|
S bo'lsa, unda bu miqdor uchun hisoblangan ketma-ket zaxiralar tenglik bilan bog'liq Bu erda tV va P orqali har qanday shartnomalar uchun zaxira va yillik mukofot ko'rsatiladi. Rezerv deb sug’urta tashkiloti majburiyatlarining sof joriy bahosiga aytiladi. Biz hayot sug‘urtasi bo’yicha yillik shartnomalari uchun ni "tabiiy mukofotlar" deb nomladik. Ularning narxi yoshi bilan o'sib boradi, chunki yillik o'lim (20 yoshidan keyin) ortadi. Endi yillik doimiy mukofot bilan umrbod sug'urta ko'rib chiqamiz. Keyin shartnoma sotib olgandan so'ng dastlabki yillarda yillik mukofot tabiiydan yuqori bo'ladi va aksincha, so'nggi yillarda ushbu mukofot tabiiydan past bo’ladi. Agar hayotni sug‘urtalashni doimiy ravishda yangilangan yillik shartnoma deb qarasak, shartnomaning dastlabki shartlari uchun yillik mukofotning natural ko‘rsatkichdan ortiq bo‘lishi keyinchalik to‘lovlarni ta’minlaydigan rezerv yaratishga imkon beradi, deb taxmin qilishimiz mumkin. Istiqbolli zahira formulasi quyidagicha Joriy qiymat haqida gapirilganda zahirani baholash yilini ya’ni shartnoma tuzilgandan keyingi t yillar nazarda tutiladi. Retrospektiv usul yordamida hisoblashda olingan mukofotlar va zaxiralar smetasi sifatida to‘langan sug‘urta summalari o‘rtasidagi farqni ko‘rib chiqishimiz kerak. Agar x-shartnoma tuzilgan yosh, t esa u tuzilgandan keyingi yillar soni bo‘lsa, zaxiralar smetasi x t yoshga tegishlidir . Agar x P -yillik mukofot summasi, sug‘urtalanuvchi uchun t yil uchun barcha x l mukofot badallari shartnomasini tuzish vaqtidagi joriy qiymat Va barcha to’lovlar joriy qiymati (yagona miqdori) Ushbu miqdorlar orasidagi farq x t yoshga qadar omon qolgan lar uchun bo'ladi Chunki Shartnoma imzolangan sana bo’yicha zahiralarni baholash
Retrospektiv va istiqbolli usullar bo'yicha zaxirani aniqlashda ba'zi farqlarga e'tibor berish
kerak. Retrospektiv usulda zaxiralarni baholash vaqtida har bir tirik uchun hisoblangan
foizlar va to'lovlar bilan birgalikda to'plangan mukofotlar o'rtasidagi farq sifatida tavsiflanadi.
Prospektiv usulda kelajakdagi to'lovlar (majburiyatlar) va kelajakdagi daromadlar (aktivlar) bo'yicha joriy baholar o'rtasidagi farq ko'rib chiqiladi. Bir usuldan ikkinchisiga o'tishda
aktivlar va majburiyatlar joylarini almashtirish tabiiydir. Dastlabki davrda daromadlar
xarajatlardan oshib ketadi va ularning farqlari (ijobiy) zaxirani tashkil qiladi. Ushbu zaxira
kelajakda sug'urta summalarini to'lash imkoniyatini beradi, bu erda yillik daromadlar tabiiy
mukofotdan kamroq bo'ladi. Shuning uchun, kelajakdagi majburiyatlar faqat zaxira miqdori
bo'yicha kelajakdagi to'lovlardan ko'proq. Rezervning qiymati baholash vaqtida siyosatning qiymati deb ataladi. Agar uning amal qilish muddati davomida shartnomani bekor qilishga qaror qilsa, sug'urtalangan shaxs bunday miqdorda da'vo qilishi mumkin.
15. Hayot sug'urtasining asosiy shartnomalarida zahiralarni baholash. Hayot sug'urtasi shartnomalari. Umr oxiriga qadar sug'urtalash.Va uning aktuar qiymati.
Hayotni sug‘urtalash sug‘urtalanuvchining vafot etgan taqdirda merosxo‘rlarni sezilarli daromad bilan ta’minlash uchun nisbatan kichik haq (mukofot) olish imkonini beradi. Quyidagi misolni ko‘ramiz:
18 yoshgacha bo'lgan 10000 nafar shaxs bir yil muddatga sug'urta polisini sotib olsin. Sug'urta shartlariga ko'ra, sug'urtalangan shaxs vafot etgan taqdirda, yil davomida uning benefitsiariysi (sug'urta summasini oluvchi) $1000 oladi. O'lim jadvaliga ko'ra, 18 yoshli 19 yoshgacha yashamaslik ehtimoli 0,00178. Shunday qilib, 10000 sug'urtalangan 18 yoshli 19 yoshgacha yashamaydi va shuning uchun kompaniya ushbu siyosatlar uchun o'rtacha $18000 to'laydi. Bu shuni anglatadiki, to'lovlarni ta'minlash uchun har bir sug'urtalangan shaxsdan $1,8 yetarli miqdorda to'lov amalga oshiriladi. Ushbu miqdori yashash uchun siyosatning qiymati bilan farq qiladi. Bunday siyosatning qiymati $1000 va bir yil ichida bir xil miqdorda bo'ladi.
1000*(1-0.00178)=998.22
Albatta, bu 1 yoshli bolalar uchun 18 yil yashash ehtimoli o‘lish ehtimolidan ancha katta ekanligi bilan bog‘liq. Ushbu hisob-kitobda biz olingan bonuslarni investitsiya qilish orqali qo‘shimcha daromad olish imkoniyatini hisobga olmadik. Hayot sug‘urtasi bo‘yicha hisob-kitoblarda, ayniqsa, uzoq muddatli sug‘urta uchun foiz stavkasi sug‘urta annuitetlari uchun bir xil tarzda hisobga olinadi. Hayotni sug'urtalash uchun biz ikki turdagi baholashni, bir martalik mukofot miqdorini ifodalovchi shartnomaning to'liq joriy qiymatini, shuningdek muntazam ravishda to'lanadigan summalarni - muntazam mukofotlarni baholashni ko'rib chiqamiz. Tabiiyki, muntazam ravishda to'lanadigan mukofotlarning ushbu ketma-ketligining joriy qiymati (o'rtacha) shartnomaning to'liq qiymati yoki bir martalik mukofot bilan mos keladi. Hayotni sug'urtalash ikki asosiy shaklga ega: hayot uchun va muddat uchun. Shu bilan birga, muddatli sug'urta ko'pincha yashash uchun sug'urta bilan birlashtiriladi. Bunday sug'urta aralash deb ataladi. Shartnomalarning muayyan turlari bonuslarni to'lash sxemasida farq qiladi. Shunday qilib, katta miqdordagi umrbod sug'urta katta xarajatlarga ega va u kamdan-kam hollarda bir martalik mukofot shaklida to'lovni ta'minlaydi. Umuman olganda, mukofotlar umr bo'yi (straight life),) yoki shartnoma tuzilgandan so'ng (limited pay life) ma'lum bir muddat ichida to'lanadi.
1 6. Bir vaqtli badallarda netto-mukofot. Kechiktirilgan badallar. Netto-stavkaga ta'sir etuvchi omillar. Sug'urta badalining shakllanish jarayoni. Sug'urtaning ikkita asosiy modelining farqi. Uzoq muddatli modellarning turli ko'rinishlari. Turli model va shartnomalar uchun netto-mukofotlarning tasnifi.
Sug‘urtа shаrtnоmаsigа аsоsаn, sug‘urtаlаnuvchi оldindаn sug‘urtаlоvchigа birоr miqdоrdаgi pulni-mukоfоtni to‘lаydi. O‘z nаvbаtidа, sug‘urtаlаnuvchi sug‘urtа hоdisаsi ro‘y bеrgаndаn so‘ng S - miqdоrdаgi sug‘urtа pulini оlishgа hаqli bo‘lаdi. Аgаr sug‘urtа hоdisаsining ro‘y bеrish ehtimоli – q оldindаn ma’lum bo‘lsа, u hоldа
nаzаriy jihаtdаn to‘lаnаdigаn mukоfоt miqdоri – R ni R=S · q tаrzdа аniqlаsh mumkin. Sug‘urtаlаshdа
Do'stlaringiz bilan baham: | 
