli 0,95. Sug’urta tarifi strukturasida yuklamaning ulushi 25%. Sug’urta tarifini hisoblang.
n = 9000 , q = 0,03, _{ }=18000, _{ }=7200, ᵞ=0,95, f=25%
(8) formula bo’yicha netto-stavkaning T₀ asosiy qismini aniqlaymiz:
To = _{ } = 0,03*_{ }
Xuddi oldingi masaladagidek α(ᵞ)=0,95=1,645 ga teng.
Tr yuklama riskini aniqlaymiz:
Tr = To* α(ᵞ)*_{ }
= 1,2* 1,645*_{ }=0,123
netto-stavkani aniqlaymiz
Tn = To + Tr= 1,2+0,123=1,323(so’m)
(15) formula bo’yicha tarif stavkasini aniqlaymiz:
_{ } =_{ } =1,76(so’m)
Javob: 1,76 so’m

“KAFOLAT” AJning baxtsiz xodisalarda sug‘urtalash turi bo‘yicha sug‘urta xodisasini yuz berishi bilan bog‘liq bo‘lgan, to‘lanadigan sug‘urta summalarmi miqdorining jadvali¹

t/r